Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kiła to choroba przenoszona drogą płciową wywoływana przez bakterie krętka bladego (łac. Treponema pallidum ssp. pallidum). Główną drogą zakażenia jest stosunek płciowy, ale choroba może być także przenoszona z matki na płód w czasie ciąży lub porodu, co prowadzi do kiły wrodzonej. Do innych chorób wywoływanych przez bakterie Treponema pallidum zaliczane są: malinica (wywołana przez ssp. pertenue), pinta (ssp. carateum) oraz bejel (ssp. endemicum).
Zdjęcie Treponema pallidum | |
Klasyfikacje | |
DiseasesDB | |
---|---|
MedlinePlus | |
MeSH |
Objawy przedmiotowe i podmiotowe różnią się w zależności od tego, w którym z czterech stadiów choroby występują (kiła pierwotna, wtórna, utajona i późna). Stadium pierwsze, kiła pierwotna, zwykle objawia się pojedynczą zmianą pierwotną (twardym, bezbolesnym, nieswędzącym owrzodzeniem skóry). Kiła wtórna objawia się rozprzestrzenioną wysypką, która najczęściej pojawia się na dłoniach i stopach. Kiła utajona charakteryzuje się brakiem objawów, a kiła późna kilakami (zmianami guzkowatymi), objawami neurologicznymi lub kardiologicznymi. Choroba ta bywa nazywana „wielkim naśladowcą” ze względu na przybierane przez nią nietypowe postaci. Diagnoza zwykle stawiana jest na podstawie badań serologicznych, jednak bakterie można zobaczyć także pod mikroskopem. Kiłę można skutecznie leczyć przy użyciu antybiotyków, w szczególności podawanej dożylnie penicyliny G (w przypadku kiły układu nerwowego podawanej dożylnie) lub ceftriaksonu, a u chorych uczulonych na penicylinę poprzez doustne podanie doksycykliny lub azytromycyny. Podejrzewa się, że w 1999 r. na całym świecie kiłą zaraziło się 12 milionów ludzi, z czego do ponad 90% zakażeń doszło w krajach rozwijających się. Po gwałtownym spadku ilości zachorowań w wyniku powszechnego dostępu do penicyliny w latach czterdziestych XX w., w wielu krajach liczba zakażeń zwiększyła się od wejścia w nowe tysiąclecie, zwykle w połączeniu z wirusem zespołu nabytego braku odporności (HIV). Wzrost ten przypisuje się w pewnej mierze stosunkom seksualnym bez zabezpieczenia wśród mężczyzn współżyjących z innymi mężczyznami, przypadkowym kontaktom seksualnym, prostytucji i zmniejszonemu użyciu mechanicznych środków antykoncepcyjnych[1][2][3].
Kiła może objawiać się w czterech różnych stadiach: kiła pierwotna, wtórna, utajona oraz późna[4]; może być także wadą wrodzoną[5]. Sir William Osler nazwał tę chorobę „wielkim naśladowcą” ze względu na różnorodne postaci, jakie przybiera[4][6].
Kiłą pierwotną najczęściej można zarazić się poprzez bezpośredni stosunek seksualny z osobą mającą zmiany skórne wywołane przez kiłę[7]. Po około 3 do 90 dniach od stosunku (średnia: 21 dni) w miejscu kontaktu pojawia się zmiana skórna w postaci wrzodu twardego[4]. Zazwyczaj (w 40% przypadków) jest to pojedyncze, twarde, niebolesne i nieswędzące owrzodzenie skóry z czystą podstawą i ostrymi brzegami o rozmiarze od 0,3 do 3,0 cm[4]. Zmiana ta jednak może przybrać każdą postać[8]. W przypadkach klasycznych wrzód rozwija się z plamki do grudki ostatecznie przybierając postać nadżerki lub wrzodu[8]. Czasami mogą być obecne zmiany wieloogniskowe (~40%)[4], przy czym zmiany są one częstsze w przypadku jednoczesnego zakażenia kiłą i HIV. Zmiany mogą być bolesne lub czułe (30%) oraz mogą wystąpić na genitaliach (2–7%). Najczęstszą lokalizacją zmian u kobiet jest szyjka macicy (44%), u heteroseksualnych mężczyzn prącie (99%); mogą także występować zmiany odbytowe i obytnicze wśród mężczyzn współżyjących z innymi mężczyznami (34%)[8]. Powiększenie węzłów chłonnych (80%) pojawia się często w miejscu zakażenia[4] w okresie od siedmiu do 10 dni od powstania zamiany pierwotnej[8]. Lezja bez leczenia może utrzymać się od trzech do sześciu tygodni[4].
