Stadion im. Edwarda Jancarza w Gorzowie Wielkopolskim

Stadion żużlowy w Gorzowie Wielkopolskim, Stadion żużlowy im. Edwarda Jancarza w Gorzowie Wielkopolskim, Stadion im. Edwarda Jancarza w Gorzowie Wielkopolskim, oficjalnie: Stadion im. Edwarda Jancarza^[4] – stadion żużlowy znajdujący się w gorzowskiej dzielnicy Zawarcie przy ul. Kwiatowej 55, między ulicami: Śląską i Jasną.

Stadion im. Edwarda Jancarza

Stadion im. Edwarda Jancarza w Gorzowie Wielkopolskim
Przydomek: Jancarz
Poprzednia nazwa	Stadion żużlowy w Gorzowie Wielkopolskim
Państwo	Polska
Województwo	lubuskie
Adres	ul. Kwiatowa 55 66-400 Gorzów Wielkopolski
Koszt budowy	40 mln zł
Data budowy	1949–1951
Data otwarcia	22 lipca 1951[1]
Data przebudowy	2008 i 2011
Właściciel	Miasto Gorzów Wielkopolski
Operator	OSiR Gorzów Wielkopolski
Klub	Stal Gorzów Wielkopolski
Inauguracja	1951 Turniej o „Stalowy But”
Pojemność stadionu	15 024[2]
Rekordowa frekwencja	21 tys. widzów (9 lipca 1989 Stal Gorzów Wielkopolski – Falubaz Zielona Góra 46:44[3])
Oświetlenie	1800 luxów
Długość toru	329 m.
Nawierzchnia toru	granitowa
Położenie na mapie Gorzowa Wielkopolskiego Stadion im. Edwarda Jancarza
Położenie na mapie Polski Stadion im. Edwarda Jancarza
Położenie na mapie województwa lubuskiego Stadion im. Edwarda Jancarza
52°43′15″N 15°13′41″E

3 sierpnia 1997 roku przy okazji rozgrywania 5. edycji memoriału – stadion nazwano imieniem Edwarda Jancarza. Tablica została wmurowana przed wjazdem na parking klubowy od ul. Kwiatowej.

Stanowi własność miasta Gorzów Wielkopolski. Od 2005 roku jest dzierżawiony przez spółkę Stal Gorzów Wielkopolski SA.

Historia

Etapy ostatniej modernizacji stadionu (2007–2011)

Stadion przed przebudową w sezonie 2007. Widok na trybunę przeciwległą do startu

Stadion po pierwszym etapie przebudowy w sezonie 2010. Widok na tą samą trybunę wraz z nowo powstałą trybuną wysok

Stadion po ostatnim etapie przebudowy w sezonie 2013. Widok na ukończoną górną trybunę dookoła toru

Stadion jest bardzo charakterystycznym obiektem w Gorzowie Wielkopolskim. Powstał w 1949 roku na terenie byłego wysypiska śmieci i od ponad 60 lat znajduje się w jednym miejscu. Inicjatorem budowy stadionu był mechanik klubowy Cieślicki, a pracami kierował Konstanty Sapkowski. Początkowo rozgrywano na nim mecze piłki nożnej piłkarskiej sekcji Stali Gorzów Wielkopolski^[5]. Otwarcie stadionu jako żużlowego nastąpiło 22 lipca 1951 roku^[5]. Prace przy budowie prowadzone były w ramach czynu społecznego. Pierwszymi zawodami przeprowadzonymi na obiekcie był turniej o „Stalowy But”. Początkowo tor miał długość 395 m i nie wyglądał zbyt dobrze, jednak w 1951 roku był już równy i szeroki. W tamtym sezonie jeden z groźniejszych wypadków zanotował zawodnik Unii Leszno – Kazimierz Bentke, który wyleciał z motoru, przeleciał kilkanaście metrów nad widownią i wylądował na zwałach ziemi okalającej tor. Wtedy nie było jeszcze żadnej bandy wokół toru. Zbudowana została po tym sezonie.

