Adam Lizakowski (ur. 24 grudnia 1956 w Dzierżoniowie) – polski tłumacz, poeta i fotograf.
Szybkie fakty Data i miejsce urodzenia, Narodowość ...
Zamknij
Urodził się w Dzierżoniowie. Mieszkał w Pieszycach i pracował w Zakładowym Domu Kultury „Prządka” na stanowisku instruktora teatralnego. W grudniu 1981 r., w momencie wprowadzenia stanu wojennego, przebywał w Austrii, gdzie otrzymał azyl polityczny w marcu 1982 roku, a w czerwcu zdecydował się na emigrację do USA. Mieszkał w San Francisco od 1982 w 1988 przyjął obywatelstwo amerykańskie, a w 1991 przeniósł się do Chicago. Po 35 latach emigracji w Ameryce w 2016 roku powrócił na stałe do Polski[potrzebny przypis].
Debiutował w czerwcu w 1980 roku u poety Tadeusza Nowaka na łamach ogólnopolskiego „Tygodnika Kulturalnego” wydawanego w Warszawie. Na emigracji publikował w wielu pismach Polonii amerykańskiej m.in.: w „Dzienniku Związkowym”, „Relaksie”, kalifornijskim miesięczniku „Razem”, „Gwieździe Polarnej” kanadyjskim magazynie „Aha”, „Dzienniku Chicagowskim”, „Reklamie” oraz nowojorskim czasopiśmie „Nowy Dziennik” w dodatku kulturalnym „Przegląd Polski”. W 2009 został członkiem redakcji miesięcznika „Życie Kolorado” wydawanego w Denver w stanie Kolorado. Od 1988 roku dzięki rekomendacji Czesława Miłosza 21 jego wierszy publikowano na łamach paryskiej „Kultury” aż do śmierci jej redaktora w 2000 roku[1]. Także za pośrednictwem poety z Berkeley A. Lizakowski publikował swoje wiersze w krakowskim „Tygodniku Powszechnym”.
Jego twórczość była tłumaczona na języki: angielski, arabski, białoruski, chiński, francuski, hebrajski, hiszpański, litewski, rosyjski, niemiecki, i ukraiński.
Współzałożyciel grup poetyckich „Krak” w Los Angeles – San Francisco oraz „Niezapłacony Rent” w Chicago. Redaktor naczelny miesięcznika społeczno-kulturalnego „Razem” wydawanego w San Francisco w latach 1986–1989 i kwartalnika poetyckiego „Dwa Końce Języka” w latach 1993–1996 w Chicago. W Polsce współpracuje z „Zeszytami Poetyckimi” oraz „Rocznikiem Dzierżoniowskim. Jest członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich od 1993 r.[potrzebny przypis]
Tłumacz poezji amerykańskiej m.in. Walta Whitmana, Williama C. Williamsa, Allena Ginsberga, Langstona Hughesa, Mai Angleou, Charlesa Simica, Louise Glück, Carl Sandburga oraz Boba Dylana. Także z języka angielskiego przełożył ponad 50 wierszy chińskiego filozofa i poety Laozi oraz wiele wierszy Rumiego, perskiego poety z XII w. Od wielu lat promotor kultury polskiej za granicą, organizator ponad 200 spotkań literacko-artystycznych od San Francisco po Chicago. Studiował creative writing poetry na Columbia College Chicago (BA) i Northwestern University w Chicago (MA). Jego profesorami byli między innymi tacy amerykańscy poeci jak: Tony Trigilio, David Trinidad, Ed Roberson czy Reginald Gibbons[potrzebny przypis].
Sztuki teatralne
- Człowiek, który myślał, że jest koniem – komedia (1988)
- Czterech – tragikomedia (1993)
- Wódz – dramat (2004)
- Piotr Włast – dramat (2005)
- Piotr Włast, sztuka teatralna. Pierwsze publiczne czytanie pierwszego aktu podczas zebrania „Towarzystwa Miłośników Dzierżoniowa”. Dzierżoniów – jesień 2005.
