Wacław Iwaszkiewicz (pilot)

Wacław Iwaszkiewicz (ur. 14 marca 1893 w Kownie, zm. 13 lutego 1963 w Londynie) – pułkownik pilot Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Ten artykuł dotyczy pilota. Zobacz też: Inne osoby o tym imieniu i nazwisku.

Wacław Iwaszkiewicz

pułkownik pilot
Data i miejsce urodzenia	14 marca 1893 Kowno, Imperium Rosyjskie
Data i miejsce śmierci	13 lutego 1963 Londyn, Wielka Brytania
Przebieg służby
Lata służby	od 1919
Siły zbrojne	Rosyjska Carska MW Wojsko Polskie Polskie Siły Zbrojne
Formacja	Carskie Siły Powietrzne Lotnictwo Wojska Polskiego RAF
Jednostki	4 eskadra wywiadowcza 6 pułk lotniczy 5 pułk lotniczy Grupa Szkół Lotniczych 3 Grupa Lotnicza Armia „Łódź”
Stanowiska	dowódca eskadry dowódca dywizjonu zastępca dowódcy pułku dowódca pułku dowódca grupy dowódca lotnictwa armii
Główne wojny i bitwy	wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa kampania wrześniowa Kampania francuska 1940
Odznaczenia

X-lecie Szkoły Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie. Marszałek Edward Rydz-Śmigły wpisuje się do księgi pamiątkowej po wbiciu gwoździa w drzewce chorągwi; obok gwóźdź wbija komendant Szkoły płk pil. Wacław Iwaszkiewicz

Życiorys

Urodził się w rodzinie Wacława i Stefanii. Przed I wojną światową ukończył Morski Korpus Kadetów w Petersburgu i rozpoczął służbę w rosyjskiej flocie^[1]. W 1917 roku odbył przeszkolenie w Szkole Pilotów Morskich w Petersburgu^[1]. W lutym 1919 roku przyjęty został do Wojska Polskiego^[1]. Latem 1919 roku dowodził m.in. 4 Eskadrą Wywiadowczą w wojnie polsko-bolszewickiej. Latał następnie w 11, 13 i 14 eskadrze wywiadowczej^[1].

Z dniem 15 września 1924 roku został wyznaczony na stanowisko pełniącego obowiązki wojskowego komisarza lotniczego w Oddziale IV Sztabu Generalnego z równoczesnym pełnieniem obowiązków oficera łącznikowego przy Ministerstwie Kolei Żelaznych, pozostając oficerem nadetatowym 2 pułku lotniczego w Krakowie-Rakowicach^[2]. W lipcu 1928 roku został przeniesiony z 11 do 6 pułku lotniczego we Lwowie na stanowisko dowódcy dywizjonu^[3]. W listopadzie tego roku został przesunięty na stanowisko zastępcy dowódcy pułku^[4]. W styczniu 1930 roku został przeniesiony do 5 pułku lotniczego w Lidzie na stanowisko dowódcy pułku^[5][1]. W listopadzie 1936 roku został komendantem Centrum Wyszkolenia Oficerów Lotnictwa w Dęblinie, które w następnym roku zostało przemianowane na Centrum Wyszkolenia Lotnictwa Nr 1. W listopadzie 1938 roku został wyznaczony na stanowisko komendanta Grupy Szkół Lotniczych w Warszawie^[6]. W czerwcu 1939 roku objął dowództwo 3 Grupy Lotniczej w Warszawie.

W czasie kampanii wrześniowej 1939 roku dowodził lotnictwem i obroną przeciwlotniczą Armii „Łódź”. 20 maja 1940 roku, we Francji mianowany został komendantem Centrum Wyszkolenia Lotnictwa w Lyon-Bron (po Stefanie Pawlikowskim)^[7]. 17 lipca tego roku, przez Oran, Casablankę i Gibraltar, ewakuował się do Glasgow. W Wielkiej Brytanii powierzono mu funkcję I zastępcy Inspektora Sił Powietrznych. Po zakończeniu wojny pozostał na emigracji. Zmarł w Londynie 1963 roku.

Awanse

• major – 31 marca 1924 r. ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923 r. i 2. lokatą w korpusie oficerów aeronautycznych (w 1928 r. – 1. lokata)
• podpułkownik – 18 lutego 1930 r. ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1930 r. i 3. lokatą w korpusie oficerów aeronautycznych
• pułkownik – 1 stycznia 1936 i 1. lokatą w korpusie oficerów aeronautycznych (od 1937 – korpus oficerów lotnictwa, grupa liniowa)^[8]

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 8103
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (9 listopada 1931)^[9][10]
• Krzyż Walecznych^[11]
• Złoty Krzyż Zasługi (24 maja 1929)^[12]
• Krzyż Zasługi Wojsk Litwy Środkowej^[13]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[14]
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[14]
• Złota Odznaka Honorowa Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej I stopnia^[15]
• Polowa Odznaka Pilota nr 9 (11 listopada 1928)^[16]

Przypisy

1. Kolekcja VM ↓, s. 4.
2. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 97 z 25 września 1924 roku, s. 541.
3. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 24 lipca 1928 roku, s. 224.
4. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928 roku, s. 374.
5. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 23 grudnia 1929 roku, s. 387.
6. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 546.
7. Bartłomiej Belcarz: Polskie lotnictwo we Francji 1940. Sandomierz: Stratus, 2001, s. 146. ISBN 83-916327-6-8.
8. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 205.
9. M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 345 „za zasługi na polu wyszkolenia wojska”.
10. Dziennik Personalny MSWojsk Nr 8/1931, s. 359
11. Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 112. [dostęp 2021-07-27].
12. M.P. z 1929 r. nr 123, poz. 302 „za zasługi na polu organizacji wojska”.
13. Rozporządzenie Ministra Spraw Wojskowych G.M.I.L. 1254 z 1926 r. (Dziennik Personalny z 1926 r. Nr 12, s. 70)
14. Zdjęcie [dostęp 2022-04-06].
15. Piętnastolecie L. O. P. P.. Warszawa: Wydawnictwo Zarządu Głównego Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej, 1938, s. 283.
16. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 11 listopada 1928 roku, s. 4367 „za loty bojowe nad nieprzyjacielem czasie wojny 1918–1920”.

Bibliografia

• Iwaszkiewicz Wacław. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari; sygn. I.482.31-2300 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-09-09].
• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
• Rocznik Oficerski 1924, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924, s. 12, 851, 862.
• Rocznik Oficerski 1928, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Warszawa 1928, s. 536, 547.
• Rocznik Oficerski 1932, Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1932, s. 228, 743.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
• Ewakuacja Centrum Wyszkolenia Lotnictwa z Francji w 1940 r. Relacja płk. pil. Wacława Iwaszkiewicza, wstęp i oprac. dr hab. Andrzej Olejko, Przegląd Historyczno-Wojskowy nr 1 (216), Warszawa 2007, s.151.

Kontrola autorytatywna (osoba):

• VIAF: 191147967341284200003
• PLWABN: 9810574199105606