Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
5 Galicyjski Pułk Ochotniczy SS (policyjny), Galizisches SS Freiwilligen Regiment 5 – Polizei – niemiecki pułk policyjny SS, utworzony 5 lipca 1943 z ukraińskich ochotników zgłaszających się, jednak nie przyjętych do składu później utworzonej 14 Dywizji Grenadierów SS[1], oraz niemieckiej kadry dowódczej.
Z ochotników utworzono pułki policji SS o numerach 4, 5, 6, 7, 8. Dopiero później z następnych ochotników rozpoczęto formowanie 14 Dywizji Grenadierów SS.
Pułk od początku szkolony był w Niemczech. Liczył początkowo 1374 policjantów, był dowodzony przez pułkownika Schutzpolizei, obersturmbannführera Franza Lechthalera.
Od 20 lutego do 9 czerwca 1944 pułk był rozlokowany wzdłuż Bugu z zadaniem budowy linii obronnej. Sztab pułku i 1 batalion stacjonowały w Chełmie, 2 batalion w Hrubieszowie, a 3 batalion w Białej Podlaskiej. W marcu i kwietniu pułk brał udział w walkach z partyzantką polską i sowiecką. Dopuścił się tam zbrodni wojennych m.in. w Smoligowie. Po nawiązaniu kontaktów z oddziałami Ukraińskiej Powstańczej Armii, walczącymi na Lubelszczyźnie, jeden z pododdziałów pułku, przebywający w rejonie Chełma, zdezerterował do UPA.
Pułk stoczył co najmniej dwa starcia z oddziałami ukraińskiego podziemia: 29 lutego we wsi Horbkowi koło Sokala z UPA (zginął 1 upowiec), oraz 20 marca w Łudynie koło Włodzimierza z UPA, SKW i bojówką SB, które usiłowały rozbroić oddział OUN-M. Po dwugodzinnej walce pododdział 5 pułku wycofał się, tracąc 1 zabitego i 3 rannych. Oddziały podziemia straciły 1 zabitego i 2 rannych[2].
W marcu 1944 4 i 5 galicyjskie pułki policyjne przeszły pod komendę dowódcy SS i policji w Krakowie, który – pomimo rozkazów i ponagleń – przekazał je do rozformowania dopiero w czerwcu 1944[3]. 22 kwietnia 1944 Heinrich Himmler wydał polecenie przekazania 4 i 5 pułku do 14 Dywizji Grenadierów SS, jednak polecenie to nie zostało wykonane przez władze policyjne.
9 czerwca 1944 pułk został rozwiązany, a reszta policjantów wcielona pod koniec czerwca 1944 do składu 14 Dywizji Grenadierów SS.
Po rozbiciu 14 Dywizji w bitwie pod Brodami w lipcu 1944 policjanci ukraińscy z pułków policyjnych (rozbitych również w tym samym czasie na froncie wschodnim) zostali wcieleni do 14 Dywizji Grenadierów SS w ramach jej odtwarzania w obozie ćwiczebnym w Neuhammer (Świętoszowie).
W Polsce obecnie toczą się śledztwa pionu śledczego Instytutu Pamięci Narodowej w sprawie okoliczności pacyfikacji wsi Prehoryłe i Smoligów[4].
Sprawcami zbrodni na ludności polskiej w wymienionych miejscach były, według dotychczas poczynionych ustaleń śledczych, pododdziały 5 galicyjskiego pułku policyjnego SS (w niemieckiej nomenklaturze określanego jako Galizisches SS Freiwilligen Regiment 5 – Polizei), skierowane do walk przeciwpartyzanckich na bezpośrednim zapleczu frontu wschodniego. Były one złożone z ukraińskich ochotników do 14 Dywizji, którzy przy rekrutacji nie zostali zakwalifikowani przez Niemców do 14 Dywizji Grenadierów SS[5]. Liczba zgłoszeń kilkukrotnie przekroczyła bowiem określone przez Niemców stany etatowe dywizji, zaś władze III Rzeszy nie zgodziły się na formowanie kolejnych jednostek wojskowych złożonych z Ukraińców.
Z badań Krzysztofa Jasiewicza wynika, że w trakcie akcji przeciwpartyzanckich 5 pułk policji SS w rejonie Masłomęcza na Lubelszczyźnie spalił być może w stodole około 100 Polaków[6].
Z kolei zdaniem Zbigniewa Kwietnia uczestniczył on w pacyfikacji wsi Polskowola w powiecie łukowskim oraz Pościsze, Tłuściec, Żabce i Sielczyk w powiecie bialskim[7]. W Sielczyku (ob. część Białej Podlaskiej) do zbrodni doszło 12 kwietnia 1944. Odbywało się tam wesele, które usiłowali zakłócić żołnierze ukraińskiego SS. Zostali jednak rozbrojeni oraz poturbowani przez miejscową ludność. W ramach odwetu przybyły karny oddział zabił 10 osób i spalił 8 zabudowań[8].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.