Arnhem

Arnhem (niem. Arnheim) – miasto we wschodniej Holandii nad Dolnym Renem (Nederrijn), stolica prowincji Geldria. Arnhem z liczbą 152 506 mieszkańców jest częścią zespołu miejskiego Arnhem-Nijmegen, aglomeracji z 736 000 mieszkańców.

Arnhem

Herb Flaga
Państwo	Holandia
Prowincja	Geldria
Burmistrz	Ahmed Marcouch (PvdA) (2014)[1]
Powierzchnia	101,53 km²
Populacja (2012) • liczba ludności • gęstość	150 305 1343 os./km²
Nr kierunkowy	026
Kod pocztowy	6800
Położenie na mapie Geldrii Arnhem
Położenie na mapie Holandii Arnhem
51°58′57″N 5°55′21″E
Strona internetowa

Panorama miasta w kierunku Driel

Most Johna Frosta na Renie w Arnhem, o który walczono w 1944

Airborne Museum

Historia

Pierwsze wzmianki o mieście pochodzą z 899. Prawa miejskie Arnhem uzyskało w 1233 od hrabiego Geldrii Ottona II^[2], a od 1440 roku było członkiem Hanzy. W średniowieczu kilkakrotnie było siedzibą hrabiów Geldrii. W XV w. miało około 4000 mieszkańców. W 1473 miasto zdobył książę burgundzki Karol Śmiały, a w 1502 tego samego dokonał arcyksiążę austriacki Filip I Piękny.

W trakcie panowania cesarza Karola V Arnhem stało się głównym miastem Geldrii. Od 1585 należało do Republiki Zjednoczonych Prowincji. Później dwukrotnie przechodziło pod francuskie panowanie (1672–1674 i 1795–1813). Do 1829 było twierdzą.

Miasto jest najbardziej znane z bitwy jaka rozegrała się w nim i jego okolicach podczas II wojny światowej. W ramach operacji Market Garden (17–26 września 1944) pod Arnhem wylądowała brytyjska 1 Dywizja Powietrznodesantowa (później wsparta polską 1 Samodzielną Brygadą Spadochronową). Desant został zaskoczony przez dwie odpoczywające w okolicy dywizje pancerne Waffen-SS. W wyniku walk alianci ponieśli klęskę (brytyjska dywizja w zasadzie przestała istnieć), a miasto zostało prawie całkowicie zniszczone. Ostatecznie Arnhem zostało wyzwolone 16 kwietnia 1945.

Obecnie miasto jest ważnym ośrodkiem przemysłowym, naukowym (szkoły wyższe m.in. leśnictwa, teatralna, Akademia Sztuk Pięknych) i kulturalnym (muzea).

Zabytki

• Kościół św. Walburgi z 1422
• Kościół św. Euzebiusza z drugiej połowy XV wieku
• Ratusz z około 1540
• Kościół św. Marcina z około 1874 (kościół Polskiej Misji Katolickiej)

Poza tym niedaleko Arnhem znajdują się dwa parki narodowe i jeden z największych ogrodów zoologicznych w Holandii:

• Veluwezoom, który założono w 1930 (jest on najstarszym parkiem narodowym Holandii),
• Hoge Veluwe, w którym (a dokładniej w Otterlo) znajdują się muzeum malarstwa Kröller-Möller i galeria sztuki nowoczesnej w plenerze,
• Burgers' Zoo.

Gospodarka

Wielki ośrodek przemysłu chemicznego (zakłady koncernu Akzo), są tam też zakłady przemysłu stoczniowego, hutniczego, metalowego, elektrycznego, skórzanego i włókienniczego.

Transport

Wielki węzeł kolejowy ze stacją kolejową Arnhem Centraal (ICE) i drogowy (A12, A50, A325). Miasto posiada sieć trolejbusową i port rzeczny.

W mieście znajdują się trzy mosty:

• most Nelsona Mandeli – Nelson Mandelabrug;
• most Andrieja Sacharowa – Andriej Sacharovbrug;
• most Johna Frosta – John Frostbrug.

Sport

• SBV Vitesse – klub piłkarski

Sławni mieszkańcy

• Wilhelm Gerard Burgers – fizyk, chemik i krystalograf holenderski
• Hendrik Lorentz – fizyk holenderski
• Eduard van Beinum – dyrygent holenderski

Miasta partnerskie

• Airdrie, Wielka Brytania
• Croydon, Wielka Brytania
• Gera, Niemcy
• Hradec Králové, Czechy
• Kimberley, Południowa Afryka
• Villa El Salvador, Peru
• Wuhan, Chińska Republika Ludowa

Zobacz też

• GelreDome – stadion sportowy
• Qlimax – Event wielokrotnie odbywający się w Arnhem