- Wódz, sztuka teatralna publikowana w odcinkach w tygodniku „Reklama” – w 2007 roku – wydawanym w Chicago. Redaktor naczelny Wojciech Laskowski.
- Wódz, sztuka teatralna publikowana w miesięczniku „aha!” – w numerze 16 (173), 2010 – wydawanym w Vancouver, Kanada. Wydawca i redaktor naczelny Andrzej Jar.
Tomiki wierszy
- Cannibalism Poetry (1984)
- Anteroon Poetry (1986)
- Wiersze Amerykańskie (1990)
- Złodzieje Czereśni wydanie amerykańskie. Wyd. Artex Publishing. Stevens Point (1990)
- Współczesny Prymitywizm Wyd. Niezapłacony Rent. Chicago (1992)
- Nie Zapłacony Czynsz. Wiersze pieszyckie z rysunkami Grzegorza Marszałka. Wyd. OBOK Dzierżoniów (1996)
- Na kalifornijskim brzegu (1996)
- Chicago Miasto Nadziei (1998)
- Złodzieje Czereśni. Wyd. Grupa Poetycka Niezapłacony Rent. Polskie wydanie polskie (2000)
- Legenda o Poszukiwaniu Ojczyzny (2001)
- Chicago City of Hope in Poetry and Photography (2005)
- Dzieci Gór Sowich (2007)
- Chicago miasto wiary. City of belief. Wydawnictwo Książkowe IBIS. Wydanie dwujęzyczne. Warszawa (2008)
- Pieszyckie Łąki (2010)
- 156 Listów poetyckich z Chicago do Pieszyc Wyd. Urząd Miasta Pieszyce (2012)
- Bogaty Strumień – Dzierżoniów. Wyd. Urząd Miasta Dzierżoniów (2012)
- Wiersze spod Krzywej Wieży. Wyd. Urząd Miasta Ząbkowice Śląskie (2014)
- Bielawa Randka Trzech Sylab. Wyd. Seria Sudecka proza i poezja. Bielawa (2014)
- 40 Listów Poetyckich z Chicago do Pieszyc. Wydanie dwujęczyne po polsku i angielsku. Wyd. The Fahrenheit Center for Study Abroad. Chicago. USA (2014)
- Dziennik pieszycki. Seria Sudecka poezja i proza tom XVII. Wydawnictwo: Miejska Biblioteka Publiczna w Bielawie. Bielawa (2016)
- Jak zdobyto Dziki Zachód. Wiersze i poematy. Wyd. Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu (2017)
- Gdybym twą miłość miał Ameryko! Wybór wierszy. Wyd. Literary Waves Publishing. Londyn (2022)[2]
- Pieszycka księga umarłych. Kolekcja Literacka. Seria III tom I. Ilustracje Piotr Wojciechowski. Wyd. Stowarzyszenie Pisarzy Polskich. Oddział Warszawski (2022)
- Czy poeta Czesław Miłosz był kosmitą? Seria Sudecka poezja i proza. Tom XLVI. Wydawnica: Miejska Biblioteka Publiczna w Bielawie. Bielawa (2024)
Proza
- Słownik idiomów amerykańskich, Wydawnictwo Grupa Poetycka Niezapłacony Rent. Chicago (1996)
- Kuzyn Józef albo emigracja loteryjna po roku 1989 do Ameryki, czyli wyprawa po złote runo. Wyd. Adam Marszałek. Toruń (2003)
- Zapiski znad Zatoki San Francisco. Wyd. Otwarty Rozdział. Rzeszów (2004)
- Czy poeta Czesław Miłosz był kosmitą? Proza. Wyd. Bibliotheca Bielawiana. Bielawa (2024)
Wybrane publikacje
- Zapiski Znad Zatoki San Francisco w odcinkach w tygodniku „Gwiazda Polarna” – w latach 1995/1996 – wydawanym w Stevens Point w stanie Wisconsin. Redaktor naczelny Jacek Hilger
- List znad jeziora Michigan. Aktor polonijny do wynajęcia. „Przegląd Artystyczno-Literacki”. Nr 1–2 (95–96). Styczeń–luty 2000. Toruń
