Loading AI tools
droga rowerowa o wysokich parametrach projektowych umożliwiająca osiąganie wysokich prędkości Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Velostrada (rzadziej określana też mianem Rowerostrada, Autostrada rowerowa) – droga rowerowa, która w swym charakterze ma przypominać autostradę[1][2], zapewniając bezkolizyjne przecięcia z pozostałymi drogami stanowiąc bezkolizyjną wersję dla rowerów[3]. Profesor Andrzej Zalewski definiuje velostradę jako drogę do szybkich codziennych podróży rowerem na dystansach 5 – 30 km, drogę o podwyższonych standardach technicznych[4].
Termin velostrada od 2022 w Polsce według „Wytycznych projektowania infrastruktury dla rowerów” Ministerstwa Inrastruktury[5] określa typ dróg rowerowych o podwyższonych parametrach projektowych umożliwiających poruszanie się nimi z prędkością 40 km/h i dopuszczanie przecięć kolizyjnych w wyjątkowych przypadkach[5][6]. Wcześniej termin nieformalnie określał pewien standard dróg analogicznych do autostrad[1][7][8][9][10][11].
Velostrady, które priorytetowo traktują potrzeby osób dojeżdżających do pracy nazywane są supervelsotradami. Rozwiązania takie można znaleźć w Kopenhadze i Londynie[12].
Słowo składa się z francuskiego słowa velo oznaczającego rower i włoskiego słowa strada, co oznacza drogę (Autostrada, autostrada). Po raz pierwszy termin w publikacji w Polsce pojawił się prawdopodobnie w 2001 roku w kontekście inwestycji rowerowych w Warszawie[13], w 2015 termin trafił do słownika języka polskiego[2], a w 2019 pojawiła się pierwsza publikacja naukowa definiująca standardy velostrad z ich uzasadnieniem[4]. Oprócz Polski określenie velostrada funkcjonuje w Danii, Holandii, Norwegii i Szwecji.
Według wytycznych Komisji Europejskiej, velostrada ma zachęcać do jazdy na rowerze na długich dystansach i jako duże przedsięwzięcie infrastrukturalne powinna być projektowana tak, by wysokie wykorzystanie uzasadniało duży wydatek[12].
Jako uzasadnieniem dla budowy tego typu dróg rowerowych wymienianych jest szereg aspektów : ekonomiczny, użytkowy, ekologiczny, zdrowotny, a w szczególności:
W Polsce standardy wykonawcze dla dróg rowerowych w standardzie funkcjonalno-technicznym velostrady (v) regulują „Wytyczne projektowania infrastruktury dla rowerów” opracowane i opublikowane przez Ministerstwo Infrastruktury z 2022 roku[5]:
Dodatkowo Komisja Europejska zaleca do unikania stromych i pośrednich odcinków, które mogą zniechęcić do korzystania z trasy. Wskazuje, że wysokie koszty inwestycji powinny znaleźć uzasadnienie w wysokim wykorzystaniu[12]. Zaleca, by w tym celu wykorzystywać nieużywane linie kolejowe ze względu na ich niski stopień przewyższeń. Wskazuje też by trasy te były alternatywą dla popularnych tras dojazdowych (do pracy lub uczelni)[12].
Chociaż już 2017 roku media donosiły o velostradzie oddanej do użytku w Rybniku[25], jednak jeżeli weźmiemy pod uwagę, że ma zaledwie 2,5 km długości i pełni głównie funkcje turystyczne to jako pierwszą tego typu inwestycję okrzyknięto velostradę w Jaworznie, która została otwarta w 2018 roku[9]. W zasięgu velostrady mieszka około 60% mieszkańców Jaworzna[19].
Projekt 8 tras rowerowych wykonanych w standardzie velostrady stanowiących szkielet rowerowej sieci transportowej na terenie 11 miast metropolii. Koncepcja szybkich tras rowerowych prowadzonych śladami likwidowanych kolei piaskowych, pochodząca z 2016 propagowana przez Śląski Urząd Marszałkowski w ramach projektu VeloSilesia[26]. W 2019 stała się kluczowym projektem transportowym Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii; W 2023 koncepcja przeszła z fazy projektowej w proces realizacji[27].
We Wrocławiu planowano, by droga dla rowerów budowana w ramach Odrzańskiej Trasy Rowerowej miała również status Velostrady[28].