Kiła wtórna rozpoczyna się zazwyczaj między czwartym a dziesiątym tygodniem od zakażenia pierwotnego[4]. Chociaż choroba wtórna może objawiać się na różne sposoby, objawy najczęściej obejmują skórę, błonę śluzową oraz węzły chłonne[9]. Może wystąpić symetryczna, czerwono-różowa, nieswędząca wysypka na tułowiu lub kończynach, w tym dłoniach i podeszwach[4][10]. Wykwity mogą przyjąć postać osutki grudkowo-plamistej lub ropnia Mogą tworzyć się płaskie, białawe, brodawkowe zmiany zwane kłykcinami płaskimi na błonach śluzowych. Wszystkie te zmiany są siedliskiem bakterii oraz są zakaźne. Do innych symptomów mogą zaliczać się: gorączka, ostre zapalenie gardła, złe samopoczucie, zmęczenie, utrata wagi, łysienie oraz ból głowy[4]. Rzadko mogą wystąpić również: zapalenie wątroby, chorobynerki, zapalenie stawów, zapalenie okostnej, zapalenie nerwu wzrokowego, zapalenie błony naczyniowej oraz śródmiąższowe zapalenie rogówki[4][11]. Objawy ostre zwykle ustępują po trzech do sześciu tygodniach[11], jednak u około 25% chorych może dojść do nawrotów objawów wtórnych. U wielu osób chorych na kiłę wtórną (40–85% kobiet, 20–65% mężczyzn) nie odnotowano wcześniejszych wystąpień klasycznych zmian pierwotnych[9].
Kiła utajona definiowana jest jako choroba mającą dodatnie odczyny serologiczne bez objawów klinicznych[7]. W Stanach Zjednoczonych dzielona jest na wczesną (mniej niż 1 rok od wystąpienia kiły wtórnej) lub późną (ponad 1 rok od wystąpienia kiły wtórnej)[11]. W Wielkiej Brytanii przyjmuje się granicę dwóch lat dla kiły wczesnej i późnej kiły utajonej[8]. W przypadku kiły utajonej wczesnej mogą wystąpić nawroty objawów klinicznych. Kiła utajona późna jest bezobjawowa i nie jest tak zakaźna jak kiła utajona wczesna[11].
Kiła późna może wystąpić około 3 do 15 lat od początkowej infekcji. Można ją podzielić na trzy różne formy: postać kilakowatą (15%), późną kiłę układu nerwowego (6,5%) oraz kiłę sercowo-naczyniową (10%)[4][11]. Bez leczenia u jednej trzeciej zakażonych rozwinie się kiła późna[11]. Osoby chore na kiłę późną nie roznoszą infekcji[4].
Kiła kilakowata lub późna łagodna kiła trzeciorzędowa zwykle występie 1 do 46 lat od zakażenia pierwotnego, średnio po 15 latach. To stadium charakteryzuje się tworzeniem się przewlekłych kilaków, czyli miękkich, nowotworopodobnych grudek zapalnych, które mogą znacznie różnić się pod względem rozmiarów. Zwykle zajmują skórę, kości i wątrobę, ale mogą pojawić się także w innych miejscach[4].