- Kuzyn Józef, albo emigracja loteryjna do Ameryki, czyli wyprawa po złote runo. Akcent. Literatura i sztuka. Kwartalnik. Nr 1–2 (91–92) 2003. Lublin
- Czy warto być poetą? „Pracownia. Pismo Literackie”. Kwartalnik. Nr 32 (2. 2003). Wydawca Ostrołęckie Centrum Kultury
- Zapiski Znad Zatoki San Francisco. Stowarzyszenie Literacko-Artystyczne Fraza. Seria: Biblioteka Fraza. Otwarty Rozdział. Rzeszów 2004
- Zapiski Znad Zatoki San Francisco w odcinkach w tygodniku „Reklama” – w latach 2007/2008 – wydawanym w Chicago. Redaktor naczelny Wojciech Laskowski
- Zapiski Znad Zatoki San Francisco w odcinkach w miesięczniku „Życie Kolorado” (od roku 2011) wydawanym w Denver w stanie Kolorado. Wydawca i redaktor Katarzyna Hypsher
- Allen Ginsberg w Polsce. Andrzej Pietrasz rozmawia z Adamem Lizakowskim o Allenie Ginsbergu. 2014, wydawnictwo: Semper. Warszawa
- Langston Hughes (1902–1967). Najczarniejszy poeta białej Ameryki. Podgląd. Kwartalnik literacki OW SPP. Nr 1 (4). 2016. Warszawa
- O twórczości Adama Lizakowskiego. Stanisław Stanik. „Poezja Dzisiaj”. Nr 121/122. 2017. Warszawa
- Poeta, tylko głowa nie ta. „Podgląd”. Kwartalnik literacki OW SPP. Nr 3 (14). 2018. Warszawa
- Czy są jeszcze jacyś ludzie pióra na emigracji? „Fraza”. Poezja Proza Esej. Nr 3 (105). 2019. Rzeszów
- Buty z hiszpańskiej skóry, czyli toksyczna miłość (Boba Dylana). „Zeszyty Ciechanowskie”. Nr 22. 2020. Związek Literatów na Mazowszu. Ciechanów
- Moje spotkania z Adamem Zagajewskim. „Fraza”. Poezja Proza Esej. Nr 1–2 (111–112). 2021. Rzeszów
- Norwid w Nowym Yorku. Lubuskie Pismo Literacko-Kulturalne „Pro Libris”. Nr 3–4 (76–77) 2021. Zielona Góra
- Przemyślenia własne na temat książki Magdaleny Grochowskiej pt. Różewicz. Rekonstrukcja (tom1). Lubuskie Pismo Literacko-Kulturalne „Pro Libris”. Nr 1–2 (78–79) 2022. Zielona Góra
- Giedroyc – Norwidem? Miesięcznik Społeczno-Kulturalny „Śląsk”. Nr 4 (319). Kwiecień 2022. Katowice
- Jak zostałem Noblistą? Miesięcznik Społeczno-Kulturalny „Śląsk”. Nr 5 (320). Maj 2022. Katowice
- Wiersze kalifornijskie. Miesięcznik „Twórczość” 2 (927). Luty 2023 r. Warszawa
- Piotr Janicki. „Epea. Pismo literackie”. Syriusz C. Nr 1/2022 (8). Książnica Podlaska im. Łukasza Górnickiego w Białymstoku. 2022. Białystok
- Jerzy Sikora, Poetyckie wskrzeszanie umarłych, „Nowy Napis Co Tydzień”, 2023. Nr 197. Kraków
- Siedem wierszy Charlesa Simica w przekładach z języka angielskiego Adama Lizakowskiego. Format Literacki. Nr 7 (2023). Wyd. SPP we Wrocławiu
- „Piszę, aby zirytować Boga i rozśmieszyć śmierć”. Charles Simic (1938–2023). Dziesięć wierszy Charlesa Simica w przekładzie z jęz. ang. Adama Lizakowskiego. „Topos”. Dwumiesięcznik Literacki. Nr 3 (187). 2023. Gdynia
- Adam Lizakowski, Rzeczywistość przygląda się poezji (J. Sikora, Życie bez karnawału: szkice krytycznoliterackie). „Topos”. Nr 4 (188) 2023. Dwumiesięcznik Literacki. Gdynia
