Remove ads
Andrew Johnson (ur. 29 grudnia 1808 w Raleigh, zm. 31 lipca 1875 w Carters Station (hrabstwo Carter)) – szesnasty wiceprezydent Stanów Zjednoczonych (1865), a po zabójstwie Lincolna został siedemnastym prezydentem Stanów Zjednoczonych (1865–1869).
 Prezydent Andrew Johnson w latach 70. XIX wieku | |
| Data i miejsce urodzenia |
29 grudnia 1808 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
31 lipca 1875 |
| 17. prezydent Stanów Zjednoczonych | |
| Okres |
od 15 kwietnia 1865 |
| Przynależność polityczna | |
| Pierwsza dama | |
| Wiceprezydent |
brak |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| 16. wiceprezydent Stanów Zjednoczonych | |
| Okres |
od 4 marca 1865 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
 | |
Andrew Johnson urodził się 29 grudnia 1808 w Raleigh, jako syn Jacoba Johnsona i jego żony Mary McDonough[1]. Kiedy miał 4 lata, zginął jego ojciec, a matka została sama z dwójką dzieci[1]. Sześć lat później Andrew został oddany pod opiekę krawca Jamesa Shelby’ego[1]. Jesienią 1826 rodzina przeprowadziła się do Greenville w stanie Tennessee[2]. W ciągu całego życia Johnson nigdy nie uczęszczał do szkoły[1].
Wkrótce po ślubie, Johnson otworzył zakład krawiecki, gdzie w czasie pracy uczył się czytać i pisać[2]. Interesując się życiem politycznym, pobierał nauki wystąpień publicznych od Sama Milligana[2]. W roku 1828 został radnym miejskim, a dwa lata później burmistrzem Greenville[3]. W czasie pełnienia swojej trzyletniej kadencji cały czas pracował jednocześnie jako krawiec[3].
Remove ads
W 1835 roku został wybrany do legislatury stanowej Tennessee i dołączył do Partii Demokratycznej[3]. Pięć lat później wsparł Martina Van Burena w kampanii prezydenckiej, a od 1843 roku, przez dziesięć lat, zasiadał w Izbie Reprezentantów[3]. Był zwolennikiem ludzi pracy i ich interesów, przez co jego działania nie zawsze były zgodne z ideami jego partii[4].
W 1853 roku, po zmianie okręgów wyborczych, został wybrany gubernatorem Tennessee i pełnił tę funkcję przez dwie, dwuletnie kadencje[4]. Następnie, w 1857, został wybrany do Senatu USA, gdzie zasiadał przez pięć lat[5]. W czasie pełnienia tej roli nadal opowiadał się za rządami ludzi pracy[5]. Nie był zwolennikiem niewolnictwa, ale też go nie zwalczał, gdyż uważał je za część składową gospodarki plantacyjnej[5]. Kiedy stany południowe postanowiły dokonać secesji, Johnson, jako jedyny senator z Południa, potępił ją, uważając to za zdradę stanu[5]. Ponieważ plantatorzy z Tennessee również wymusili decyzję o wystąpieniu z Unii, musiał on uciekać do Kentucky[5]. Po zajęciu części stanu przez oddziały generała Granta, Johnson powrócił i został wojskowym gubernatorem Tennessee, w randze generała brygady, mianowanym przez Abrahama Lincolna[6]. Jego działania na rzecz jedności kraju, zaowocowały propozycją nominacji wiceprezydenckiej z ramienia Partii Republikańskiej[6]. Lincoln uważał, że dobrze będzie mieć w gabinecie południowca i demokratę, dlatego też wysunął kandydaturę Johnsona[6]. Po zwycięskich wyborach, pełnił rolę wiceprezydenta przez 41 dni, gdyż 15 kwietnia 1865, w wyniku zamachu, zmarł prezydent Lincoln[7].