O kile układu nerwowego mówi się jako chorobie centralnego układu nerwowego. Może wystąpić wcześnie, jako bezobjawowa lub pod postacią kiłowego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych bądź późno, jako kiła oponowo-naczyniowa, porażenie postępujące lub wiąd rdzenia kręgowego, którym towarzyszą brak równowagi i bóle dolnych kończyn. Późna postać kiły układu nerwowego zazwyczaj występuje od 4 do 25 lat od zakażenia pierwotnego. Kiła oponowo-naczyniowa typowo objawia się apatią, napadami padaczkowymi oraz porażeniem postępującym z otępieniem i wiądem rdzenia kręgowego[4]. Może pojawić się także objaw Argylla Robertsona przejawiający się obustronnie małymi źrenicami, które zwężają się, gdy osoba skupia wzrok na bliskich przedmiotach, ale nie ulegają zwężeniu przy jej oświetleniu.
Kiła sercowo-naczyniowa występuje zwykle po 10–30 latach od zakażenia. Najczęstszym powikłaniem jest kiłowe zapalenie aorty, które może doprowadzić do tętniaka aorty[4].
Kiła wrodzona może wystąpić w trakcie ciąży lub podczas porodu. Dwie trzecie noworodków rodzi się bez objawów. Do często występujących objawów, które rozwijają się w ciągu kilku pierwszych lat życia zalicza się: hepatosplenomegalię (70%), wysypkę (70%), gorączkę (40%), kiłę mózgowo-rdzeniową (20%) oraz zapalenie płuc (20%).W przypadku braku leczenia u 40% chorych może rozwinąć się kiła wrodzona późna, w tym, między innymi: deformacja w postaci nosa siodełkowatego, objaw Higoumenakisa, podudzie szablaste lub staw Cluttona[12].
Treponema pallidum podgatunek pallidum to spiralna, zaliczana do grupy gram-ujemnych, bardzo ruchliwa bakteria[8][13]. Powiązane bakterie Treponema pallidum wywołują trzy inne choroby ludzkie, w tym malinicę (pertenue), pintę (subspecies carateum) oraz bejel(subspeciesendemicum)[4]. W przeciwieństwie do podtypu pallidum, nie wywołują one chorób neurologicznych[12]. Ludzie są jedynym znanym rezerwuarem zarazków podgatunków pallidum[5]. Bakterie te nie potrafią przetrwać bez gospodarza więcej niż kilka dni. Wynika to z małej masy atomowej genomu (1,14 MDa), który nie potrafi dekodować szlaków metabolicznych niezbędnych do pełnego wykorzystania swoich makroskładników. Czas podziału bakterii jest bardzo wolny i wnosi więcej niż 30 godzin[8].
Kiła przenoszona jest głównie drogą płciową lub w trakcie ciąży. Krętki mogą przeniknąć przez nienaruszoną błonę śluzową lub zmienioną chorobowo skórę matki do jej płodu[4][5]. Dlatego też choroba może być przenoszona poprzez pocałunek w pobliżu zmiany skórnej oraz seks oralny, waginalny lub analny[4]. Około 30 do 60% osób narażonych na zarażenie pierwotną lub wtórną kiłą zachorują na nią[11]. Jej chorobotwórczość przedstawia fakt, że po zaszczepieniu zaledwie 57 organizmów istnieje 50% prawdopodobieństwo zakażenia[8]. Większość nowych przypadków zakażenia (60%) w Stanach Zjednoczonych występuje u mężczyzn, którzy odbyli stosunek seksualny z mężczyzną. Istniej możliwość zakażenia przez preparaty krwiopochodne. W wielu krajach prowadzi się badania na obecność kiły we krwi, dlatego ryzyko zakażenia jest niewielkie. Ryzyko przeniesienia poprzez użycie tej samej igły wydaje się być ograniczone[4]. Kiłą nie można zarazić się przez korzystanie z toalety, czynności dnia codziennego, gorącą kąpiel czy używanie wspólnych sztućców lub ubrań[14].
