Żuławy Cedyńskie

Żuławy Cedyńskie (niem. Zehdener Bruch) – obniżenie terenu powstałe w wyniku przesunięcia koryta rzeki Odry podczas prac regulacyjnych w połowie XIX wieku i osuszenia dolinnego rozlewiska tej rzeki. Stanowią część Cedyńskiego Parku Krajobrazowego^[1].

Żuławy Cedyńskie

Wał przeciwpowodziowy oddzielający Żuławy (po lewej) od koryta Odry (po prawej)
Państwo	Polska
Województwo	zachodniopomorskie
Mezoregion	Kotlina Freienwaldzka
Powierzchnia	25 km²
Położenie na mapie Polski Żuławy Cedyńskie
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego Żuławy Cedyńskie
Położenie na mapie powiatu gryfińskiego Żuławy Cedyńskie
Położenie na mapie gminy Cedynia Żuławy Cedyńskie
52°53′49″N 14°10′47″E

Położenie

Żuławy Cedyńskie są położone w zachodniej części Pojezierza Myśliborskiego, pomiędzy wzniesieniami Karpat Cedyńskich i rzeką Odrą, na zachód od miasta Cedynia. Tworzą trójkąt o powierzchni 25 km², od Bielinka na północy do Osinowa Dolnego na południu^[1].

Historia

W 1820 rozpoczęto prace związane z regulacją głównego koryta rzeki Odry, plany tego przedsięwzięcia powstały w połowie XVIII wieku pod kierunkiem samego króla pruskiego Fryderyka II Wielkiego, prace rozpoczęto od osuszenia bagien nadodrzańskich i melioracji tych terenów^[2]. Powstały rozległe poldery umożliwiające uprawy rolnicze, a bieg rzeki został wyprostowany i przez to skrócony. Koryto rzeki zostało wówczas przesunięte o 2–3 km na zachód, co stworzyło obszar depresyjny w stosunku do poziomu Odry, charakteryzujący się żyzną glebą. Do 1858 przeprowadzono osuszenie bagien, budowę rowów melioracyjnych, przepompowni i budowli hydrologicznych^[3]. Bieg Odry został przesunięty o 3 km od Cedyni, co spowodowało upadek rybołówstwa. W 1945 wycofujące się wojska niemieckie zniszczyły urządzenia melioracyjne, przez co wody Odry zalały teren Żuław. Kolejny raz tereny te zostały zatopione podczas likwidacji skutków wielkiej powodzi w marcu 1947, w następnych latach gruntownie naprawiono wszystkie urządzenia i ponownie osuszono teren przeznaczając go pod uprawy i łąki^[2].

Przypisy

1. Czesław Piskorski „Pomorze Zachodnie, mały przewodnik” Wyd. Sport i Turystyka Warszawa 1980 s. 318–319 ISBN 83-217-2292-X.
2. Piotr Skurzyński „Pomorze” Wyd. Sport i Turystyka – Muza S.A. Warszawa 2007 ISBN 978-83-7495-133-3, s. 36.
3. Małgorzata i Tomasz Dudowie „Dolina Dolnej Odry” Wyd. Region Gdynia 2008 s. 11 ISBN 978-83-759-1024-7.