W 1954 roku powstał Społeczny Komitet Budowy Stadionu, któremu początkowo przewodniczył Wiesław Bartmański, a następnie przez wiele lat Aleksander Dzilne. Z pomocą Zakładów Mechanicznych „Gorzów” oraz Prezydium Miejskiej Rady Narodowej zaczęto budować nowoczesny stadion. W latach 1957–1964 wybudowano dwa parkingi, garaż klubowy z wieloma urządzeniami, bandę w stylu angielskim i ogrodzenie oraz skrócono tor do 352 m. W 1961 roku rozegrano pierwsze zawody przy sztucznym oświetleniu. Kolejne prace modernizacyjne miały miejsce w 1981 roku. Polegały one na wydłużeniu toru do 360 m. Żużlowcy „Stali” rozgrywali wtedy swoje mecze na Stadionie Olimpii w Poznaniu.

Kolejna przebudowa stadionu miała miejsce w 2000 roku przed finałem indywidualnych mistrzostw świata juniorów. Wcześniej obiekt stał się własnością ówczesnego prezesa klubu – Lesa Gondora. Wymieniono wtedy bandę okalającą tor, skrócono tor do 329 m, zbudowano nową wieżyczkę sędziowską i zainstalowano tablicę świetlną na drugim łuku. W 2003 roku został ponownie skomunalizowany. W latach 2007–2011 zaprojektowano i zrealizowano gruntowną przebudowę całego stadionu. Nowy obiekt został zaprojektowany przez biuro architektoniczne "Romankiewicz+Heck Inwestycje" z Gorzowa Wlkp. (architekt Michał Heck)^[6]. Projekt konstrukcji stadionu został opracowany przez biuro "Budkomeks" z Poznania (konstruktor Jacek Tasarek). W latach 2007–2008 wykonano żelbetowe trybuny na istniejących nasypach ziemnych, wymieniono wszystkie drewniane ławki na plastikowe krzesełka, zainstalowano sztuczne oświetlenie, monitoring i nagłośnienie oraz wybudowano zadaszoną, piętrową trybunę na 4134 miejsca od strony wschodniej. Całkowita pojemność stadionu wynosiła wówczas 11 115 miejsc. Zakończenie ostatniego etapu przebudowy nastąpiło w latach 2010–2011, kiedy to dobudowano piętrowe trybuny na łukach i zadaszono resztę trybun. Wykonano wówczas, wzdłuż prostej startowej, budynek mieszczący loże VIP. Przeniesiono oświetlenie na dach oraz zwiększona została pojemność stadionu do 15 024 miejsc.

Bryła stadionu to owal o obwodzie 560 m, wrysowany w prostokąt o długości 206 m, szerokości 126 m i wysokości 18 m (bez masztów). Najwyżej położone krzesełko umiejscowione jest na wysokości 13 m, w odległości do krawędzi toru na 25 m.

Na stadionie jest 20 bramek wejściowych. 13 kołowrotków jest przy wejściu głównym od strony ul. Śląskiej. Do tego wejście dla VIP-ów od ul. Kwiatowej, dwa przy nowym parkingu oraz cztery bramki od ul. Jasnej. Przy każdej bramce jest kamera monitoringu. W sumie na całym stadionie kamer jest 49, w tym dziewięć o dużym zbliżeniu. System obejmuje każdy segment stadionu, rejestruje obraz i dźwięk. Na trybunach znajdują się dwa telebimy o wymiarach 5 x 9 m. Stadion posiada nowoczesne oświetlenie: 115 lamp daje 1300 luksów na torze, a 1700 luksów na prostej startowej. Tor żużlowy okala nowoczesna banda złożona ze 170 płyt sklejki powlekanej wodoodporną żywicą.

Przed stadionem znajduje się stojące na sześciu kolumnach wejście. Jest wysokie na 9 m, posiada cztery maszty flagowe oraz napis: Stadion im. Edwarda Jancarza. Obiekt zyskał też nowe ogrodzenie. Wysokie na ponad 3 m, ze wzmocnionej blachy falistej, w biało-żółto-stalowej kolorystyce.