Kliniczne rozpoznanie kiły we wczesnym stadium jest trudne[8]. Rozpoznanie opiera się na badaniu krwi lub bezpośredniej kontroli wzrokowej pod mikroskopem. Ze względu na łatwość wykonania, najczęściej przeprowadza się badanie krwi[4]. Badania diagnostyczne nie rozróżniają jednak, w którym stadium znajduje się choroba[15].
Badania krwi dzieli się na testy nieswoiste oraz testy swoiste[8]. Testy nieswoiste wykonuje się najpierw. Zalicza się do nich mikroskopowy test kłaczkowania (z ang. veneral disease research laboratory, VDRL) oraz szybki test reaginowy w osoczu (z ang. rapid plas reagin, RPR). Ponieważ testy mogą czasami dawać fałszywie dodatnie wyniki, wymagane jest potwierdzenie testem swoistym, takim jak test hemaglutynacji (z ang. treponema pallidum hemagglutination assay, TPHA) lub test immunofluoroscencji krętków w modyfikacji absorpcyjnej (z ang. fluoroscent treponemal antibody absorbent test, FTA-Abs)[4]. Fałszywie dodatnie wyniki testów nieswoistych mogą występować w przebiegu niektórych infekcji wirusowych, takich jak ospa wietrzna i odra, oraz w przypadku chłoniaków, gruźlicy, malarii, zapalenia wsierdzia, chorób układowych tkanki łącznej oraz ciąży[7]. Dodatnie wyniki testów na obecność przeciwciał krętków pojawiają się zazwyczaj dwóch do pięciu tygodni od początkowej infekcji[8]. Kiłę układu nerwowego diagnozuje się na podstawie zwiększonej ilości leukocytów (głównie limfocytów) oraz wysokiego poziomu białek w płynie mózgowo-rdzeniowym w przypadku zakażenia kiłą[4][7].
Badanie pod mikroskopem z kondensorem do ciemnego pola widzenia płynu surowiczego (wysiękowego) pobranego ze zmiany pierwotnej może służyć jako badanie w diagnostyce bezpośredniej.Jednak w szpitalach często nie ma niezbędnego sprzętu lub wykwalifikowanego personelu mogącego wykonać badanie, które musi zostać przeprowadzone w ciągu 10 minut od pobrania próbki. Czułość badania wynosi niemal 80%, zatem może ono zostać użyte do potwierdzenia diagnozy, ale nie wykluczenia jej. Na próbce pobranej ze zmiany pierwotnej można wykonać dwa inne badania: test immunofluorescencji bezpośredniej (z ang. direct fluorescent antibody, DFA) oraz test amplifikacji kwasu nukleinowego. W teście immunofluorescencji bezpośredniej stosuje się przeciwciała znakowane fluoresceiną, która przyczepia się do swoistych białek kiły, podczas gdy przy teście amplifikacji kwasu nukleinowego wykorzystuje się takie techniki, jak reakcja łańcuchowa polimerazy, które mają na celu wykrycie obecności określonych genów kiły. Testy te nie są wrażliwe na upływ czasu, ponieważ żywe bakterie nie są potrzebne w celu postawienia diagnozy[8].
Zgodnie ze stanem na 2010 r. nie opracowano skutecznej szczepionki przeciwdziałającej zarażeniu[5]. Powstrzymanie się od kontaktów seksualnych z osobą zakażoną jest skutecznym środkiem zapobiegającym rozprzestrzenianiu się choroby, podobnie jak stosowanie lateksowej prezerwatywy. Stosowanie prezerwatyw nie zapewnia jednak całkowitego bezpieczeństwa[16][14]. W związku z tym Centrum Zwalczania i Zapobiegania Chorobom (ang. Centers for Disease Control and Prevention, CDC) zaleca pozostawanie w długotrwałych, monogamicznych związkach z niezakażonym partnerem oraz unikanie substancji takich jak alkohol oraz inne środki odurzające, ponieważ sprzyjają one niebezpiecznym zachowaniom seksualnym[14].
