Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa
Alina Janowska
polska aktorka Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Remove ads
Alina Maria Janowska-Zabłocka, primo voto Borecka (ur. 16 kwietnia 1923 w Warszawie, zm. 13 listopada 2017[1] tamże[2]) – polska aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna, łączniczka dowództwa batalionu „Kiliński” w powstaniu warszawskim.
Remove ads
Remove ads
Życiorys
Podsumowanie
Perspektywa
_01.jpg)
Pochodziła z rodziny ziemiańskiej, była córką Stanisława i Marceliny Janowskich[3]. Ojciec, z wykształcenia inżynier rolnik[4], był adiutantem generała Józefa Dowbor-Muśnickiego. Matka, Marcelina Rymkiewiczówna, z wykształcenia śpiewaczka operetkowa[4], porzuciła obiecującą karierę dla męża i rodziny[5]. Jej stryj, Bohdan Janowski, oficer i dziedzic majątku Janowskich Polany II[6] koło Wiszniewa, zginął w Katyniu. Dzieciństwo spędziła m.in. w Berdówce, Brodach pod Kalwarią Zebrzydowską, Miętnem koło Garwolina i Żyrowicach[7]. W młodości trenowała łyżwiarstwo i taniec[8]. Na przełomie 1939 i 1940 została osadzona wraz z matką i bratem w obozie jenieckim Stalag I B Hohenstein pod Olsztynkiem[9]. Została uratowana przed wywozem na roboty do Niemiec i przydzielona do prac w ogrodach pałacu w Wilanowie[10].
Aresztowana w nocy z 23 na 24 kwietnia 1942, została oskarżona o współpracę z podziemiem i pomoc rodzinie żydowskiej. Przez siedem miesięcy była więziona na Pawiaku w Warszawie. Wielokrotnie była przesłuchiwana w siedzibie Gestapo przy al. Jana Chrystiana Szucha 25. 6 listopada została zwolniona i jednocześnie uratowana przed wywozem do Oświęcimia[11]. Wzięła udział w powstaniu warszawskim, przyłączając się do niego pierwszego dnia powstania, 1 sierpnia. Była łączniczką dowództwa batalionu „Kiliński”, pod pseudonimem „Alina” (nieformalnie „Setka” – z uwagi na to, że można było na nią liczyć w 100%[12])[13], na służbie pozostawała aż do 4 października 1944. Po upadku powstania i wyjściu z Warszawy przedostała się do rodziców w Tworkach.
Swój pierwszy występ dała w 1943 w Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie; zapowiadał ją Jerzy Waldorff[14][15]. Po wojnie trafiła do łódzkiego Teatru Syrena[16], grała w kabarecie Gong. Wypatrzona w Syrenie przez asystenta reżysera Leonarda Buczkowskiego, znalazła się na planie Zakazanych piosenek (1946), w których wykonała utwór „Czerwone jabłuszko”[17].
W 1946 ukończyła Szkołę Tańca Artystycznego Janiny Mieczyńskiej w Łodzi, a dwa lata później zdała aktorski egzamin eksternistyczny.
Po powrocie do Warszawy w 1947 występowała w Teatrze Nowym (1947–1949), Teatrze Wojska Polskiego (późniejszy Dramatyczny; 1949–1952). W latach 1952–1955 oraz 1960–1965 grała w Teatrze Syrena. W międzyczasie (1956–1960) była aktorką teatru Buffo. Od 1966 do 1980 była związana z Teatrem Komedia w Warszawie[18].
W latach 1962–1964 wykładała interpretację piosenki w Szkole Muzycznej im. Chopina w Warszawie[19]. W 1965 za wykonanie utworu „Romans otwocki” otrzymała nagrodę publiczności na 3. Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu[20]. W 1973 wydała album studyjny, zatytułowany po prostu Alina Janowska[20].
W 1990 została wybrana radną dzielnicy Żoliborz z listy ŻKO „Solidarność”. Następnie objęła funkcję przewodniczącej Rady Gminy Warszawa-Żoliborz[18]. Była prezesem Stowarzyszenia Pomocy Dzieciom „Gniazdo”[21], od 2007 była członkinią honorową i Prezesem Honorowym Stowarzyszenia[22]. Wieloletnia przewodnicząca Sekcji Estrady Związku Artystów Scen Polskich[19].
Po raz ostatni wystąpiła przed publicznością 17 marca 2013 na 34. Przeglądzie Piosenki Aktorskiej we Wrocławiu w koncercie „Urodziny Aliny. Benefis Aliny Janowskiej”, kiedy świętowała jubileusz pracy artystycznej[23].
Cierpiała na chorobę Alzheimera[24]. Po mszy świętej pogrzebowej w kościele św. Stanisława Kostki została pochowana w Alei Zasłużonych cmentarza Wojskowego na Powązkach (kwatera G-tuje-37)[25][26].
Remove ads
Życie prywatne
Była zaręczona z Tadeuszem Plucińskim. Od 1954 do 1963 jej mężem był Andrzej Borecki[27], z którym miała córkę Agatę (ur. 1957). Od 1963 była żoną szermierza i architekta Wojciecha Zabłockiego[28], z którym miała dwoje dzieci: Michała (ur. 1964) i Katarzynę (ur. 1969)[23]. Od 1975 mieszkali w zaprojektowanej przez Zabłockiego willi przy ul. Kaniowskiej na warszawskim Żoliborzu[18].
Filmografia
Filmy fabularne (kinowe i telewizyjne)
Seriale telewizyjne
Remove ads
Odznaczenia i wyróżnienia
- 1979: Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski[29]
- 1979: Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy”
- 1995: Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski[30]
- 2001: Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski[31]
- 2001: odcisk dłoni na Promenadzie Gwiazd w Międzyzdrojach
- 2003: Kawaler Orderu Uśmiechu
- 2005: Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
- 2017: Odznaka Honorowa za Zasługi dla Ochrony Praw Dziecka (pośmiertnie)[32]
- Krzyż Partyzancki
- Krzyż Armii Krajowej
- Warszawski Krzyż Powstańczy
Remove ads
Przypisy
Bibliografia
Linki zewnętrzne
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads