Wikiprojekt:Tłumaczenie artykułów/Lit (pierwiastek)
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Lit (Li, gr. lithos – skała) - pierwiastek chemiczny o symbolu Li i liczbie atomowej 3. W czystej postaci występuje jako miękki, srebrno-biały metal. Należy do grupy metali alkalicznych - litowców. W warunkach standardowych jest najlżejszym metalem i pierwiastkiem o najniższej gęstości w fazie stałej. Jak wszystkie pierwiastki grupy I (litowce), lit jest wysoce reaktywny i palny. W związku z tym najczęściej przechowuje się go w olejach mineralnych, ewentualnie pod atmosferą gazów obojętnych (w przypadku litu chodzi o gazy szlachetne - najczęściej argon lub hel). Po przecięciu kawałka litu wykazuje on metaliczny połysk, ale kontakt z wilgotnym powietrzem koroduje powierzchnię, zmieniając ją na srebrno-szarą matową a następnie, wraz z postępem korozji, na całkowicie czarną lub z licznymi czarnymi plamami. Ze względu na swoją wysoką reaktywność, lit nie występuje samodzielnie w naturze a jedynie w postaci związków, które zwykle mają budowę jonową. Lit występuje w wielu pegmatytach, ale ze względu na swoją dobrą rozpuszczalność kation litowy obecny jest również w wodach mórz i oceanów a najczęściej otrzymuje się go z solanek i glin. Przemysłowo lit uzyskuje się poprzez wydzielanie za pomocą elektrolizy z mieszaniny chlorku litu i chlorku potasu.
Uwaga! Ta strona została już zintegrowana z artykułem głównym i ma charakter historyczny bądź archiwalny. Prosimy nie modyfikować tej strony. Artykuł znajduje się obecnie pod hasłem Lit (pierwiastek). Źródłowa wersja artykułu znajduje się pod hasłem en:Lithium |
– ← lit → beryl | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Wygląd | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
srebrzystobiały | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ogólne informacje | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Nazwa, symbol, l.a. |
lit, Li, 3 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Grupa, okres, blok | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Stopień utlenienia |
I | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Właściwości metaliczne | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Właściwości tlenków |
silnie zasadowe | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Masa atomowa |
6,941 u | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Stan skupienia |
stały | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Gęstość |
535 kg/m³ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Temperatura topnienia |
180,54 °C | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Temperatura wrzenia |
1342 °C | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Numer CAS | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
PubChem | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą warunków normalnych (0 °C, 1013,25 hPa) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Jądro litu jest na granicy niestabilności, ponieważ oba stabilne izotopy występujące w przyrodzie mają jedne z najniższych energii wiązań jądra atomowego (w przeliczeniu na nukleon) ze wszystkich stabilnych jąder atomowych. Ze względu na swoją względnie małą stabilność jądrową, lit jest pierwiastkiem występującym rzadziej w układzie słonecznym od 25 z pierwszych 32 pierwiastków układu okresowego, pomimo swojej małej masy atomowej[4]. Z podobnych powodów, lit jest ważnym pierwiastkiem w fizyce jądrowej. Przemiana jądrowa jąder litu w jądra helu dokonana w 1932 roku była pierwszą w pełni dokonaną przez człowieka reakcją jądrową a wodorek litu 7Li2H służy jako paliwo jądrowe w kontrolowanych syntezach termojądrowych.[5]
Lit i jego związki mają wiele różnorakich zastosowań przemysłowych, w tym w szkle i ceramice żaroodpornej, wytrzymałych stopach używanych w lotnictwie, ogniwach litowych i akumulatorach litowo-jonowych. Te trzy zastosowania zużywają ponad połowę światowej produkcji litu.
Śladowe ilości litu są obecne we wszystkich organizmach. Pierwiastek ten nie ma wyraźnej biologicznej funkcji. Stąd zwierzęta oraz rośliny mogą żyć bez niego utrzymując mimo to dobry stan zdrowia fizycznego. Jednak pobocznych funkcji litu w organizmach nie wykluczono. Kation litu Li+ podawany w postaci jednej z wielu soli jest używany jako stabilizator nastroju w leczeniu cyklofrenii, ze względu na efekt tego jonu na układ nerwowy człowieka.