Trybuny

Na trybunach gorzowskiego stadionu w 68 sektorach może usiąść dokładnie 15 024 widzów (na trybunie wysokiej – 7 349, na trybunie niskiej 7 444 miejsca). Dla kibiców gości przeznaczono 1550 miejsc siedzących na obu piętrach przy wyjeździe z drugiego łuku (658 osób zmieści się na górze). Dla VIP-ów przeznaczono 231 miejsc na specjalnej trybunie i 36 miejsc z dostępem do bezprzewodowego internetu przy specjalnych stolikach dla dziennikarzy. Gdy będzie taka potrzeba, obiekt pomieści 2 tys. fanów więcej (miejsca stojące).

Kolorystyka krzesełek na stadionie odpowiada kolorom klubowym Stali Gorzów Wielkopolski. Dolny poziom trybun to wymieszanie dwóch kolorów: żółtego i niebieskiego, zaś górna trybuna jest żółta. Na prostej przeciwległej do startu znajdują się – na trybunie dolnej żółty napis STAL, a na górnej niebieski GORZÓW.

Rekordy gorzowskiego toru

T. Gollob najczęściej ustanawiał rekord gorzowskiego toru – 8-krotnie

Lista rekordzistów gorzowskiego toru
Lp.	Czas (w sek.)	Imię i nazwisko	Narodowość	Drużyna/Reprezentacja	Data
Rekordy na torze o długości 395 m.
1	85,1	Paweł Waloszek	Polska	Stal Świętochłowice	3 października 1954
2	85,0	Tadeusz Stercel	Polska	Stal Gorzów Wielkopolski	3 października 1954
3	84,4	Kazimierz Wiśniewski	Polska	Stal Gorzów Wielkopolski	29 maja 1955
4	79,3	Włodzimierz Szwendrowski	Polska	Sparta Łódź	12 czerwca 1955
5	78,6	Marian Kaiser	Polska	Legia Warszawa	10 listopada 1957
6	78,2	Joachim Maj	Polska	Górnik Rybnik	10 lipca 1960
7	77,3	Marian Kaiser	Polska	Legia Warszawa	5 sierpnia 1962
8	76,5	Wiktor Trofimow	ZSRR	ZSRR	11 października 1964
9	76,4	Andrzej Pogorzelski	Polska	Stal Gorzów Wielkopolski	18 października 1964
10	76,4	Igor Plechanow	ZSRR	ZSRR	20 czerwca 1965
11	76,4	Jerzy Padewski	Polska	Stal Gorzów Wielkopolski	22 lipca 1968
Rekordy na torze o długości 352,3 m.
12	73,3	Andrzej Pogorzelski	Polska	Stal Gorzów Wielkopolski	18 maja 1969
13	73,0	Jerzy Padewski	Polska	Stal Gorzów Wielkopolski	31 sierpnia 1969
14	73,0	Edward Jancarz	Polska	Stal Gorzów Wielkopolski	2 maja 1971
15	72,4	Zbigniew Marcinkowski	Polska	Polska	25 maja 1971
16	72,3	Ryszard Dziatkowiak	Polska	Stal Gorzów Wielkopolski	22 lipca 1971
17	71,6	Zenon Plech	Polska	Stal Gorzów Wielkopolski	5 kwietnia 1973
18	71,3	Zenon Plech	Polska	Stal Gorzów Wielkopolski	15 kwietnia 1973
19	71,3	Edward Jancarz	Polska	Stal Gorzów Wielkopolski	3 czerwca 1973
20	70,7	Zenon Plech	Polska	Stal Gorzów Wielkopolski	3 czerwca 1973
21	69,1	Zenon Plech	Polska	Stal Gorzów Wielkopolski	29 września 1974
22	69,0	Jerzy Rembas	Polska	Stal Gorzów Wielkopolski	22 maja 1977
23	68,9	Jerzy Rembas	Polska	Stal Gorzów Wielkopolski	1 maja 1979
Rekordy na torze o długości 360 m.
24	70,2	Edward Jancarz	Polska	Stal Gorzów Wielkopolski	25 kwietnia 1982
25	69,6	Mieczysław Woźniak	Polska	Stal Gorzów Wielkopolski	4 lipca 1982
26	68,8	Bogusław Nowak	Polska	Stal Gorzów Wielkopolski	12 września 1982
27	68,4	Edward Jancarz	Polska	Stal Gorzów Wielkopolski	17 lipca 1983
28	68,3	Eugeniusz Błaszak	Polska	Start Gniezno	2 czerwca 1984
29	68,1	Edward Jancarz	Polska	Stal Gorzów Wielkopolski	5 sierpnia 1984
30	66,9	Jerzy Rembas	Polska	Stal Gorzów Wielkopolski	16 września 1984
31	66,9	Peter Würtele	RFN	RFN	22 czerwca 1985
32	65,3	Klaus Lausch	RFN	RFN	22 czerwca 1985
33	65,2	Piotr Świst	Polska	Stal Gorzów Wielkopolski	13 kwietnia 1990
34	64,77	Bohumil Brhel	Czechosłowacja	Stal Gorzów Wielkopolski	13 września 1992
35	64,01	Bohumil Brhel	Czechosłowacja	Stal Gorzów Wielkopolski	13 września 1992
36	63,57	Piotr Świst	Polska	Stal Gorzów Wielkopolski	4 kwietnia 1993
37	63,50	Jason Crump	Australia	Stal Gorzów Wielkopolski	10 października 1996
38	63,49	Tony Rickardsson	Szwecja	Szwecja	3 sierpnia 1997
39	63,16	Tony Rickardsson	Szwecja	Stal Gorzów Wielkopolski	6 września 1998
Rekordy na torze o długości 329 m.
40	62,88	Leigh Adams	Australia	King’s Lynn Stars	19 marca 2000
41	62,59	Rafał Okoniewski	Polska	Stal Gorzów Wielkopolski	9 kwietnia 2000
42	62,25	Jarosław Hampel	Polska	Polska	27 sierpnia 2000
43	62,23	Rafał Okoniewski	Polska	Stal Gorzów Wielkopolski	22 kwietnia 2001
44	61,44	Jesper Bruun Monberg	Dania	Stal Gorzów Wielkopolski	20 maja 2007
45	61,16	Tomasz Gollob	Polska	Stal Gorzów Wielkopolski	4 maja 2008
46	61,08	Tomasz Gollob	Polska	Stal Gorzów Wielkopolski	13 kwietnia 2009
47	60,60	Grzegorz Zengota	Polska	Polska	21 kwietnia 2009
48	60,34	Jarosław Hampel	Polska	Unia Leszno	9 sierpnia 2009
49	60,28	Tomasz Gollob	Polska	Stal Gorzów Wielkopolski	27 czerwca 2010
50	60,28	Nicki Pedersen	Dania	Stal Gorzów Wielkopolski	27 czerwca 2010
51	60,17	Tomasz Gollob	Polska	Stal Gorzów Wielkopolski	27 czerwca 2010
52	60,12	Tomasz Gollob	Polska	Stal Gorzów Wielkopolski	4 lipca 2010
53	60,04	Tomasz Gollob	Polska	Stal Gorzów Wielkopolski	18 lipca 2010
54	60,01	Tomasz Gollob	Polska	Stal Gorzów Wielkopolski	18 lipca 2010
55	59,90	Tomasz Gollob	Polska	Stal Gorzów Wielkopolski	18 lipca 2010
56	59,82	Kenneth Bjerre	Dania	Sparta Wrocław	12 czerwca 2011
57	59,71	Niels-Kristian Iversen	Dania	Stal Gorzów Wielkopolski	11 września 2011
58	59,65	Niels-Kristian Iversen	Dania	Stal Gorzów Wielkopolski	25 września 2011
59	58,94	Patryk Dudek	Polska	Falubaz Zielona Góra	13 maja 2012
60	58,43	Michael Jepsen Jensen	Dania	Stal Gorzów Wielkopolski	13 maja 2012
61	58,31	Matej Žagar	Słowenia	Stal Gorzów Wielkopolski	13 maja 2012
62	58,00	Niels-Kristian Iversen	Dania	Stal Gorzów Wielkopolski	13 maja 2012
63	57,84	Mateusz Cierniak	Polska	Polska	23 czerwca 2023

