Loading AI tools
Powstaniec styczniowy Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Antoni Mikołaj Ogrodowicz h. Brochwicz[1] (ur. 6 kwietnia 1846 w Parlinie, zm. 26 maja 1927 w Fabiankach) – polski szlachcic, ziemianin, uczestnik powstania styczniowego[2].
.jpg) Antoni Ogrodowicz w czasie nauki w gimnazjum w Trzemesznie | |
| Porucznik weteran | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1863–64 |
| Siły zbrojne | |
| Główne wojny i bitwy |
|
| Późniejsza praca |
Pracownik Zakładów Cegielsiego; ziemianin |
| Odznaczenia | |
 | |
Był synem Antoniego Napoleona Ogrodowicza (1806-1850), dzierżawcy folwarku Parlin[3] i Apolonii Łebińskiej (ok. 1810[4])[2][5]. Pochodził z rodziny o tradycjach patriotycznych. Jego ojciec oraz stryj Maksymilian wzięli udział w powstaniu listopadowym i powstaniu wielkopolskim 1846 roku[6]. Ten drugi poległ w bitwie pod Sokołowem w czasie drugiego powstania wielkopolskiego[7]. Dziadek Franciszek Ogrodowicz był weteranem insurekcji kościuszkowskiej[8], zaś pradziadek Karol Ogrodowicz burmistrzem Pyzdr i sygnatariuszem Konstytucji 3 maja[9].
Krótko po narodzinach Antoniego, rodzina Ogrodowiczów przeniosła się do Słowikowa k. Trzemeszna. W 1856 r. Ogrodowicz przystąpił do nauki w trzemeszeńskim gimnazjum, pomieszkując na stancji. Był członkiem działającego przy gimnazjum Towarzystwa Narodowego im. Tomasza Zana[2].
Po wybuchu powstania, wziął udział w wyprawie trzemeszeńskich gimnazjalistów. W powstaniu wziął udział także jego brat Władysław Stanisław Wojciech (1841-1883)[10]. Następnie walczył w bitwie pod Grochowiskami (18 marca) i Olszakiem (22 marca) w oddziale Edmunda Callier. Za męstwo okazane na polu tej bitwy został mianowany podoficerem w kompanii strzelców. W potyczce pod Ślesinem (31 marca) został ranny w łydkę, co potwierdza w swoich wspomnieniach Teodor Żychliński[11]. Później brał udział w bitwach: pod wsią Ruszków (oddział Józefa Seyfrieda); pod Brdowem (29 kwietnia, oddział Léona Young de Blankenheim); pod Ignacewem (8 maja); pod Kleczewem i pod Izbicą. Po tej ostatniej został mianowany porucznikiem. W drugiej połowie roku przeszedł do podziemia. Następnie został powołany do transportu broni w ramach służby organizacyjnej. W tym czasie ukrywał się w majątku Stanisława Poleskiego (wł. Ludwika Antoniego Poleskiego) w Kałęczynie. Poleski był współkonspiratorem jego ojca i stryja w czasie powstania wielkopolskiego 1846 roku[2][6].
Po upadku powstania, wiosną 1864 roku przedostał się do Prus. W Poznaniu pracował w zakładach Hipolitach Cegielskiego. Po ślubie w 1870 r. zamieszkał na terenie zaboru rosyjskiego. Mimo to aż do 1910 roku pozostawał obywatelem pruskim[12]. Między 1871 a 1884 rokiem przebywał we wsiach Ostrowąs (1871[13]), Wysocin (1875-1877[14]) i w Łodzi (1878[15]). Do 1884 roku nabył[16] i osiadł w majątku Besiekierz Gorzewo (ob. część wsi Besiekierz Nawojowy)[17]. Po śmierci żony w 1910 roku sprzedał majątek i przeprowadził się do Fabianek, gdzie trudnił się jako rządca majątku[18]. Już wcześniej mieszkał tu Ignacy Ogrodowicz, syn Michała i Katarzyny Niepolskich[19]. Zmarł 28 listopada 1927 roku[2]. Pochowano go na cmentarzu komunalnym we Włocławku, w kw. 42/12/193. Na grobie rodziny Ogrodowiczów widnieje m.in. płaskorzeźba Matki Boskiej Częstochowskiej oraz Orła Białego[20].
Za udział w powstaniu, 26 maja 1923 r. marszałek Józef Piłsudski odznaczył go Orderem Virtuti Militari V Klasy (Srebrnym)[2]. W okresie II Rzeczypospolitej przysługiwał mu stopień porucznika weterana[21].
Jego nazwisko znalazło się wśród weteranów upamiętnionych na odsłoniętej w 2017 roku tablicy na Pomniku Kujawskich Obrońców Ojczyzny na terenie Kujawskiego Muzeum Oręża Nauki i Techniki w Redeczu Krukowym[22].
27 kwietnia 1870 roku w parafii św. Mateusza Apostoła w Bądkowie poślubił Helenę Kryńską (1848-1910). Świadkiem na ślubie był wspomniany powstaniec, Stanisław Poleski[2][23]. Ojcem Heleny był Józef Przegonia-Kryński (1816-1893), naczelnik rządu narodowego na okręg kujawski w 1863 roku[24]. Para miała dziewięcioro dzieci: Irenę Oktawię Jadwigę (1871[13]-?), zamężną Grams[25]; Władysława; Witolda; Tomasza Alfreda (1875[14]-?); Stefana Filipa (ok. 1877-1931[26]); Marię Teresę Helenę, zamężną Majewską[27] (1877[14][28]-1961); Janusza (1878-1956[15]); Helenę Antoninę Reginę (1882[17]-1902[29][30]) i Józefa Antoniego Wiesława[31] (1883-1948[32]). Po śmierci Antoniego, majątek w Fabiankach przejęli synowie Janusz i Wiesław[33]. Synem Janusza Ogrodowicza był Jerzy Władysław[34] Ogrodowicz (1918-1983)[35], łącznik Armii Krajowej. Aresztowany 5 maja 1943 r. na ziemi dobrzyńskiej, był przetrzymywany w Lipnie i Grudziądzu[36], a następnie od lipca do sierpnia w obozie koncentracyjnym Stutthof[37]. W późniejszym czasie był członkiem ORMO (1961-1983)[38].
Helena Ogrodowicz wraz z córką, także Heleną, pochowana jest w zabytkowym grobie na cmentarzu parafialnym w Giecznie. Córka pochowana jest pod imieniem Halina[29][30].
Historia rodu Ogrodowiczów z uwzględnieniem walk Antoniego w powstaniu styczniowym została spisana w 1976 r. przez jego wnuka Erazma Jana Ogrodowicza (1907[39]-1982[40])[41].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
