Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Tatarakowce (Acorales Reveal) – monotypowy rząd roślin zielnych zawierający jedną rodzinę – tatarakowate (Acoraceae) i jeden rodzaj – tatarak (Acorus). W obrębie rodzaju Acorus wyróżnia się w zależności od ujęcia taksonomicznego od 2 do 6 gatunków. Zasięg geograficzny obejmuje półkulę północną z wyjątkiem obszarów arktycznych i suchych, w tropikalnej Azji tataraki rosną w wyższych położeniach górskich[4][5]. W Polsce jedynym przedstawicielem jest tatarak zwyczajny (Acorus calamus), będący tu częstym kenofitem[6].
 Tatarak zwyczajny | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd |
tatarakowce |
| Nazwa systematyczna | |
| Acorales Reveal Phytologia 79: 72. 29 Apr 1996 | |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
Acorus calamus L.[3] | |
| Zasięg | |
 | |
W budowie anatomicznej rośliny wyróżniają się występowanie pokrytych śluzem łusek śródpochwowych w kątach liści, zalążkiem ortotropowym, obfitym bielmem i obecnością idioblastów z olejkami eterycznymi[7].
Dawniej rodzaj tatarak (Acorus) włączany był do rodziny obrazkowatych (Araceae) z rzędu obrazkowców[9] i tak m.in. przedstawiano jego pozycję w systemie Cronquista jeszcze w 1981[10]. Dowody znacznej odrębności tej grupy roślin opublikowane zostały w 1987 i od tego tatarak jest wyodrębniany w randze odrębnej rodziny i rzędu[11] (aczkolwiek po raz pierwszy rodzinę Acoraceae opisano osobno już w 1820[9]). Rodzina tatarakowatych i rząd tatarakowców uwzględnia system Takhtajana od wersji z roku 1997[12] i system APG I z 1998[13]. System APG II (2003), APG III (2009) i APG IV (2016) przedstawiają tatarakowce jako klad bazalny jednoliściennych, tj. jako grupę siostrzaną wobec wszystkich jednoliściennych. Cechami świadczącymi o odrębności tatarakowców są: unifacjalne liście, dwa rozdzielne systemy naczyń w szypułce, brak rafidów, obecność włosków w okienku (mikropyle) zalążka, specyficzne olejki eteryczne. Pozycja filogenetyczna tatarakowców potwierdzona została także badaniami genetycznymi[9], aczkolwiek badania z 2016 wykazały prawdopodobną pozycję siostrzaną tatarakowatych względem większości rodzin żabieńcowców Alismatales, po wyłączeniu bazalnych obrazkowatych Araceae i kosatkowatych Tofieldiaceae[14].
Skamieniałości tych roślin są znane bardzo słabo. Pyłek prawdopodobnie przodków tataraku znany jest z przełomu barremu i aptu z kredy wczesnej z Portugalii. Skamieniałości tataraku z kenozoiku znane są z Ameryki Północnej[15].
| ← |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Byliny występujące na bagnistych brzegach wód, na mokradłach oraz na glebach mineralnych i skalistych wzdłuż brzegów strumieni[5]. Sposób zapylenia kwiatów nie jest dobrze poznany, ale lepki pyłek świadczy o prawdopodobnym udziale owadów. Nasiona rozsiewane są przez wodę. Rośliny rozprzestrzeniają się łatwo wzdłuż cieków za pomocą kawałków kłączy. W szczególności w taki wegetatywny sposób rozprzestrzenia się triploidalny tatarak zwyczajny (Acorus calamus)[9]. Podstawowa liczba chromosomów x=12[5].
Oba gatunki tataraku używane są w nasadzeniach przy oczkach wodnych jako rośliny ozdobne. Przede wszystkim jednak kłącza (w mniejszym stopniu liście) tych roślin wykorzystywane były od najdawniejszych czasów w celach leczniczych, ceremonialnych, kosmetycznych oraz do aromatyzowania potraw, win i tytoniu[5][9].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