Rozgrywane imprezy

Krajowe

Lp.	Rodzaj rozgrywek	Data
1	Indywidualne mistrzostwa Polski	27 września 1970
2	Indywidualne mistrzostwa Polski	29 września 1974
3	Indywidualne mistrzostwa Polski	22 lipca 1976
4	Indywidualne mistrzostwa Polski	22 lipca 1977
5	Indywidualne mistrzostwa Polski	22 lipca 1978
6	Indywidualne mistrzostwa Polski	22 lipca 1979
7	Mistrzostwa Polski par klubowych	21 sierpnia 1982
8	Indywidualne mistrzostwa Polski	16 września 1984
9	Indywidualne mistrzostwa Polski	15 września 1985
10	Młodzieżowe indywidualne mistrzostwa Polski	6 sierpnia 1987
11	Młodzieżowe drużynowe mistrzostwa Polski	12 sierpnia 1987
12	Młodzieżowe mistrzostwa Polski par klubowych	1 sierpnia 1991
13	Mistrzostwa Polski par klubowych	19 maja 1992
14	Srebrny Kask	25 sierpnia 1994
15	Młodzieżowe drużynowe mistrzostwa Polski	12 września 1995
16	Mistrzostwa Polski par klubowych	11 lipca 1998
17	Młodzieżowe indywidualne mistrzostwa Polski	20 lipca 2000
18	Brązowy Kask	6 września 2001
19	Młodzieżowe mistrzostwa Polski par klubowych	26 maja 2005
20	Brązowy Kask	27 września 2007
21	Młodzieżowe mistrzostwa Polski par klubowych	17 sierpnia 2008
22	Młodzieżowe mistrzostwa Polski par klubowych	12 czerwca 2010
23	Indywidualne mistrzostwa ligi juniorów	23 września 2010
24	Młodzieżowe indywidualne mistrzostwa Polski	2 września 2011
25	Złoty Kask	5 maja 2012
26	Mistrzostwa Polski par klubowych	30 sierpnia 2013
27	Młodzieżowe indywidualne mistrzostwa Polski	13 września 2014
28	Mistrzostwa Polski par klubowych	19 października 2014
29	Indywidualne mistrzostwa Polski	5 lipca 2015
30	Młodzieżowe mistrzostwa Polski par klubowych	26 września 2015
31	Indywidualne mistrzostwa Polski	2 lipca 2017
32	Młodzieżowe mistrzostwa Polski par klubowych	20 sierpnia 2018
33	Drużynowe mistrzostwa Polski juniorów	20 września 2018
34	Młodzieżowe mistrzostwa Polski par klubowych	17 sierpnia 2019
35	Brązowy Kask	3 maja 2023

Międzynarodowe

Lp.	Rodzaj rozgrywek	Data
1	mecz towarzyski Polska-ZSRR	11 października 1964
2	mecz towarzyski Polska-Wielka Brytania	21 lipca 1966
3	mecz towarzyski Polska-Szwecja	13 października 1966
4	mecz towarzyski Polska-ZSRR	15 października 1967
5	mecz towarzyski Polska-ZSRR	10 października 1968
6	mecz towarzyski Polska-Wielka Brytania	25 maja 1971
7	półfinał kontynentalny indywidualnych mistrzostwa świata	6 czerwca 1971
8	ćwierćfinał kontynentalny indywidualnych mistrzostwa świata	21 maja 1972
9	mecz towarzyski Polska-ZSRR	8 października 1972
10	mecz towarzyski Polska-Szwecja	17 października 1972
11	mecz towarzyski Polska-Wielka Brytania	17 czerwca 1973
12	mecz towarzyski Polska-ZSRR	1 października 1974
13	mecz towarzyski Polska-Wielka Brytania	8 czerwca 1975
14	mecz towarzyski Polska-ZSRR	2 października 1975
15	półfinał kontynentalny indywidualnych mistrzostwa świata	29 maja 1977
16	mecz towarzyski Polska-ZSRR	27 września 1977
17	półfinał indywidualnych mistrzostw Europy juniorów	30 czerwca 1984
18	półfinał drużynowych mistrzostw świata	22 czerwca 1985
19	mecz towarzyski Polska-Szwecja	9 kwietnia 1986
20	półfinał indywidualnych mistrzostw świata juniorów	11 czerwca 1988
21	mecz towarzyski Polska-Czechosłowacja	6 lipca 1988
22	mecz towarzyski Polska-Dania	13 kwietnia 1989
23	grupa B drużynowych mistrzostw świata	14 lipca 1990
24	ćwierćfinał kontynentalny indywidualnych mistrzostwa świata	23 maja 1993
25	finał indywidualnych mistrzostw świata juniorów	27 sierpnia 2000
26	finał drużynowych mistrzostw świata juniorów	5 września 2009
27	półfinał Drużynowego Pucharu Świata	25 lipca 2010
28	baraż Drużynowego Pucharu Świata	14 lipca 2011
29	finał Drużynowego Pucharu Świata	16 lipca 2011
30	Grand Prix	8 października 2011
31	mecz towarzyski Polska-Reszta świata	14 kwietnia 2012
32	Grand Prix	23 czerwca 2012
33	Grand Prix	15 czerwca 2013
34	Grand Prix	30 czerwca 2014
35	Puchar MACEC	5 lipca 2015
36	Grand Prix	29 sierpnia 2015
37	Grand Prix	27 sierpnia 2016
38	Grand Prix	26 sierpnia 2017
39	Grand Prix	25 sierpnia 2018
40	Grand Prix	11 września 2020
41	Grand Prix	12 września 2020
42	Grand Prix	25 czerwca 2022
43	Grand Prix 2	23 czerwca 2023
44	Grand Prix	24 czerwca 2023

