Zwierki

Zwierki (dawn. Żwierki^[6][7]) – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie białostockim, w gminie Zabłudów^[4][8].

Zwierki

wieś
Państwo	Polska
Województwo	podlaskie
Powiat	białostocki
Gmina	Zabłudów
Liczba ludności (2021)	329[1][2]
Strefa numeracyjna	85
Kod pocztowy	16-060[3]
Tablice rejestracyjne	BIA
SIMC	0044983[4]
Położenie na mapie gminy Zabłudów Zwierki
Położenie na mapie Polski Zwierki
Położenie na mapie województwa podlaskiego Zwierki
Położenie na mapie powiatu białostockiego Zwierki
53°03′07″N 23°17′19″E[5]

Prawosławni mieszkańcy wsi należą do parafii Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny w Zabłudowie, a wierni kościoła rzymskokatolickiego do parafii św. Apostołów Piotra i Pawła w Zabłudowie.

Historia

Wieś założono w XVI w^[9].

W XVIII w. we wsi istniała cerkiew prawosławna, ściśle związana z Monasterem Zaśnięcia Matki Bożej w Zabłudowie, który jako jeden z nielicznych nie przyjął postanowień unii brzeskiej (cerkiew zabłudowska po 1596 r., pozostała nadal ortodoksyjną)^[10]. Spłonęła ona jednak doszczętnie w 1746 r^[11].

W końcu XVIII wieku była to wieś magnacka hrabstwa zabłudowskiego położona w Wielkim Księstwie Litewskim, powiecie grodzieńskim, województwie trockim^[12].

W 1915 roku większość mieszkańców Zwierek (głównie ludność prawosławna) masowo ewakuowała się w głąb Rosji w ramach tzw. bieżeństwa. Powroty w rodzinne strony rozpoczęły się dopiero po 1918 roku. Z tułaczki po Rosji wróciło do wsi niespełna 75% jej dawnych mieszkańców^[9][13].

W 1921 roku wieś liczyła 38 domów i 203 mieszkańców, w tym 104 prawosławnych i 99 katolików^[14].

W 1923 roku powstała w Zwierkach komórka Komunistycznej Partii Za­chodniej Białorusi, która w konspiracji działała do 1938 roku, to jest do rozwiąza­nia tej partii^[13].

W 1980 r. wieś Zwierki liczyła 195 mieszkańców zamieszkałych w 48 domach (z tego kilkanaście na koloniach). W owym czasie miejscowość posiadała charakter dwuwyznaniowy. Siedzibą parafii zarówno dla rzymskokatolickich jak i dla prawosławnych mieszkańców wsi był pobliski Zabłudów. Zwierki były również wówczas dwujęzyczne. Starsi mieszkańcy Zwierek w codziennej komunikacji posługiwali się gwarą języka białoruskiego, pozostali (młodzież i ludność rzymskokatolicka) porozumiewali się gwarą języka polskiego^[9].

W latach 1954–1959 wieś była siedzibą gromady Zwierki. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa białostockiego.

Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 234 mieszkańców^[15].

Urodzeni w Zwierkach

• Gabriel Zabłudowski (1684–1690) – święty prawosławny

Cerkiew św. Męczennika Gabriela; w głębi budynki monasteru

Inne

We wsi znajduje się prawosławny żeński monaster Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy (Zwierki 46) oraz przyklasztorna cerkiew św. Męczennika Gabriela.

W strukturach administracyjnych Cerkwi Prawosławnej w Polsce wieś podlega parafii pw. Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny w pobliskim Zabłudowie^[16].