Ślemień
wieś w województwie śląskim Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ślemień – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie żywieckim, w gminie Ślemień.
Ten artykuł od 2012-08 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.
| wieś | |
 Rynek w Ślemieniu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) |
2019[1] |
| Strefa numeracyjna |
33 |
| Kod pocztowy |
34-323[2] |
| Tablice rejestracyjne |
SZY |
| SIMC |
0071840 |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu żywieckiego  | |
Położenie na mapie gminy Ślemień  | |
 49°43′04″N 19°21′58″E[3] | |
| Strona internetowa | |
Miejscowość jest siedzibą gminy Ślemień. W latach 1975–1998 administracyjnie należała do województwa bielskiego.
Ślemień znajduje się na pograniczu dwóch regionów geograficznych: Beskidu Małego (Beskid Andrychowski) i Beskidu Makowskiego (Pasmo Pewelskie), a granicę między tym regionami tworzy w Ślemieniu Łękawka[4]. W kierunku północnym, w krajobrazie wyróżnia się szczyt Madohory (929 m). Sam szczyt i część stoków Madohory tworzą rezerwat przyrody Madohora. Pomnikami przyrody są Jaskinie w Czarnych Działach.
Ślemień położony jest w Małopolsce, a dokładniej na Żywiecczyźnie, która jest jednym z małopolskich regionów kulturowych.
Miejscowość powstała w XV wieku, od 1608 centrum klucza dóbr zwanego państwem ślemieńskim.
W 1639 starosta średzki Piotr Samuel Grudziński wzniósł w Ślemieniu obronny zamek, o którym pisano, że był „z wieżami ozdobnie zbudowany”. Zamek został zburzony w 1719 i w 1720 zastąpiony pałacem rodziny Wielopolskich, z którego do dzisiaj zachowały się jedynie fragmenty piwnic.
W XVIII w. hrabia Hieronim Wielopolski uruchomił w Ślemieniu hutę żelaza. Wielki piec wzniesiono w centrum miejscowości, w pobliżu pałacu i kościoła. Obok niego powstał także zakład fryszerski, w którym „świeżono” wytopione żelazo, tracz (czyli piła) oraz warzelnia soli. W hucie do produkcji żelaza wykorzystywano ubogie rudy darniowe, eksploatowane w okolicy. Wytapiano z nich żelazo przy użyciu węgla drzewnego. W 1780 roku wielki piec wraz z sąsiednimi urządzeniami spłonął i nie został już odbudowany[7].
W 1786 r. notował Ewaryst Andrzej, hr. Kuropatnicki w swym „Opisaniu królestw Galicyi i Lodomeryi”: Szlemień. Wieś i dziedzictwo. Włość rozległa, z pałacem mieszkalnym, ogrodami i we wszystkie gospodarskie budynki, browary i porządne i ozdobne. Niegdyś Hieronima hrabi Wielopolskiego, koniuszego W. koronnego w Polsce, i jenerała starosty krakowskiego, jenerała szefa i orderów polskich kawalera[8]. Poza browarem gałąź przetwórstwa rolno-spożywczego reprezentowała wówczas gorzelnia, jako jedna z pierwszych wykorzystująca do produkcji spirytusu ziemniaki, ...jak nazywają: jabłka i gruszki ziemne, z których w samej gorzelni Szlemieńskiej więcej jak 5 tysięcy korcy idzie na wódkę[8]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bielskiego.
Kuchnia ślemieńska obfituje w ciężkostrawne mięsa, galarety i słodkokwaśne sosy. Daniem gminnym jest karkówka, zwykle podawana z ziemniakami, sajgonkami i sosem słodkokwaśnym. Drugą popularną potrawą jest tzw. galareta 10 ziół. Podawana na niebieskim talerzu, jest zaprawiana 10 różnymi ziołami. Natomiast na kolację w Ślemieniu zwykle jada się grube pajdy chleba z majonezem, pomidorem i pieprzem. Do picia zwykle służy sok Tymbark Jabłko-Mięta, zielona herbata, a od święta także napój gazowany Sprite. O Ślemieniu i kuchni ślemieńskiej opowiadał w swoim programie Makłowicz. Obecnie możecie oglądać odcinek o Ślemieniu i sami przyrządzić ślemieńskie potrawy. Zainteresowanych odsyłam na stronę www.maklowiczwpodrozy.pl.
W Ślemieniu znajduje się Sanktuarium na Jasnej Górce. Podobno w XVII wieku stał tutaj zamek, później pałac, ale do dzisiaj zachowały się jedynie fragmenty jego piwnic. Nadal istnieje jednak dawny park dworski z pomnikowymi okazami drzew, m.in. prawie czterechsetletni dąb. Ślemień posiada rynek z fontanną. Na ul. Łącznej znajduje się Żywiecki Park Etnograficzny – skansen odzwierciedlający układ urbanistyczny i zabudowę dawnej wsi beskidzkiej. Obecnie, na obszarze ponad 6 ha znajduje się 17 zabytkowych obiektów architektury, planowana jest jednak dalsza rozbudowa. Wszystkie, pochodzące z różnych okresów budynki, są autentyczne. Ponadto znajdują się tu kościół Narodzenia Św. Jana Chrzciciela i ruiny najstarszego w Beskidach pieca hutniczego do wytopu żelaza.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