Remove ads
Tuż po objęciu urzędu Johnson oświadczył, że będzie kontynuował politykę swojego poprzednika i nie zmieni składu rządu[7]. 1 maja powołał sąd wojskowy, który miał sądzić zamachowców, a dzień później – wyznaczył nagrodę za aresztowanie prezydenta Konfederacji, Jeffersona Davisa[7]. Pod koniec miesiąca zaczął stopniowo znosić restrykcje wobec stanów południowych i ogłaszając amnestię dla buntowników[7]. Takie działanie nie podobało się radykalnemu skrzydłu republikanów, przez co w Kongresie utworzyła się silna opozycja wobec prezydenta[8]. Sytuację Johnsona pogorszyło jego weto (później odrzucone) wobec XIV poprawki do Konstytucji[8]. Po wyborach do Kongresu w 1866, umocnieni radykalni republikanie, wysunęli propozycje wojskowej okupacji Południa, pozbawienia białych mieszkańców praw obywatelskich i całkowite uwolnienie czarnoskórych niewolników[9]. 2 marca 1867 radykałowie przegłosowali ustawę, wprowadzającą stan wojenny na terenach Konfederacji, zawierającą klauzulę pozbawiającą Johnsona stanowiska naczelnego dowódcy sił zbrojnych[9]. Jednocześnie uchwalono ustawę, która zakazywała prezydentowi odwołania członka rządu, bez zgody Senatu[10]. Mimo to, Johnson zdymisjonował sekretarza wojny Edwina Stantona (5 sierpnia) i powołał na jego miejsce Ulyssesa Granta[10]. Jednak w styczniu 1868 Grant zrezygnował, twierdząc że prezydent chce go wciągnąć w rozgrywki polityczne[10]. Wobec tego, 21 lutego Johnson powołał na to stanowisko generała Lorenza Thomasa[10]. Taka sytuacja spowodowała, że Republikanie złożyli w Izbie Reprezentantów wniosek o impeachment, za zdradę stanu, który został przegłosowany po dwudniowej debacie, stosunkiem głosów 126:47[11]. Przewodniczącym trybunału sędziowskiego został prezes Sądu Najwyższego Salmon Chase, a sprawa trafiła pod rozpatrywanie do Senatu, który musiał przegłosować wniosek większością 2/3, by uznać Johnsona winnym[11]. W czasie procesu prezydent chciał się bronić osobiście, lecz stanowczo odradzali mu to jego doradcy[12]. W zamian, często spotykał się z dziennikarzami w Białym Domu, co zapoczątkowało praktykę konferencji prasowych późniejszych polityków[12]. Kiedy proces zbliżał się do końca, 30 spośród 54 senatorów opowiadało się za uznaniem winy prezydenta[12]. Dwunastu popierało Johnsona, a pozostali byli niezdecydowani[12]. W ostatniej chwili pięciu niezdecydowanych zdecydowało się poprzeć wniosek oskarżenia, zatem do przegłosowania brakowało jednego głosu[12]. 7 maja ogłoszono czterodniową przerwę w obradach, w czasie której toczyła się ostra propaganda w prasie[13]. 11 maja czterech niezdecydowanych senatorów oświadczyło, że będzie głosować za uniewinnieniem, a pięć dni później dołączyło do nich kolejnych dwóch[13]. Oznaczało to, że jedynym niezdecydowanym senatorem pozostał Edmund G. Ross z Kansas[13]. 16 maja 1868 odbyło się głosowanie nad wnioskiem, w czasie którego senator Ross uznał prezydenta niewinnym, wobec czego do przegłosowania zabrakło jednego głosu[13]. Oskarżyciele starali się jeszcze powtórzyć głosowanie 26 maja, jednak rezultat był taki sam – 35 za zdjęciem z urzędu, a 19 przeciw[14].
W zakresie polityki zagranicznej, prezydent głównie opierał się na zdaniu swojego sekretarza stanu Williama Sewarda[15]. Jego głównym obszarem zainteresowań był dostęp do Indii Zachodnich[15]. Z tego też powodu, Seward chciał nabyć Wyspy Dziewicze oraz Hawaje[16]. W obu przypadkach nie udało się przeprowadzić aneksji, z powodu nieprzychylnego prezydentowi Senatu[16]. Seward planował także nabyć lub zaanektować Santo Domingo, jednak rezolucję odrzucono w Izbie Reprezentantów[16]. Po zakończeniu wojny secesyjnej rozpoczęto także rokowania z Rosją na temat zakupu Alaski[16]. Seward i poseł rosyjski w Waszyngtonie Edward de Stoeckl, wynegocjowali sumę 7,2 milionów dolarów[16]. Układ został podpisany 30 marca 1867 roku, a Senat przegłosował go stosunkiem głosów 37:2[17]. Został zatwierdzony przez prezydenta 28 maja[17]. Izba Reprezentantów zwlekała z wydatkowaniem wymaganej sumy i zdecydowała się na to dopiero 18 maja 1868 roku[18].
W czasach prezydentury Johnsona, Stany Zjednoczone nawiązały stosunki dyplomatyczne z Chinami – w 1868 roku do USA przybyła 30-osobowa delegacja chińska, pod przewodnictwem Ansona Burlingame’a[19]. Podpisał on później z Williamem Sewardem poprawkę do układu z Tiensin z 1858 roku[20]. Mówiła ona, że Stany Zjednoczone nie będą ingerowały w integralność terytorialną Chin i oba kraje będą respektowały prawa obywateli do zmiany przynależności państwowej[20].
W dniach 4-9 lipca 1868 w Nowym Jorku odbywała się konwencja Partii Demokratycznej[14]. Johnson chciał ubiegać się o drugą kadencję prezydencką, jednak nominację otrzymał Horatio Seymour, w 22. głosowaniu[14]. Wybory wygrał jednak kandydat Republikanów – Ulysses Grant[14].
Remove ads
Po opuszczeniu Białego Domu, Johnson powrócił do Tennessee[21]. W latach 1869 i 1873 przegrał wybory do obu izb Kongresu[21]. W 1874 ponownie ubiegał się o mandat senatora, który udało mu się otrzymać dopiero w 55. głosowaniu[21]. Ponownie uzyskał przewagę tylko jednego głosu[21]. Kilka miesięcy później wyjechał na urlop do Carters Station, by odwiedzić córkę[22]. 31 lipca zmarł w wyniku ataku serca[22]. Został pochowany na cmentarzu w Greenville[22].
Mając osiemnaście lat, Andrew Johnson poślubił o dwa lata młodszą od siebie Elizę McCardie[2]. Ich ślub odbył się 5 maja 1827[2]. Johnsonowie mieli dwie córki i trzech synów[2].
Remove ads
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads