Loading AI tools
polska działaczka polityczna i związkowa Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Alina Barbara Pienkowska[1][2] (ur. 12 stycznia 1952 w Gdańsku, zm. 17 października 2002 tamże) – polska pielęgniarka i związkowiec, działaczka opozycyjna w okresie PRL, senator II kadencji.
 | |
| Data i miejsce urodzenia |
12 stycznia 1952 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
17 października 2002 |
| Miejsce spoczynku | |
| Zawód, zajęcie |
pielęgniarka, działaczka związkowa |
| Stanowisko |
senator II kadencji (1991–1993) |
| Partia | |
| Rodzice |
Tadeusz, Helena |
| Małżeństwo |
Piotr Pienkowski |
| Dzieci |
Sebastian, Kinga |
| Odznaczenia | |
   | |
.jpg)
Córka Tadeusza Pabijana i Heleny z domu Bojdo[3]. Mieszkała w Gdańsku. Absolwentka IX Liceum Ogólnokształcącego w Gdańsku i Wydziału Pielęgniarstwa Pomaturalnego Medycznego Studium Zawodowego w Gdańsku. Od września 1973 pracowała jako pielęgniarka w Szpitalu Wojewódzkim w Gdańsku, od maja 1975 była pielęgniarką pogotowia w Przemysłowym Zakładzie Opieki Zdrowotnej przy Stoczni Gdańskiej[4].
Od 1978 zaangażowana w działalność Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża. Redagowała niezależne pismo WZZ „Robotnik Wybrzeża”, pisząc m.in. artykuły na temat złych warunków pracy i przyczynach chorób zawodowych. Kolportowała ulotki i niezależną prasę, brała udział w obchodach rocznicowych upamiętniających wydarzenia z grudnia 1970[5]. Poznała wówczas m.in. Bogdana Borusewicza, Andrzeja i Joannę Gwiazdów, Bogdana Lisa, Annę Walentynowicz, Lecha Wałęsę, Krzysztofa Wyszkowskiego. Krzysztof Wyszkowski wspominał[6]:
Uderzyła mnie przede wszystkim jej dziewczęca uroda […] – Taka radosna świeżość […] Ta delikatna kobieta szybko wyrobiła sobie w WZZ własną pozycję, stała się równorzędnym partnerem. Wokół rewizje, aresztowania, zastraszanie, prowokacje, a ona – jakby nigdy nic – robiła swoje.
W związku z prowadzoną działalnością opozycyjną była inwigilowana przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa, najpierw w ramach sprawy operacyjnego sprawdzenia, a od sierpnia 1978 w ramach sprawy operacyjnego rozpracowania (SOR) pod kryptonimem „Pielęgniarka” (operację prowadzono w Wydziale III „A”, następnie w Wydziale III KW MO w Gdańsku). Do inwigilacji Aliny Pienkowskiej wykorzystywano tajnych współpracowników. Objęto ją zakazem wyjazdów zagranicznych na okres 3 lat, wielokrotnie przeszukiwano jej mieszkanie, była też zatrzymywana na 48 godzin[5]. Jedną z represji było również przenoszenie jej z jednej przychodni do drugiej w ramach Przemysłowego Zakładu Opieki Zdrowotnej. W kwietniu 1980 została karnie przeniesiona z przychodni Zakładów Okrętowych Urządzeń Elektrycznych i Automatyki Elmor do przychodni w Stoczni Gdańskiej. Wysunięto wówczas wobec niej nieprawdziwy zarzut zaniedbania w pracy, miało to także doprowadzić do jej zwolnienia[7]. W obronie Aliny Pienkowskiej załoga Elmoru wystosowała petycję do dyrektora PZOZ, pod którą podpisało się około 300 osób. Przeniesienie utrzymano w mocy[5], pozostała jednak zatrudniona jako pielęgniarka.
14 sierpnia 1980, w dniu rozpoczęcia strajku w Stoczni Gdańskiej i tym samym wydarzeń sierpniowych, Alina Pienkowska przekazała do Radia Wolna Europa (za pośrednictwem Jacka Kuronia) postulaty strajkujących stoczniowców i apel o pomoc żywnościową[5]. 15 sierpnia została przewodniczącą Komitetu Strajkowego w Przemysłowym Zakładzie Opieki Zdrowotnej[5], a po ukonstytuowaniu się MKS weszła w skład jego prezydium[8]. Była współredaktorką listy 21 postulatów MKS i autorką postulatu numer 16, dotyczącego poprawy funkcjonowania i dostępności opieki zdrowotnej dla Polaków[8]. Jako członkini Prezydium MKS należała do sygnatariuszy porozumień sierpniowych. Wynegocjowała także zgodę rządu na zwolnienie z aresztu osób wspomagających akcję protestacyjną (m.in. Mirosława Chojeckiego)[9].
Po przekształceniu się MKS w Międzyzakładowy Komitet Założycielski Niezależnych Samorządnych Związków Zawodowych (od 17 września 1980 z nazwą „Solidarność”) aktywnie uczestniczyła w zakładaniu struktur związkowych w Polsce[9]. Została wybrana na przewodniczącą w swojej macierzystej organizacji zakładowej, zaangażowała się w działalność struktur Komisji Koordynacyjnej NSZZ „Solidarność” Służby Zdrowia[10]. Przewodniczyła Krajowej Sekcji Służby Zdrowia „Solidarności”[5].
W trakcie strajku okupacyjnego w Sali Herbowej Urzędu Wojewódzkiego w Gdańsku została przewodniczącą komitetu strajkowego służby zdrowia. Protest, który rozpoczął się 7 listopada 1980 po zerwaniu rozmów między przedstawicielami solidarnościowej służby zdrowia a stroną rządową w sprawie podniesienia płac, trwał 10 dni. Zakończył się podpisaniem porozumienia gwarantującego środowisku służby zdrowia „możliwość dalszych negocjacji postulatów oraz znaczącą kwotową podwyżkę płac”[11]. Piotr Mierzewski, bliski współpracownik Aliny Pienkowskiej, jej postawę z tamtych wydarzeń wspominał następująco[12]:
Stała się postrachem partyjnej i solidarnościowej nomenklatury. […] Ufała tylko osobom, które brały udział w strajku w Sali Herbowej w Urzędzie Wojewódzkim. To była „kadrówka” służby zdrowia […].
W lipcu 1981 została wybrana do prezydium zarządu Regionu Gdańskiego na I Walnym Zebraniu Delegatów NSZZ „Solidarność” w regionie. 29 listopada tegoż roku zrezygnowała z tej funkcji, motywując to protestem wobec metod kierowania związkiem przez Lecha Wałęsę[13].
13 grudnia 1981[5][uwaga 1], na podstawie decyzji nr 167 wydanej przez komendanta wojewódzkiego MO w Gdańsku, została internowana[5]. Przebywała w Areszcie Śledczym w Gdańsku, Zakładzie Karnym w Bydgoszczy-Fordonie, a od 10 stycznia 1982 w ośrodku odosobnienia w Gołdapi. 23 lipca 1982 internowanie uchylono, a 5 sierpnia zakończono prowadzenie operacji o kryptonimie „Pielęgniarka”. Po powrocie do Gdańska Alina Pienkowska nie zaprzestała działalności antykomunistycznej, współpracując z Regionalną Komisją Koordynacyjną NSZZ „Solidarność”. Z tego powodu w styczniu 1985 funkcjonariusze SB objęli ją obserwacją w ramach SOR o kryptonimie „Gniazdo”, prowadzonej w ramach Inspektoratu 2 WUSW w Gdańsku. Od lutego 1988 jej inwigilację kontynuowano w ramach SOR kryptonim „Sabat-2”[5].
Alina Pienkowska nie wzięła udziału w obradach Okrągłego Stołu, sama zgadzała się z jego przesłaniem. Kwestię tę motywowała następująco[15]:
Skład delegacji [solidarnościowej] był ustalany przez kolegów z Warszawy. Uważam, że to nie w porządku wobec ludzi, którzy przez cały stan wojenny pracowali na rzecz zmian.
Wraz z mężem Bogdanem Borusewiczem włączyła się w odbudowę struktur regionalnej „Solidarności”, weszła w skład Tymczasowego Zarządu Regionu Gdańskiego NSZZ „Solidarność”, a w latach 1990–1992 była delegatem na Walny Zjazd Delegatów NSZZ „S” Regionu Gdańskiego. Była członkiem prezydium zarządu Regionu Gdańskiego, jako przewodnicząca Krajowej Sekcji Służby Zdrowia NSZZ „Solidarność” angażowała się w reformę służby zdrowia[16].
W 1991, startując z listy „Solidarności” w pierwszych w pełni demokratycznych wyborach parlamentarnych, uzyskała mandat senatora z poparciem ponad 200 tys. wyborców z województwa gdańskiego[6][17]. W wyższej izbie parlamentu pracowała w Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia[18].
W wyborach parlamentarnych z 1993 nie ubiegała się o reelekcję. Powróciła do pracy zawodowej jako pielęgniarka w przychodni stoczniowej. Od 1993 działała w Unii Demokratycznej i następnie w Unii Wolności. W 1998 z listy UW została wybrana do Rady Miasta Gdańska, w której zajęła się głównie służbą zdrowia[5].
Zmarła na skutek choroby nowotworowej[19]. Została pochowana na cmentarzu Srebrzysko w Gdańsku (rejon VI, taras I, rząd 6)[20].
Jej pierwszym mężem był Piotr Pienkowski. 23 grudnia 1984 zawarła związek małżeński z Bogdanem Borusewiczem. Miała dwoje dzieci: Sebastiana i Kingę[21].
Zarządzeniem prezydenta RP na uchodźstwie Ryszarda Kaczorowskiego z 11 listopada 1990 została odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski[22]. Postanowieniem prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego z 18 października 2002, za wybitne zasługi w działalności na rzecz przemian demokratycznych w Polsce, za pracę społeczną, została pośmiertnie odznaczona Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski[23]. Postanowieniem prezydenta Lecha Kaczyńskiego z 3 maja 2006, za wybitne zasługi w działalności na rzecz przemian demokratycznych w Polsce, została pośmiertnie odznaczona Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski[1].
W 2000 wyróżniono ją tytułem honorowego obywatela Gdańska[24].
Alinie Pienkowskiej został poświęcony film dokumentalny Historia pewnego życia z 2003 w reżyserii Andrzeja Titkowa[25]. W 2013 została patronką Ośrodka Profilaktyki i Epidemiologii Nowotworów w Poznaniu[26]. Związkowi Aliny Pienkowskiej i Bogdana Borusewicza poświęcony został jeden z odcinków cyklu dokumentalnego Taka miłość się nie zdarza (2009)[27].
W 2019 jej wizerunek znalazł się na muralu „Kobiety Wolności” na stacji PKM Strzyża w Gdańsku[28]. 31 sierpnia 2020 odsłonięto poświęconą Alinie Pienkowskiej tablicę pamiątkową na fasadzie bloku przy ul. Fitelberga 8 w Strzyży[29]. Została jedną z bohaterek musicalu 1989, koprodukcji Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie i Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego z 2022; w rolę Aliny Pienkowskiej wcieliła się Karolina Kamińska[30].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