- Adam Lizakowski. Z „Pieszyckiej księgi umarłych”. Poezja–Proza–Eseje–Sztuki Wyzwolone. „Format Literacki”. Nr 9 (2023). Listopad 2023. Wrocław
- Adam Lizakowski. Czy warto być poetą? Format LIteracki. Nr 11(2024). Kwiecień 2024. Wrocław
- Adam Lizakowski. Panie Epikur, pisać wierszy nie przestanę. (Sas, Plecionka z sitowia). "Topos". Dwuniesięcznik Literacki. Nr3 (193) 2024. Gdynia.
- Adam Lizakowski. Ameryki Miłosza. Kwartalnik Artystyczny. Kujawy i Pomorze. Nr 112. (2/2024). Lato 2024.
Słuchowiska radiowe
- Zapiski znad Zatoki San Francisco (1997/1998). Promocja „Zapisków” w odcinkach w stacji radiowej WPNA, 1490 AM Oak Park/Chicago/IL., w codziennym programie radiowym pt. „Sami Swoi” prowadzonym przez Małgorzatę i Andrzeja Kieszów. Czytał Andrzej Kiesz.
- Zapiski Znad Zatoki San Francisco (2004–2005). Promocja „Zapisków” w odcinkach w stacji radiowej WNWI – 1080 AM Oak Lawn/Chicago/IL., w codziennym programie radiowym pt. „Wietrzne Radio” prowadzonym przez Maćka Barana i Janusza Bosowskiego. Czytał autor Adam Lizakowski.
- 156 Listów Poetyckich z Chicago do Pieszyc (wiosna 2013). Czytanie wszystkich listów w odcinkach w codziennym programie radiowym pt. „Radio Przeciek” nadawanym od poniedziałku do piątku przez stację WNWI – 1080 AM, Oak Lawn/Chicago/IL. Czytał prowadzący ten program Jarosław Maculewicz.
- Golden Poetry Award – Sacramento (1987)
- Golden Poetry Award – Sacramento (1990)
- Międzynarodowy Konkurs Poetycki im. Marka Hłaski w Wiedniu (1990)
- Międzynarodowy Konkurs „Zachodnie losy Polaków” im. gen. Stanisława Maczka na pamiętnik emigranta z lat 1939–1989, pierwsza nagroda za „Zapiski znad Zatoki San Francisco” (1996)
- Nagroda Fundacji Władysława i Nelli Turzańskich z Kanady, przyznana za szczególne osiągnięcia w dziedzinie kultury polskiej. Adam Lizakowski otrzymał nagrodę za „całokształt twórczości poetyckiej, ze szczególnym uwzględnieniem tomów „Złodzieje czereśni. Wiersze i poematy” oraz „Legenda o poszukiwaniu ojczyzny”, charakteryzujących się „niezwykłą precyzją słowa i stanowiących oryginalną, inspirującą artystycznie formę ekspresji dla wyrażenia pełnej skali doświadczeń emigracyjnej egzystencji” (2000)[3]
- „Laur UNESCO”. Nagrodę wręczono 10 kwietnia 2008 r. podczas inauguracji VIII Światowego Dnia Poezji, który organizowany jest pod patronatem Polskiego Komitetu ds. UNESCO i Ministra Kultury w Warszawie (2008)
- Pierwsze miejsce w konkursie pt. „Old Father William’s Frabjous and Curious Poetry Contest”, organizowanym przez Caffeine Theatre w Chicago (2010)
- Pierwsze miejsce w konkursie organizowanym przez Columbia College Chicago, Department of English, School of Liberal Arts and Sciences Poetry Award (formerly the Elma Stuckey Poetry Award) (2010)
- The David R. Rubin Scholarship recipient. Chicago, 28 marca 2011.
