Zamek w Międzylesiu

Zamek w Międzylesiu (niem.  Schloss Mittelwalde) – zabytkowy^[1] zamek w Międzylesiu.

Zamek w Międzylesiu

(niem.) Schloss Mittelwalde

nr rej. 458; A/970/637/WŁ z 10 października 1957
Widok od północnego wschodu
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Miejscowość	Międzylesie
Adres	pl. Wolności 42
Rozpoczęcie budowy	1580
Ukończenie budowy	1590
Położenie na mapie Międzylesia Zamek w Międzylesiu
Położenie na mapie Polski Zamek w Międzylesiu
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Zamek w Międzylesiu
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego Zamek w Międzylesiu
Położenie na mapie gminy Międzylesie Zamek w Międzylesiu
50°08′52,559″N 16°39′56,218″E
Strona internetowa

Obiekt jest częścią kompleksu zamkowo-pałacowego składającego się z trzech skrzydeł: zamkowego średniowieczno-renesansowego oraz dwóch skrzydeł pałacowych utrzymanych w stylu barokowym.

Historia

Dziedziniec

Herb v. Althann

Portal z herbami

Pierwotny zamek wzniesiono tu na miejscu wcześniejszego grodu w 1370. Był siedzibą rycerskiego rodu Glaubitzów i został zniszczony w czasie wojen husyckich. W latach 1580–1590 rodzina Tschirnhausów na miejscu zamku wzniosła renesansowy dwór, być może przez wykorzystanie fragmentów średniowiecznych, a na pewno przez dołączenie częściowo zachowanej wieży pierwotnego zamku^[2]. Do dwóch skrzydeł w latach 1614–1622 dobudowano następne dwa - południowe i wschodnie^[2]. W XVII wieku dwukrotnie uszkodzony – najpierw w czasie wojny trzydziestoletniej, później w wyniku pożaru miasta^[2]. W latach 1686–1695, już za panowania władających majoratem w Międzylesiu od 1653 Althannów, dwór został powiększony o nową część barokową według projektu włoskiego architekta Jakoba Carovy^[2]. Budowlę powiększono o nowe dwa skrzydła i mur, zamykający nowo powstały dziedziniec^[2]. W XIX wieku obiekt odrestaurowano, po 1945 roku był praktycznie nieuszkodzony^[2]. W następnych latach był użytkowany przez kilka instytucji jako ośrodek wczasowy i kolonijny^[2]. W 1974 rezydencję ponownie dotknął pożar.

Architektura

Całość założenia składa się z dwóch części:

• starszej - renesansowej, wielobocznej z wieżą, zgrupowanej wokół małego dziedzińca oraz
• nowszej z okresu baroku - dwuskrzydłowej, o wnętrzach nakrytych sklepieniami kolebkowymi i ozdobionych dekoracją stiukową^[2].

Z epoki renesansu pochodzi również brama wjazdowa z artystycznie wykonanym portalem oraz fragmenty dekoracji sgraffitowej na elewacjach zewnętrznych^[2]. Renesansowy portal zawiera na fryzie heraldycznym herby rodów szlacheckich, von:

• górny rząd (od lewej): 1. Tschirnhaus 2. Lichtenburg 3. Saltza 4. Schönburg 5. Üchtritz, 6. Žampach von Pottenstein 7. Dyhern 8. Warnsdorf
• dolny rząd (od lewej): 1. Regensperg 2. Nimptsch 3. Gelhorn 4. Czettritz 5. Falkenhayn 6. Zedlitz 7. Porschnitz 8. Reibnitz^[3]

Herby

• 
  1. Tschirnhaus
• 
  2. Lichtenburg
• 
  3. Saltza (tarcza)
• 
  4. Schönburg
• 
  5. Üchtritz
• 
  6. Žampach v. Pottenstein
• 
  7. Dyhern
• 
  8. Warnsdorf
• 
  1. Regensperg
• 
  2. Nimptsch
• 
  3. Gelhorn
• 
  4. Czettritz
• 
  5. Falkenhayn
• 
  6. Zedlitz
• 
  7. Porschnitz
• 
  8. Reibnitz

Przypisy

1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 23 lipca 2024.
2. Romuald Łuczyński: Zamki, dwory i pałace w Sudetach. Legnica: Stowarzyszenie „Wspólnota Akademicka”, 2008, s. 247-252. ISBN 978-83-89102-63-8.
3. Portal. polska-org.pl. [dostęp 2023-03-28]. (pol.).

Bibliografia

• Romuald Łuczyński: Zamki, dwory i pałace w Sudetach. Legnica: Stowarzyszenie „Wspólnota Akademicka”, 2008, ISBN 978-83-89102-63-8.
• Słownik geografii turystycznej Sudetów, Kotlina Kłodzka i Rów Górnej Nysy, pod red. Marka Staffy, t. 15, Wydawnictwo I-BIS, Wrocław 1994.

Linki zewnętrzne

• Zamek Międzylesie