Loading AI tools
polski oficer, ofiara zbrodni katyńskiej Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Aleksander Józef Dmytrak (ur. 5 września 1893 w Monasterzyskach, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – podpułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, ofiara zbrodni katyńskiej.
 | |
 podpułkownik dyplomowany piechoty | |
| Pełne imię i nazwisko |
Aleksander Józef Dmytrak |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
5 września 1893 |
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1914–1940 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
kierownik Komisji Doświadczalnej |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
        | |
Urodził się 5 września 1893 w Monasterzyskach, w ówczesnym powiecie buczackim Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie Sylwestra i Karoliny z Bartmannów[1]. W latach 1909–1912 był uczniem Seminarium Nauczycielskiego w Stanisławowie, a w roku szkolnym 1912/1913 uczniem Seminarium Nauczycielskiego Męskiego w Samborze. 14 czerwca 1913 roku w Samborze złożył maturę i został uznany za „kandydata dojrzałego do pełnienia obowiązków tymczasowego nauczyciela młodszego lub tymczasowego nauczyciela w publicznych szkołach ludowych pospolitych z językiem wykładowym polskim i ruskim”. Ponieważ w trakcie nauki w seminarium otrzymywał stypendium z funduszu państwowego w wysokości 80 koron był zobowiązany do sześcioletniej służby w zawodzie nauczycielskim w Królestwie Galicji i Lodomerii wraz z Wielkim Księstwem Krakowskim[2]. Nie wiadomo, czy zamierzał się wywiązać z tego obowiązku, a jeżeli tak to, kiedy i w jaki sposób, albowiem już 2 września 1913 roku zatrudnił się w Kopalni „Photogen” Towarzystwa Akcyjnego Rafinerii Olejów Mineralnych w Mraźnicy, w charakterze praktykanta-pomocnika szybowego przy wierceniu systemem kanadyjskim. Z treści świadectwa wystawionego 15 czerwca 1914 roku przez Kierownictwo Kopalni „Photogen” wynika, że ubiegał się o przyjęcie na kurs szkoły mierniczej w Borysławiu[3].
Od jesieni 1909 roku do 4 września 1912 roku oraz od 2 lipca do 4 września 1913 roku działał w Związku Walki Czynnej i Związku Strzeleckim w Stanisławowie, natomiast w okresie od 10 września 1913 roku do 28 lipca 1914 roku brał czynny udział w pracach Związku Strzeleckiego w Borysławiu, w charakterze instruktora, sekcyjnego i plutonowego[4].
Wybuch I wojny światowej przekreślił jego plany życiowe i przerwał działalność niepodległościową. 4 sierpnia 1914 roku został zmobilizowany do armii Austro-Węgier i wcielony do 95 pułku piechoty. 18 sierpnia 1914 roku został przydzielony do 2 pułku Cesarskich Strzelców Tyrolskich, a już 4 września 1914 roku skierowany na front galicyjski. Uczestniczył w potyczkach pod Tarnowem, Tuchowem, Pustkowem, Sokołowem, Kolbuszową, Leżajskiem i Starym Miastem. 24 września 1914 roku pod Starym Miastem został ranny w głowę i prawą nogę. Do 15 stycznia 1915 roku przebywał na leczeniu szpitalnym w Korneuburgu i Stockerau. W okresie od 15 stycznia do 1 marca 1915 roku był słuchaczem II kursu Szkoły Oficerów Rezerwy w Vahrn. W trakcie pobytu w szkole awansował na plutonowego, a po jej ukończeniu został przydzielony do 3 kompanii batalionu zapasowego 2 pułku Cesarskich Strzelców Tyrolskich w Brixen. 5 maja 1915 roku został ponownie skierowany na front, tym razem w Tyrolu. Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 sierpnia 1916 roku w korpusie oficerów rezerwy piechoty[5].
Od 1919 pełnił służbę w Wojsku Polskim jako oficer etapowy, najpierw dowódca Stacji Etapowej Aleksiniec Nowy, potem adiutant Dowództwa Powiatu Etapowego Mozyrz. 25 listopada 1920 został zatwierdzony w stopniu porucznika piechoty z dniem 1 kwietnia 1920, w „grupie byłej armii austro-węgierskiej”[6]. 20 maja 1921 został przydzielony ewidencyjnie do 11 pułku piechoty z pozostawieniem na dotychczasowym stanowisku w Oddziale I Sztabu 4 Armii[7][8].
3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 514. lokatą w korpusie oficerów piechoty[9]. W październiku 1922, po likwidacji dowództwa 2 Armii został przydzielony do Inspektoratu Armii Nr I w Wilnie na stanowisko kierownika kancelarii[10]. Inspektorem armii był wówczas gen. dyw. Edward Śmigły-Rydz. W 1923 w dalszym ciągu pełnił służbę w Inspektoracie Armii Nr I w Wilnie na stanowisku oficera sztabu zastępcy inspektora armii, gen. bryg. Leona Berbeckiego[11]. 23 grudnia 1923 roku powrócił do macierzystego 11 pułku piechoty w Tarnowskich Górach[12][13].
1 listopada 1925 został przydzielony do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, w charakterze słuchacza Kursu Normalnego. 1 października 1927 roku Minister Spraw Wojskowych, marszałek Polski Józef Piłsudski na wniosek szefa Sztabu Generalnego nadał mu dyplom naukowy oficera Sztabu Generalnego[14]. 28 października 1927, po ukończeniu kursu, został przydzielony do Departamentu Piechoty Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie[15]. 27 stycznia 1930 został mianowany majorem ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1930 i 4. lokatą w korpusie oficerów piechoty[16]. Z dniem 1 stycznia 1932 został przeniesiony do 72 pułku piechoty w Radomiu na stanowisko dowódcy batalionu[17][18]. W listopadzie 1933 został przeniesiony do Biura Ogólno-Organizacyjnego Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie[19], a w czerwcu 1934 do Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie na stanowisko kierownika Komisji Doświadczalnej[20][21]. 19 marca 1937 roku został awansowany na podpułkownika ze starszeństwem z dniem 19 marca 1937 roku i 46. lokatą w korpusie oficerów piechoty[22][23][24].
W czasie kampanii wrześniowej 1939 po agresji ZSRR na Polskę dostał się do niewoli sowieckiej. Wiosną 1940 został zamordowany przez NKWD w Charkowie i pogrzebany w Piatichatkach[1], gdzie od 17 czerwca 2000 mieści się oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie[25].
Postanowieniem nr 112-48-07 Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego z 5 października 2007 został awansowany pośmiertnie na stopień generała brygady[26][27]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[28][29].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
