Skit Świętych Antoniego i Teodozjusza Pieczerskich w Odrynkach

Skit Świętych Antoniego i Teodozjusza Pieczerskich – prawosławny męski skit, powstały w 2009. Wchodzi w skład diecezji warszawsko-bielskiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego^[2].

Skit Świętych Antoniego i Teodozjusza Pieczerskich

Widok ogólny całego skitu (2023)
Państwo	Polska
Województwo	podlaskie
Miejscowość	Odrynki Skit Kudak 1 Odrynki 17-210 Narew
Kościół	Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny
Rodzaj klasztoru	skit
Eparchia	Diecezja warszawsko-bielska
Ihumen	ks. mgr Sofroniusz (Wilenta)[1]
Klauzura	nie
Typ monasteru	męski
Liczba mnichów (2022)	3
Obiekty sakralne
Cerkiew	Opieki Matki Bożej
Kaplica	Świętych Antoniego i Teodozjusza Pieczerskich
Założyciel klasztoru	Gabriel (Giba), metropolita warszawski i całej Polski Sawa (Hrycuniak)
Materiał budowlany	drewno
Data budowy	2009
Położenie na mapie gminy Narew Odrynki, skit
Położenie na mapie Polski Odrynki, skit
Położenie na mapie województwa podlaskiego Odrynki, skit
Położenie na mapie powiatu hajnowskiego Odrynki, skit
52°56′00″N 23°37′05″E

Skit znajduje się na obrzeżach wsi Odrynki, w uroczysku Kudak.

Kładka łącząca skit ze wsią Odrynki

Skit w Odrynkach powstał jako pierwszy w Polskim Autokefalicznym Kościele Prawosławnym po II wojnie światowej. Inicjatorem jego powstania był archimandryta Gabriel (Giba)^[3], który w kwietniu 2008 nie przyjął wyboru na biskupa pomocniczego diecezji przemysko-nowosądeckiej. Został wówczas pozbawiony funkcji przełożonego monasteru w Supraślu. Zwierzchnik PAKP metropolita Sawa poparł plan utworzenia skitu^[4], do którego prowadzi przez bagna narwiańskie 800-metrowa kładka^[5].

Wybór Odrynek na miejsce budowy skitu był związany z faktem istnienia w tej miejscowości prawosławnego klasztoru Wniebowstąpienia Pańskiego, powstałego przypuszczalnie w I połowie XVII w. i rozwiązanego w 1824. Monaster ten podlegał klasztorowi Świętego Ducha w Wilnie. Zdaniem Antoniego Mironowicza klasztor ten kontynuował tradycje monastyczne istniejące w rejonie Odrynek już wcześniej, w XVI stuleciu. Badacz ten jest zdania, że już wtedy działały tam skity, a jednym z ich patronów był św. Antoni Pieczerski^[6].

Cerkiew Opieki Matki Bożej

Uroczyste poświęcenie skitu miało miejsce 15 września 2009. Uroczystości przewodniczył metropolita warszawski i całej Polski Sawa, który określił powstanie pustelni „cudem XXI wieku”^[7]. Nabożeństwa w budowanej pustelni były jednak odprawiane już wcześniej^[8].

W grudniu 2011 skit został zdewastowany przez nieustalonych sprawców, którzy zerwali krzyż z kopuły na bramie wjazdowej do pustelni, zniszczyli należące do niej ule i przecięli kabel agregatu prądotwórczego^[9].

19 maja 2013 na terenie skitu konsekrowano nowo wybudowaną drewnianą cerkiew Opieki Matki Bożej^[10]. Sukcesywnie sprowadzane wyposażenie cerkwi (w tym ikonostas, ołtarz, kiot, analogiony) powstaje w pracowni braci Amanatidis w Salonikach^[11]. 1 grudnia 2016 w cerkwi wybuchł pożar, w wyniku którego zniszczeniu uległo niemal całe wyposażenie świątyni^[12].

22 listopada 2018 zmarł założyciel, gospodarz i jedyny mieszkaniec skitu, ojciec Gabriel, który został tu pochowany. Po jego śmierci skit pozostawał niezamieszkany, a nabożeństwa celebrowane były tu w niedziele i główne święta przez duchowieństwo monasteru w Zwierkach^[13].

W 2022 r. w skicie przebywało 3 mnichów^[1]. Nabożeństwa celebrowane są codziennie (Boskie Liturgie w soboty i niedziele)^[14].

Uznany za Cud Polski 2024^[15].

Przypisy

1. KLASZTORY → Skit św. Antoniego i Teodozjusza Kijowsko-Pieczerskich. orthodox.pl. [dostęp 2022-02-28].
2. Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny – wykaz adresowy na 2015 rok. [dostęp 2015-02-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-07-03)].
3. Leonard Drożdżewicz: Archimandryta Gabriel (1962–2018).. „Znad Wilii”. 4 (76)/2018. s. 27–28. ISSN 13929712
4. ks. J. Wierzbicki: Supraśl: powstanie prawosławny erem. Radio Watykańskie, 2009-01-23. [dostęp 2020-01-26].
5. Jedyne takie miejsce na Podlasiu. Warto tu przyjechać będąc w okolicy [online], www.onet.pl [dostęp 2023-11-09] (pol.).
6. A. Radziukiewicz, W Odrynkach był monaster, Przegląd Prawosławny, nr 10 (292), ISSN 1230-1078, s. 6–7.
7. Joanna Klimowicz, Pustelnia ojca Gabriela poświęcona.
8. Jan Makal: Nabożeństwo za zmarłych w skicie św. Antoniego. cerkiew.pl, 4 lipca 2009. [dostęp 2021-04-12].
9. Policja poszukuje sprawców zniszczeń w prawosławnej pustelni we wsi Odrynki. [dostęp 2011-12-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-04)].
10. Oficjalna strona Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego – W skicie w Odrynkach wyświęcono cerkiew [dostęp 2013-05-20]
11. Marcin Abijski: Nowy wystrój cerkwi pw. Opieki Matki Bożej w Odrynkach. cerkiew.pl, 25 sierpnia 2014. [dostęp 2021-04-12].
12. Marcin Abijski – Pożar w Skicie św. św. Antoniego i Teodozjusza w Odrynkach [dostęp 2016-12-02]
13. A. Zdanowicz, J. Bakunowicz: Święto Chrztu Pańskiego w pustelni w Odrynkach. Kąpały się nawet nastolatki [zdjęcia]. Nasze Miasto. [dostęp 2019-01-27].
14. Harmonogram nabożeństw. skit.odrynki.pl. [dostęp 2019-08-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-09)].
15. Telewizja PolskaT.P. S.A Telewizja PolskaT.P., Prawosławny Skit w Odrynkach - Cud Polski 2024 [online], bialystok.tvp.pl [dostęp 2024-06-14] (pol.).

Bibliografia

• Antoni Mironowicz Pustelnia Świętych Antoniego i Teodozego Pieczerskich w Odrynkach