Świętoszów
wieś w województwie dolnośląskim Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Świętoszów (do 1945 niem. Neuhammer am Queis[4]) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie bolesławieckim, w gminie Osiecznica, na terenie Borów Dolnośląskich, nad rzeką Kwisą, 120 km od centrum Wrocławia.
| wieś | |
 Willa będąca dawniej siedzibą dowódcy garnizonu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (III 2011) |
2036[1] |
| Strefa numeracyjna |
69 |
| Kod pocztowy |
59-726[2] |
| Tablice rejestracyjne |
DBL |
| SIMC |
0191833 |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu bolesławieckiego  | |
Położenie na mapie gminy Osiecznica  | |
 51°28′30″N 15°23′29″E[3] | |
| Strona internetowa | |
Świętoszów
W latach 1945–1954 wieś była siedzibą gminy Świętoszów. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa jeleniogórskiego. 1 stycznia 2001 administracyjnie zmieniła typ z osady na wieś[5].
Jest największą miejscowością gminy, liczącą 2036 mieszkańców (III 2011 r.).
W Świętoszowie znajduje się Zespół Szkół im. Unii Europejskiej (publiczna szkoła podstawowa i gimnazjum) oraz działa, od roku 2000, Piłkarski Klub Sportowy Twardy Świętoszów, który rozgrywał mecze w III lidze dolnośląsko-lubuskiej[6] i wycofał się z rozgrywek po 3. kolejce sezonu 2011/12[7].
Początki miejscowości nie są do końca wyjaśnione, jednak można się domyślać, że powiązane były z rozwojem hutnictwa. W prymitywnych piecach hutniczych wytapiano tutaj już od wczesnego średniowiecza. Pod koniec XIX w. nastąpiła zmiana charakteru miejscowości. Za sprawą rodu Dohnów w 1898 w rejonie Świętoszowa powstał poligon wojskowy, który dynamicznie rozwijał się do końca I wojny światowej. W latach 1914–1941 funkcjonował tu obóz jeniecki, w którym przetrzymywano żołnierzy Cesarskiej Armii Rosyjskiej, a po 1918 powstańców śląskich[8].
Wiek XX
Po dojściu NSDAP do władzy w roku 1933 teren poligonu powiększono do tego stopnia, że w czasie II wojny światowej należał do największych na terenie Niemiec.
W okolicach Świętoszowa utworzono w czasie I wojny światowej obóz dla jeńców rosyjskich. Według źródeł w roku 1919 było ich 33 000. Kilkakrotnie więcej jeńców przetrzymywano podczas II wojny światowej (samych Rosjan było ok. 120 tys.) w Stalagu VIII E Neuhammer. Stalag był utworzony dla jeńców polskich i francuskich. Następnie byli tu jeńcy radzieccy, z których co najmniej 50 000 zmarło z głodu i chorób. W momencie wyzwolenia obozu, 13 lutego 1945, przy życiu zostało ich zaledwie 200. Dziesięć dni później zostali rozstrzelani przez funkcjonariuszy NKWD jako rzekomi zdrajcy ZSRR[potrzebny przypis]. Dawny niemiecki obóz jeniecki do 1954 funkcjonował jako więzienie NKWD o zaostrzonym rygorze.
W pierwszej połowie kwietnia 1945 nastąpiło przegrupowanie 2 Armii WP z rejonu Brzeg Dolny-Żmigród-Oleśnica nad Nysę Łużycką. Jednostki armii posuwały się trzema marszrutami. Północna prowadziła przez Żmigród-Chobienię-Polkowice-Przemków-Świętoszów. Od 9 do 15 kwietnia w Świętoszowie znajdowało się Kwatermistrzowskie Stanowisko Dowodzenia 2 Armii, a w rejonie tej miejscowości 64 Armijny Skład MPS.
Po zakończeniu działań wojennych garnizon zajęła Armia Czerwona. Do 1992 stacjonowała w nim 20 Zwienigorodzka Dywizja Pancerna.
Na podstawie dekretu PKWN z 31 sierpnia 1944 zostały utworzone miejsca odosobnienia, więzienia i ośrodki pracy przymusowej dla „hitlerowskich zbrodniarzy oraz zdrajców narodu polskiego”. Obóz pracy nr 175 Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego utworzyło w Świętoszowie[9].
Wieś jest siedzibą Nadleśnictwa Świętoszów Lasów Państwowych.
Od stycznia 2017 w Świętoszowie stacjonują wojska NATO z amerykańskiej 3 Pancernej Brygadowej Grupy Bojowej.
1 stycznia 2011 w garnizonie Świętoszów stacjonowały następujące jednostki i instytucje Wojska Polskiego:
- 10 Brygada Kawalerii Pancernej im. gen. broni Stanisława Maczka w Świętoszowie,
- Placówka Żandarmerii Wojskowej w Świętoszowie,
- Węzeł Łączności Świętoszów - Regionalny Węzeł Łączności we Wrocławiu,
- Parafia wojskowa św. Floriana w Świętoszowie,
- Wojskowa Administracja Koszar Świętoszów,
- Klub Garnizonowy Świętoszów,
- Ośrodek Szkolenia Poligonowego Wojsk Lądowych Żagań im. gen. dyw. Zbigniewa Ohanowicza w Dobrem nad Kwisą.
Dowódca 10 BKPanc był dowódcą garnizonu Świętoszów. Terytorialny zasięg właściwości dowódcy garnizonu obejmował południową część powiatu żagańskiego (gmina Iłowa oraz obręby: Trzebów, Dobre nad Kwisą, Łozy, Żaganiec z gminy Żagań) i północną część powiatu bolesławieckiego (gmina Osiecznica oraz obręby: Golnice, Parkoszów, Krępnica, Kliczków, Trzebień Mały, Pstrąże, Kozłów z gminy Bolesławiec).
W połowie 2011 został sformowany 43 Wojskowy Oddział Gospodarczy w Świętoszowie, który między innymi przejął zadania zlikwidowanych Wojskowych Administracji Koszar w Świętoszowie i w Dobrej nad Kwisą. 30 czerwca 2011 została rozformowana Placówka Żandarmerii Wojskowej w Świętoszowie. Z dniem 1 stycznia 2012 Regionalny Węzeł Łączności Wrocław został przeformowany w Region Wsparcia Teleinformatycznego we Wrocławiu. W strukturze organizacyjnej nowo powstałej jednostki znalazł się Węzeł Łączności Świętoszów.
1 czerwca 2012 weszło w życie rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 25 kwietnia 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie utworzenia garnizonów oraz określenia zadań, siedzib i terytorialnego zasięgu właściwości ich dowódców. Na mocy tego rozporządzenia między innymi zniesiony został garnizon Świętoszów. Dowódca garnizonu Świętoszów został zobowiązany do przekazania, w terminie 30 dni, swoich obowiązków dowódcy garnizonu Żagań[10].
Aktualnie w Świętoszowie mają swoją siedzibę następujące instytucje i jednostki wojskowe:
- 10 Brygada Kawalerii Pancernej im. gen. broni Stanisława Maczka, (JW 2399) w Świętoszowie przy ul. Sztabowej 1,
- Klub 10 BKPanc w Świętoszowie przy ul. Ułańskiej 8,
- 43 Wojskowy Oddział Gospodarczy (JW 5350) w Świętoszowie przy ul. Sztabowej 1,
- Region Wsparcia Teleinformatycznego Wrocław, Węzeł Teleinformatyczny Świętoszów przy ul. Sztabowej 9,
- Parafia Wojskowa pw. św. Floriana w Świętoszowie przy ul. Kościelnej 2.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