Badania przesiewowe matek we wczesnej fazie ciąży oraz leczenie zakażonych stanowią podstawę działania w zakresie profilaktyki kiły wrodzonej u niemowląt[17]. Amerykańska służba ds. profilaktyki (USPSTF) zaleca badania przesiewowe wszystkim ciężarnym kobietom[18], a Światowa Organizacja Zdrowia zaleca badanie wszystkich kobiet w czasie pierwszej wizyty prenatalnej oraz ponowne badanie w trzecim trymestrze[19]. W przypadku pozytywnego wyniku zaleca się również leczenie partnera[19]. Kiła wrodzona jest jednak wciąż powszechna w krajach rozwijających się, ponieważ wiele kobiet nie otrzymuje opieki perinatalnej w ogóle, a ta oferowana często nie obejmuje badań przesiewowych[17]. Choroba występuje w krajach rozwiniętych, ponieważ osoby szczególnie na nią narażone (poprzez zażywanie narkotyków itd.) nie są w czasie ciąży objęte odpowiednią opieką[17]. Upowszechnianie dostępu do badań wydaje się skutecznym sposobem walki z kiłą wrodzoną w krajach ubogich i o średnich dochodach[19].
Kiła jest chorobą podlegającą obowiązkowemu zgłoszeniu w wielu krajach, m.in. Kanadzie[20], krajach Unii Europejskiej[21] i USA[22]. Oznacza to, że jednostki służby zdrowia mają obowiązek zawiadomienia publicznej służby zdrowia, która powinna wówczas poinformować partnera zakażonej osoby[23]. Lekarze mogą również zachęcać pacjentów, aby nakłaniali swoich partnerów do skorzystania z opieki lekarskiej[24]. CDC zaleca również przynajmniej coroczne badania mężczyznom współżyjącym z innymi mężczyznami[25].
Podstawową formą leczenia kiły w przypadku braku komplikacji jest pojedyncza dawka podawanej domięśniowo penicyliny G lub pojedyncza dawka podawanej doustnie azytromycyny[26]. Doksycyklina i tetracyklina mogą być substytutem wspomnianych leków; jednak w związku z zagrożeniem dla nienarodzonych dzieci nie zaleca się ich ciężarnym kobietom. Oporność na antybiotyki dotyczy wielu środków takich jak makrolidy, klindamycyna oraz ryfampicyna[5]. Ceftriakson i cefalosporyny mogą być równie skuteczne jak leczenie przy użyciu penicyliny[4].
W przypadku kiły mózgowo-rdzeniowej, w leczeniu której penicylina G jest nieskuteczna, ponieważ nie przedostaje się do ośrodkowego układu nerwowego, zaleca się dożylne podawanie penicyliny przez co najmniej 10 dni[4][5]. W przypadku osoby uczulonej możliwe jest stosowanie ceftriaksonu lub odczulanie na penicylinę.Inne późne stadia mogą być leczone poprzez cotygodniowe dożylne podawanie penicyliny G przez okres trzech tygodni. W przypadku osoby uczulonej, pobodnie jak we wczesnym etapie choroby, stosuje się doksycyklinę lub tetracyklinę, chociaż nie przez dłuższy okres czasu. Leczenie na takim etapie pozwala ograniczyć dalszy rozwój choroby, ale w niewielkim stopniu pozwala odwrócić zmiany, do których już doszło[4].