- Nagroda im. Klemensa Janickiego. Bydgoszcz 2013 – w uznaniu zasług dla literatury polskiej. Jak zaznaczyła Kapituła w liście do poety: „Podkreślamy literackie i humanistyczne treści Pana twórczości i jesteśmy dumni, że znajdzie się Pan w gronie naszych laureatów”.
- Pierwsze miejsce w międzynarodowym konkursie dla Polaków pn. „Jeden Dzień. Polska, jaką pamiętam”. Australia, 2014 r.
- Złota Sowa Polonii, nagroda redakcji pisma Polonii w Austrii „Jupiter”, organu Klubu Inteligencji Polskiej w Austrii i Federacji Kongres Polonii w Austrii („redakcja pisma polonijnego „Jupiter” zorganizowała po raz dziesiąty Złote Sowy Polonii dla osób wyróżniających się nie tylko talentem i dokonaniami, aktywnością, kulturą osobistą, postawą moralną, ale i społeczną – życzliwością i umiejętnością współpracy z polonijnymi środowiskami. Działających ponad podziałami i broniących dobrego imienia Polski i Polaków na emigracji. Takie polonijne „Oskary”. Przyznawane Polonii przez Polonię – Adam Lizakowski, USA. Poeta. Wiedeń, 21 marca 2015 r.”)[4]
- Honorowy Członek Towarzystwa Dolnośląskiego w Chicago (Chicago, 2001)
- Medal Zasłużony Dla Miasta Dzierżoniowa (Dzierżoniów, 2005)
- Honorowy Obywatel Gminy Pieszyce (Pieszyce, 2008)
- Odznaczony brązowym medalem „Gloria Artis” przez Ministra Kultury (2010)[5]
- Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Zasługi RP przez Prezydenta RP (2012)[6]
- Medal z okazji 50 Lat Nadania Praw Miejskich Pieszycom 1962–2012. Pieszyce (2012)
- Uhonorowany rezolucją Rady Miasta Chicago za promocję miasta w swojej twórczości poetyckiej. Zaszczytne wyróżnienie w imieniu Rady Miasta Chicago wręczył Alderman Rey Colon z 35th Ward (Chicago 28 maja 2014)
- Otrzymał Odznakę Honorową Złotą Zasłużony dla Województwa Dolnośląskiego. Nr odznaki 625. Barbara Zdrojewska. Wrocław, dnia 25 września 2014 r.
- Uhonorowany rezolucją State of Illinois. House of Representatives. 98th General Assembly. House of Resolution No. 1249. Offered by Representative Jaine M. Andrade, Jr. – Robert F. Martwick Jr. Rezolucja jest podziękowaniem A. Lizakowskiemu za działalność poetycką na niwie dwóch kultur, polskiej i amerykańskiej (Springfield, Illinois, 19 listopada 2014)
- Dyplom Honorowego Członka Polish American Chamber of Commerce w Chicago został wręczony Adamowi Lizakowskiemu w dniu 27 stycznia 2015 r. w Chicago.
- Medal Stulecia Odzyskanej Niepodległości, przyznany 30 stycznia 2020, a wręczony przez Wojewodę Dolnośląskiego we Urząd Wojewódzki we Wrocławiu. 8 czerwca, 2020.
- Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi w popularyzowanie polskiej kultury i literatury, oraz za osiągnięcia w pracy twórczej, przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (Warszawa, 17 marca 2020)[7]
