Wilkasy (powiat giżycki)

Wilkasy (niem. Willkassen, 1938–1945 Wolfsee) – wieś w Polsce położona na Mazurach, w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie giżyckim, w gminie Giżycko przy drodze krajowej nr 59, stanowiąc południowe przedmieście stolicy powiatu. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego.

Wilkasy

wieś
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	giżycki
Gmina	Giżycko
Liczba ludności (2011)	1540[1]
Strefa numeracyjna	87
Kod pocztowy	11-500[2]
Tablice rejestracyjne	NGI
SIMC	0758240
Położenie na mapie gminy wiejskiej Giżycko Wilkasy
Położenie na mapie Polski Wilkasy
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Wilkasy
Położenie na mapie powiatu giżyckiego Wilkasy
54°00′43″N 21°44′04″E[3]

Wieś leży na północno-zachodnim brzegu jeziora Niegocin. Wieś tę otaczają jeziora Niegocin, Tajty, Wilkasy Małe, Wilkasy Duże. Jest ośrodkiem sportów wodnych. Miejscowość położona jest przy linii kolejowej nr 38 Białystok - Głomno. Znajduje się w niej przystanek kolejowy Wilkasy Niegocin (do grudnia 2023 Niegocin)^[4].

W Wilkasach mieszczą się:

• Ośrodek Sportowo-Turystyczny AZS Wilkasy
• Port PTTK Wilkasy
• Ośrodek Wioska Turystyczna Wilkasy
• Szkoła Podstawowa
• parafia św. Rafała Kalinowskiego

Duża liczba turystów przybywających na imprezy na jeziorze Niegocin, przyczyniła się do powstania kolejnych miejsc noclegowych oraz wypożyczalni sprzętu wodnego, kajaków, czarteru jachtów, a turystyka stała się jednym z ważnych źródeł dochodów miejscowej ludności.

Do Wilkas należy również osiedle Zalesie.

Części wsi

Integralne części wsi Wilkasy^[5][6][7]

SIMC	Nazwa	Rodzaj
0758257	Niegocin	część wsi
0758263	Strzelce	przysiółek

Historia

Wieś założono przed 1493, w tym bowiem roku komtur z Pokarmina Melchior Köchler von Schwansdorf odnowił dawny przywilej dla mieszkańców Wilkas^[8]. W 1625 mieszkała tu wyłącznie ludność polska, a w późniejszym czasie mieli tu majątek ziemski wywodzący się z polskiej szlachty Wierzbiccy^[9]. Założyciele wsi nie są znani, lecz pierwszym znanym sołtysem Wilkas jest Jan Górski^[10].

Przypisy

1. Wieś Wilkasy w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2017-06-04], liczba ludności na podstawie danych GUS.
2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1456 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
3. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 148035
4. Centrum zamiast Wsi. Przystanki kolejowe z nowymi nazwami [online], www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2024-01-13] (pol.).
5. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
6. GUS. Rejestr TERYT
7. KSNG: Wykaz urzędowych nazw miejscowości i ich części. opublikowany [w:] Dz.U. z 2013 r. poz. 200 ze zmianami w Dz.U. z 2015 r. poz. 1636. [dostęp 2018-01-06]. (pol.).
8. Giżycko. Z dziejów miasta i powiatu. Wyd. Pojezierze, Olsztyn 1983, str. 300
9. Jan Bałdowski Warmia i Mazury, mały przewodnik, Wydawnictwo Sport i Turystyka, Warszawa 1977, s. 221
10. JerzyJ. Łapo JerzyJ., GrzegorzG. Białuński GrzegorzG., JanJ. Sekta JanJ., Wilkasy. Zarys dziejów., 2015. Brak numerów stron w książce

Bibliografia

• Tomasz Darmochwał, Marek Jacek Rumiński: Warmia Mazury. Przewodnik, Białystok: Agencja TD, 1996. ISBN 83-902165-0-7, s. 184