10 Gwardyjski Korpus Pancerny

10 Uralsko-Lwowski Gwardyjski Ochotniczy Korpus Pancerny odznaczony Orderem Czerwonego Sztandaru, Suworowa i Kutuzowa (ros. 10-й гвардейский танковый Уральско-Львовский Краснознамённый, орденов Суворова и Кутузова добровольческий корпус) – jednostka pancerna Armii Czerwonej z okresu II wojny światowej.

10 Gwardyjski Korpus Pancerny

10-й гвардейский танковый корпус

Historia
Państwo	ZSRR
Sformowanie	1943
Rozformowanie	1945
Nazwa wyróżniająca	Uralski, Lwowski
Działania zbrojne
II wojna światowa Operacja lwowsko-sandomierska Operacja wiślańsko-odrzańska
Organizacja
Rodzaj sił zbrojnych	Armia Czerwona
Rodzaj wojsk	wojska pancerne
Podległość	4 Gwardyjska Armia Pancerna
Skład	61 Gwardyjska Brygada Pancerna 62 Gwardyjska Brygada Pancerna 63 Gwardyjska Brygada Pancerna
Odznaczenia
[1]

Historia

10 Gwardyjski Korpus Pancerny powstał w 1943. Uczestnicząc w walkach na froncie wschodnim wchodził w skład 4 Gwardyjskiej Armii Pancernej^[2]. Dowodzony był przez płk Niła Czuprowa^[3]. W czasie operacji lwowsko-sandomierskiej wielu żołnierzy z 63 Gwardyjska Brygada Pancerna należącej do 10 Korpusu za okazane męstwo zostało odznaczonych. Dowódcy brygady, płk Michałowi Fomiczewowi nadano tytuł Bohatera Związku Radzieckiego^[4]. W walkach o Lwów uczestniczyły wszystkie brygady wchodzące w skład 10 Gwardyjskiego Korpusu Pancernego^[5].

Następnie brał udział w operacji wiślańsko-odrzańskiej. Kontynuując ofensywę uczestniczył w walkach o Złoczew, Burzenin, Bełchatów, Prudnik, Ostrzeszów, Szprotawę i Żary^[6]. Za osobistą odwagę w walce w czasie zdobywania Burzenina trzech żołnierzy z 10 Korpusu otrzymało tytuły Bohatera Związku Radzieckiego. Wyprowadzony z rejonu Ścinawy atak niemieckiej 1 Dywizji Pancerno-Spadochronowej Hermanna Göringa został przez 10 Gwardyjski Korpus powstrzymany. Następnie 10 Korpus po dwudniowych walkach zdobył Lubin^[7]. Dowodzony przez gen. Biełowa, 10 Korpus uczestniczył w walkach na terenie Czechosłowacji, gdzie toczył boje w okolicy Teplic, prowadząc atak w stronę Pragi^[8].

Osobny artykuł: Bitwa o Nysę.

W 25 rocznicę wyzwolenia Prudnika władze miasta nadały godność honorowego obywatela Prudnika ppłk Kimowi Łożkinowi, uczestnikowi walk o zdobycie miasta^[9].

Dowódcy korpusu

Dowódcy:

• gen. por. Georgij Rodin (23.10.1943 – 15.03.1944),
• gen. por. Jewtichij Biełow (16.03.1944 – 29.09.1944),
• płk Nił Czuprow (29.09.1944 – 10.02.1945, poległ 24 marca 1945)
• gen. lejtn. Jewtichij Biełow^[10] (10.02.1945 – 30.06.1945)^[1].

Szefowie sztabu:

• płk Michaił Fomiczow (23.10.1943 – 01.02.1944),
• płk Aleksandr Łozowski (18.02.1944 – 01.05.1944),
• płk Iwan Waganow (01.05.1944 – 06.07.1944),
• płk Piotr Biełow (06.07.1944 – 05.08.1944),
• płk Aleksandr Łozowski (05.08.1944 – 26.12.1944),
• płk Kalina Chmyłow (05.12.1944 – 17.01.1945),
• płk Piotr Biełow (17.01.1945 – 27.04.1945),
• płk Aleksandr Łozowski (28.04.1945 – 14.07.1945)^[1].

Struktura organizacyjna

• 61 Gwardyjska Brygada Pancerna, dowódca: płk Wasyl Zajcew,
• 62 Gwardyjska Brygada Pancerna, dowódca: płk Siergiej Denisow,
• 63 Gwardyjska Brygada Pancerna, dowódca: płk Michał Fomiczew^[11],
• 29 Gwardyjska Brygada Piechoty Zmotoryzowanej^[1].

Przypisy

1. 10-й гвардейский Уральский добровольческий танковый корпус [online], ru/ussr/tk/gvtk10.html [dostęp 2024-04-22].
2. Porter 2015 ↓, s. 144.
3. Dolata 1971 ↓, s. 595.
4. Pospiełow 1969 ↓, s. 401.
5. Węgierski 1989 ↓, s. 219.
6. Dolata i Jurga 1977 ↓, s. 51.
7. Dolata i Jurga 1977 ↓, s. 266.
8. Gerhard 1968 ↓, s. 396.
9. Dolata i Jurga 1977 ↓, s. 414.
10. Dolata 1971 ↓, s. 596.
11. Dolata i Jurga 1977 ↓, s. 23.

Bibliografia

• Bolesław Dolata, Tadeusz Jurga: Walki zbrojne na ziemiach polskich 1939-1945. Warszawa: 1977.
• Bolesław Dolata: Wyzwolenie Polski 1944-1945. Warszawa: 1971.
• David Porter: Pojazdy pancerne Armii Czerwonej 1939-1945. Warszawa: 2015.
• Jan Gerhard: Berlin 1945. Warszawa: 1968.
• P. Pospiełow: Wielka wojna narodowa Związku Radzieckiego 1941-1945. Warszawa: 1969.
• Jerzy Węgierski: W lwowskiej Armii Krajowej. Warszawa: 1989.