Jednym z potencjalnych efektów ubocznych leczenia jest reakcja Harischa-Herxheimera. Często dochodzi do niej w ciągu godziny, reakcja utrzymuje się przez 24 godziny a jej objawy to gorączka, ból mięsni, ból głowy oraz tachykardia[4]. Wywołują ją cytokiny uwalniane przez system immunologiczny w odpowiedzi na uwalnianie lipoprotein z rozpadających się bakterii wywołujących kiłę[27].
no data <35 35-70 70-105 105-140 140-175 175-210 |
210-245 245-280 280-315 315-350 350-500 >500 |
Uważa się, że w 1999 r. 12 milionów ludzi było zakażonych kiłą, z czego ponad 90% zakażonych mieszkało w krajach rozwijających się[5]. Choroba dotyka od 700 000 do 1,6 miliona ciąż rocznie, czego rezultatem jest poronienie, wewnątrzmaciczne obumarcie płodu oraz kiła wrodzona. W Afryce Subsaharyjskiej kiła jest przyczyną około 20% zgonów nienarodzonych dzieci[12]. Odsetek zgonów jest proporcjonalnie wyższy wśród osób zażywających narkotyki dożylnie, osób zakażonych wirusem HIV oraz mężczyzn współżyjących z innymi mężczyznami[1][2][3]. W USA odsetek chorych na kiłę w 2007 r. był sześciokrotnie wyższy w przypadku mężczyzn niż kobiet, mimo że był prawie równy w 1997 r[29]. Afroamerykanie stanowili prawie połowę chorych w 2010 r[30].
Kiła była powszechną chorobą w Europie w XVIII i XIX w. Liczba zakażeń w krajach rozwiniętych na początku XX w. znacznie zmalała, co miało związek z częstszym stosowaniem antybiotyków, aż do lat 80. i 90[13]. Począwszy od 2000 r. odsetek osób chorych na kiłę w USA, Kanadzie, Wielkiej Brytanii, Australii i Europie zwiększył się, zwłaszcza wśród mężczyzn współżyjących z innymi mężczyznami[5]. Odsetek chorych na kiłę kobiet w USA utrzymuje się na tym samym poziomie, podczas gdy odsetek chorych na kiłę kobiet w Wielkiej Brytanii wzrósł, ale nie tak bardzo jak w przypadku mężczyzn[31]. Odsetek zakażonych osób heteroseksualnych w Chinach i Rosji wzrasta od lat 90[5]. Zazwyczaj wiąże się to z ryzykownymi zachowaniami seksualnymi takimi jak przypadkowe kontakty seksualne, prostytucja oraz rzadsze stosowanie odpowiedniej antykoncepcji mechanicznej[5][32][31].
W przypadku niepodjęcia leczenia w od 8% do 58% przypadków dochodzi do zgonu, jednak odsetek zgonów jest wyższy w przypadku mężczyzn[4]. Objawy kiły stały się mniej poważne w XIX i XX w. w związku z dostępem do skutecznych metod leczenia oraz malejącą wirulencją krętków[9]. Przy szybko podjętym leczeniu dochodzi zaledwie do niewielkich komplikacji[8]. Kiła wiąże się ze zwiększoną ok. 2- lub 5-krotnie podatnością na zakażenie wirusem HIV. Często też dochodzi do równoczesnego zakażenia (30–60% w ośrodkach miejskich)[4][5].
.
Pochodzenie kiły jest nieznane[4]. Jedna z dwóch głównych hipotez mówi, że kiła została przywieziona przez załogę Krzysztofa Kolumba, która brała udział w wyprawie do Ameryki, podczas gdy druga mówi, że kiła występowała w Europie, ale nie była rozpoznawana. Hipotezy te są nazywane „kolumbijską" i „pre-kolumbijską"[15]. Za hipotezą kolumbijską przemawiają dostępne dowody[34][35]. Pierwsza opisana epidemia kiły w Europie miała miejsce w 1494/1495 r. w Neapolu, w czasie inwazji francuskiej[13][15]. W związku z tym, że choroba była przenoszona przez powracających żołnierzy francuskich, była nazywana „chorobą francuską” i czasami jest tak wciąż tradycyjnie nazywana. Choroba została nazwana „kiłą” w 1530 r. przez włoskiego lekarza i poetę Girolamo Fracastoro w tytule napisanego w łacinie poematu o strukturze heksametru daktylicznego opisującego spustoszenie wywołane przez chorobę we Włoszech[36]. Choroba była również nazywana „chorobą dworską "[37][38].
