Agawowe

Agawowe (Agavoideae Herbert) – takson wyróżniany w różnych systemach w randze rodziny lub podrodziny (tu opisany jako podrodzina zgodnie z ujęciem systemu APG III z 2009 i APG IV z 2016). Obejmuje sukulenty liściowe i drzewa występujące na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Antarktydy, poza strefą okołobiegunową i znaczną częścią Australii oraz Azji zachodniej.

Agawowe

Agawa amerykańska
Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	szparagowce
Rodzina	szparagowate
Podrodzina	agawowe
Nazwa systematyczna
Agavoideae Herbert
Synonimy
Agavaceae Endl., Ench. Bot.: 105. 15-21 Aug 1841

Systematyka

Pozycja według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)

Podrodzina w obrębie rodziny szparagowatych (Asparagaceae s.l.), tworząca klad wspólnie z Aphyllanthoideae, Brodiaeoideae i Scilloideae^[2].

W obrębie rodziny Angiosperm Phylogeny Website wyróżnia kilka linii rozwojowych^[2]:

agawowe	Anemarrhena (plemię Anemarrheneae Reveal) Agave i in. (plemię Agaveae Dumortier) Behnia (plemię Behnieae Reveal) Herreria i Herreriopsis (plemię Herrerieae Baillon) Anthericum i in. (plemię Anthericeae Bartling)

Klad bazalny tworzy monotypowy rodzaj Anemarrhena z jednym gatunkiem – A. asphodeloides, występującym w północnych Chinach i Korei. Następnie następuje podział na dwa klady, jeden obejmujący m.in. rodzaj agawa Agave i drugi obejmujący grupy Behnia–Herreria–Anthericum. W kladzie wspólnie z agawami znajduje się 9 innych rodzajów występujących na obu kontynentach amerykańskich oraz we wschodniej Azji. Kladem bazalnym w tej linii rozwojowej jest rodzaj Hesperocallis, poza tym należą do niej m.in. Camassia, Funkia, Furcraea, Hesperaloe, Hosta, Polianthes, Yucca. W różnych systemach ta grupa roślin lub jej część wyłączana bywała w randze rodzin: Chlorogalaceae Doweld & Reveal, Funkiaceae Horaninov, nom. illeg., Hesperocallidaceae, Hostaceae B. Mathew, Yuccaceae J. Agardh.

Klad bazalny dla kolejnej linii rozwojowej stanowi monotypowy rodzaj Behnia z jednym gatunkiem – Behnia reticulata występującym w Afryce południowo-wschodniej. Następnie wyróżnia się dwie linie rozwojowe, do pierwszej zaliczając rodzaje Herreria i Herreriopsis (Ameryka Południowa i Madagaskar), do drugiej 8 rodzajów z: Anthericum, Chlorophytum, Echeandia, Leucocrinum, Paradisea.

Pozycja według systemu APG II (2003)

Takson wyróżniany w randze rodziny wchodzącej w skład linii rozwojowej obejmującej hiacyntowate (Hyacintheaceae), Themidaceae i Aphyllanthaceae w rzędzie szparagowców (Asparagales)^[2].

Wykaz rodzajów^[3][4]

• Agave L. (w tym m.in.: Runyonia Rose, Polianthes L. – tuberoza) – agawa
• Anemarrhena Bunge – anemarena
• Anthericum L. – pajęcznica
• Behnia Didr.
• Beschorneria Kunth
• Camassia Lindl. – kamasja
• Chlorogalum Kunth
• Chlorophyton Ker Gawl. – zielistka
• Diamena Ravenna
• Diora Ravenna
• Echeandra Ortega
• Furcraea Vent. – furkroja
• Hagenbachia Nees & Mart.
• Herreria Ruiz & Pav. – pomklica
• Herreriopsis H. Perrier
• Hesperaloe Engelm.
• Hesperocallis A. Gray
• Hesperoyucca (Engelmann) Baker
• Hosta Tratt. – funkia
• Leucocrinum Nutt. ex A. Gray
• Paradisea Mazzuc.
• Schoenolirion Torr. ex Durand
• Yucca L. (syn. Clistoyucca (Engelm.) Trel., Samuela Trel.) – jukka, juka

Pozycja w systemie Reveala (1994-1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa jednoliścienne (Liliopsida Brongn.), nadrząd Lilianae Takht., rząd agawowce (Agavales Hutch.), rodzina agawowate (Agavaceae Endl.)^[5].