Pierwsze projekty Velostrady w Warszawie pojawiły się już w 2007 roku[8][29]. Miało to być szybkie rowerowe połączenie Ursynowa i Mokotowa[8][7]. Projekt przyjmował wysokie parametry techniczne z pasami w obu kierunkach i niwelacją przewyższeń[30]. Projekt w ostatecznym wykonaniu nie pozwalał nazwać powstałej infrastruktury velostradą[31]. Kolejne projekty pojawiły się w późniejszych latach. W 2018 roku projekt szybkiej drogi dla rowerów łączącej centrum biurowe na Służewcu z Ochotą[32]. Projekt jest na etapie inicjatywy obywatelskiej[33]. Inny projekt społeczny to połączenie rowerowe Pragi Północ i Gocławia[34], który został nagłośniony w 2019[34].
W Belgii velostrady nazywane są w języku niderlandzku fietssnelwegen lub w języku francuskim autoroutes cyclables. Jest to rozbudowana sieć zaplanowana na 110 dróg, które łączna długość ma wynieść 2400 kilometrów. Spośród 110 tras 61 jest ukończonych i w użyciu. Z tej sieci rowerowej zrealizowano już 58% planu co wynosi 1406 km[35].
W styczniu 2017 r. Otwarto i uruchomiono pierwszą w Chinach „rowerową autostradę”: Xiamen Yunding Road Bicycle Expressway w mieście Xiamen o przepustowości 2023 rowerów na godzinę. Poprowadzona jest linią powietrzną w postaci wiaduktu. Ma długość niecałych 5 mil (8,05 km) i łączy pięć głównych osiedli mieszkalnych i pięć centrów biznesowych[36]. Posiada 11 wejść i wyjść, 6 z nich podłączonych jest do stacji BRT, 3 do mostu dla pieszych, a 4 do budynków. Ponadto ta sekcja demonstracyjna będzie połączona z 11 przystankami autobusowymi, a po ukończeniu metra w przyszłości rowerzyści będą mogli przesiadać się na 2 stacjach metra[37]. Budowa tego odcinka przyspieszyła transport rowerowy z 90 min. do 25 min., przy czym dojazd autem trwa wciąż ponad godzinę[14].
Pierwszą autostradę rowerową w Danii otwarto w 2012 roku między Albertslund i Kopenhagą (Supercykelstier, 2016b)[38]. Liczy ona 17,5 km[39] i była pierwszą z planowanej sieci 26 dróg tego typu sieci liczącej łącznie 300 km długości[39]. W 2020 roku sieć liczy 46 dróg o łącznej długości 746 km[40].
Pierwsze eksperymenty demonstracyjne z velostradami w tym kraju miały miejsce już w 1977 roku w Tilburgu i Hadze[17][41], ale pierwsze nowoczesne rozwiązania zaczęto wdrażać w 2004 roku[17]. Było to połączenie miast Breda i Etten-Leur o długości 7,5 km[41]. W odróżnieniu od wcześniejszej wprowadziła ona priorytet ruchu rowerowego[41]. W 2014 było tam 25 dróg określanych mianem autorstrady rowerowej. Drogi te oznaczane są numerem poprzedzonym literą F. Najdłuższa z nich to F35 i liczy sobie 62 długości[41]. W 2020 całkowita długość szybkich dróg rowerowych w Holandii wynosi 675 km[38].
W 2015 roku oddano do użytku autostradę rowerową według najwyższych standardów oznaczoną F325, która na całej swej długości 18 km jest całkowicie bezkolizyjna, a wszelkie przecięcia z innymi szlakami komunikacyjnymi przeprowadzone są tunelami i mostami. Łączy ona miejscowości Arnhem i Nijmegen prowadząc do centrum obu miast[42].
W Norwegii jedyną zatwierdzoną planowaną velostradą jest droga rowerowa Nordjæren, która biegnie między Stavanger i Sandnes wzdłuż E39[43].
W 2018 r. utworzono pierwszą tego typu drogę w kampusie Umeå, której przedłużono w 2019 r.[44]. W planach był także odcinek między Lund i Malmö. Projekt jest prowadzony przez Komitet Techniczny w Lund we współpracy z Gatukontoret w Malmö.
Państwo | Oznaczenie drogi | Miasto / Trasa | EUR za 1 km | Długość w km | Koszt w EUR |
---|---|---|---|---|---|
Niemcy | RS1 | 1,8 mln[38] | 101[38] | 184 mln[38] | |
Holandia | F325 |
1 mln[42] |
18 km[42] | 17 mln[42] | |
Polska | Jaworzno | 0,54 mln[9] | 11 km[9] | 25 mln zł[9] 5,9 mln euro | |
UK | CS3 | Londyn | 1,22 mln | 29 km | 56,6 mln |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.