Aleja Sław Stali Gorzów

Odciski dłoni uhonorowanych żużlowców

T. Gollob

Z. Plech

M. Cichocki

J. Rembas

Od roku 2014 na koronie stadionu, na szlaku komunikacyjnym na prostej przeciwległej do startu umieszczane są tablice z brązu – z odciśniętymi dłoniami żużlowców, którzy mieli znaczący wpływ na tworzenie historii klubu. Pierwsza tablica została odsłonięta 26 sierpnia 2014 roku i upamiętnia Tomasza Golloba^[7]. Swoje tablice mają również: Zenon Plech (2014), Mieczysław Cichocki (2014), Jerzy Rembas (2015), Bogusław Nowak (2015), Jerzy Padewski (2015), Andrzej Pogorzelski (2015), Mieczysław Woźniak (2016), Piotr Świst (2016) i Ryszard Fabiszewski (2017).

Zobacz też

• lista stadionów w Polsce

Przypisy

1. jako stadion żużlowy
2. Stadion im. Edwarda Jancarza (Stadion Stali Gorzów) – pojemność. stadiony.net. [dostęp 2024-04-14]. (pol.).
3. Historia wojen sportowych: Zielona Góra vs. Gorzów. zielonagora.naszemiasto.pl, 2014-11-27. [dostęp 2018-11-10]. (pol.).
4. Tor i stadion. ekstraliga.pl. [dostęp 2024-04-14]. (pol.).
5. Prawdziwe początki gorzowskiego żużla [online], gorzowhistoria.pl [dostęp 2022-10-15] (pol.).
6. Stadion im. Edwarda Jancarza (Stadion Stali Gorzów) – Stadiony.net [online], stadiony.net [dostęp 2019-06-05].
7. Jarosław Miłkowski: Żużlowa aleja sław. Tomasz Gollob ma już swoją tablicę na "Jancarzu". gazetalubuska.pl, 2014-08-26. [dostęp 2024-04-14]. (pol.).

Bibliografia

• Jan Delijewski: Żużel nad Wartą 1945-1989. WiMBP, Gorzów Wlkp., 2012, s. 224. ISBN 978-83-63404-02-4.

Linki zewnętrzne

• Stadion - oficjalna strona klubu Stal Gorzów Wielkopolski. stalgorzow.pl. [dostęp 2017-04-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-05-01)]. (pol.).
• Schemat stadionu - oficjalna strona klubu Stal Gorzów Wielkopolski. stalgorzow.pl. [dostęp 2017-04-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-04-27)]. (pol.).
• Stadion żużlowy. [dostęp 2014-11-15]. (pol.).
• Schemat stadionu - OSiR Gorzów Wielkopolski. osir.gorzow.pl. [dostęp 2011-10-30]. (pol.).
• Gorzów – Obiekty sportowe. www.gorzow.pl. [dostęp 2017-04-09]. (pol.).
• Historia Speedwaya w Polsce. speedwayw.pl. [dostęp 2018-03-11]. (pol.).