Bakteria będąca przyczyną choroby, Treponema pallidum, została zidentyfikowana przez Fritza Schaudinna i Ericha Hoffmanna w 1905 r.[13] Pierwsza skuteczna metoda leczenia (wykorzystująca salwarsan) została opracowana w 1910 r. przez Paula Ehrlicha, a w 1943 r. po próbach z wykorzystaniem penicyliny potwierdzono skuteczność metody[13][37]. Przed wprowadzeniem skutecznej metody leczenia stosowano często rtęć oraz izolowano chorych, a skutki leczenia były często gorsze niż samej choroby[37]. Uważa się, że wiele znanych postaci historycznych, włącznie z Franzem Schubertem, Arthurem Schopenhauerem, Édouardem Manetem[13] i Adolfem Hitlerem[39] chorowało na kiłę.
Najwcześniejszym europejskim dziełem sztuki przedstawiającym kiłę jest „Mężczyzna chory na kiłę” – drzeworyt autorstwa Albrechta Dürera przedstawiający landsknechta, pochodzącego z Europy Północnej najemnika[40]. Pochodzący z XIX w. mit femme fatalelub „kobiety toksycznej" opiera się częściowo na opowieściach opisujących skutki kiły; typowym przykładem w literaturze jest m.in. La Belle Dame sans Merci autorstwa Johna Keatsa[41][42].
Artysta Jan van der Straet namalował scenę przedstawiającą zamożnego, chorego na kiłę mężczyznę poddawanego leczeniu przy użyciu tropikalnego drewna gwajakowca mniej więcej w 1580 r.[43] Tytuł pracy to „Przygotowanie i stosowanie gwajakowca przy leczeniu kiły". Fakt, że artysta zdecydował się wykorzystać scenę w cyklu obrazów gloryfikujących Nowy Świat, świadczy o tym jak ważne leczenie kiły, nawet nieskuteczne, było dla ówczesnej europejskiej elity. Barwne i szczegółowe dzieło przedstawia czterech służących przygotowujących miksturę dla chorego, podczas gdy lekarz, chowając coś za plecami, przygląda się scenie, a smutny pacjent pije[44].
Jednym z niesławnych przypadków wątpliwych etycznie badań medycznych w XX w. było badanie Tuskegee[45]. Badanie prowadzone było w miejscowości Tuskegee w Alabamie i było wspierane przez Amerykańską Publiczną Służbę Zdrowia (PHS) we współpracy z Instytutem Tuskegee[46]. Badanie rozpoczęto w 1932 r., gdy kiła była powszechnym problemem i nie istniało na nią skuteczne i bezpieczne lekarstwo[6]. Badanie zostało zaplanowane w taki sposób żeby ocenić rozwój nieleczonej kiły. Przed 1947 r. penicylina została uznana za skuteczny lek na kiłę i była coraz częściej stosowana w jej leczeniu. Jednak kierownicy badań kontynuowali obserwacje i nie zaoferowali uczestnikom leczenia przy użyciu penicyliny[46]. Kwestia ta jest przedmiotem sporów, a wiele osób twierdzi, że penicylina była podawana wielu uczestnikom[6]. Badanie zostało zakończone dopiero w 1972 r.[46]
Eksperymenty związane z kiłą były również prowadzone w Gwatemali od 1946 do 1948 r. Badania sponsorowane przez USA miały charakter eksperymentów na ludziach i były prowadzone za rządów Juana José Arévalo przy współpracy niektórych ministrów zdrowia oraz przedstawicieli władzy. Lekarze zakażali żołnierzy, więźniów oraz pacjentów szpitali psychiatrycznych kiłą i innymi chorobami przenoszonymi drogą płciową bez świadomej zgody uczestników, a następnie leczono ich antybiotykami. W październiku 2010 r. USA oficjalnie przeprosiło Gwatemalę za prowadzenie tych badań[47].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.