Schronisko PTTK Wielka Racza

Schronisko PTTK Wielka Racza – górskie schronisko turystyczne Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego, położone w Beskidzie Żywieckim, poniżej szczytu Wielkiej Raczy, na wysokości 1236 m n.p.m.

Ten artykuł dotyczy schroniska PTTK Wielka Racza. Zobacz też: Schronisko turystyczne pod Wielką Raczą.

Schronisko PTTK Wielka Racza

(2024)
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Pasmo	Beskid Żywiecki, Karpaty
Wysokość	1236 m n.p.m.
Data otwarcia	17 grudnia 1934
Właściciel	Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze
Położenie na mapie Beskidu Żywieckiego, Małego i Makowskiego Schronisko PTTK Wielka Racza
Położenie na mapie województwa śląskiego Schronisko PTTK Wielka Racza
49°24′46″N 18°58′11″E
Strona internetowa

Historia

Budowę prymitywnego schroniska na podszczytowej polanie Wielkiej Raczy rozpoczęli prywatni właściciele w 1933. Rok później parcelę wraz z nieukończonym obiektem nabył oddział bielski Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego. Schronisko oddano do użytku 17 grudnia 1934. Początkowo w czterech pomieszczeniach na pryczach mogło przenocować 40 osób (16 łóżek wstawiono dopiero rok później). Schronisko dysponowało salą jadalną, kuchnią i suszarnią^[1].

W 1937 schronisko uzyskało połączenie telefoniczne z Rajczą i uruchomiono w nim pośrednictwo pocztowe^[1].

W połowie sierpnia 1939, w obliczu narastającego zagrożenia niemieckiego, w budynku schroniska pojawiła się drużyna Korpusu Ochrony Pogranicza z zadaniem obserwacji doliny rzeki Kisucy w rejonie Czadcy, gdzie gromadziły się już transporty z oddziałami niemieckiej 7 Bawarskiej Dywizji Piechoty gen. Otta^[1][2]. Długoletni gospodarz schroniska, Bronisław Jarosz, przygotowywał się do opuszczenia obiektu, gdyż z 1 września miał objąć Schronisko PTT „Dworzec Beskidzki” w Zwardoniu^[2].

W czasie II wojny światowej przejęło je Beskidenverein, które w październiku 1940 przydzieliło je oddziałowi w Żywcu. Ten przeprowadził remont obiektu i postawił budynek gospodarczy. Po modernizacji schronisko miało wymiary 8 × 14 m. Na parterze mieściły się: świetlica (o powierzchni 34 m²), kuchnia (13,5 m²) i dwie sypialnie (14,8 i 18,8 m²), zaś na piętrze dalsze dwie sypialnie (15 i 12 m²) oraz magazyn. W 1940 gospodarzem schroniska został ponownie Bronisław Jarosz i jego siostra Jadwiga^[1].

W 1942 w schronisku urządzono posterunek Luftwaffe, związany z wieżą obserwacyjną z reflektorami obserwacyjnymi ustawioną na szczycie Wielkiej Raczy. Nadchodzący w 1945 front doprowadził do opuszczenia posterunku, jednak w tym samym czasie niemieckie wojska rozpoczęły budowę umocnień w okolicy szczytu, które obsadzono oddziałami Volkssturmu. W kwietniu 1945 schronisko zostało trafione dwoma pociskami artyleryjskimi. Uszkodzony budynek został wyszabrowany^[1]. Bronisław Jarosz z karabinem w ręku ścigał szabrowników aż do Oszczadnicy, jednak był w stanie zabezpieczyć tylko to, co sam potrafił udźwignąć^[2]. Później, za zgodą Oddziału PTT, furmankami przewiózł ocalałe wyposażenie do rozszabrowanego schroniska na Klimczoku.

Na skutek ograniczeń w poruszaniu się w strefie nadgranicznej schronisko zaczęło niszczeć, a Polskie Towarzystwo Tatrzańskie nie miało możliwości zapewnienia mu opieki. W 1964 na Wielką Raczę przybyła komisja Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego, która miała zadecydować o rozbiórce schroniska. Komisja nie była jednomyślna i zdecydowała nie o zamknięciu obiektu, a o jego generalnym remoncie. W latach 60. XX wieku doprowadzono do obiektu prąd, a w 1982 wodę.

W latach 90. XX wieku schronisko zostało rozbudowane. Do dotychczasowego drewnianego budynku dobudowano część murowaną.

Gospodarzami schroniska (2018) są Daniel i Agnieszka Hudziak.

Warunki pobytu

Schronisko oferuje 50 miejsc noclegowych w pokojach od 3 do 8-osobowych. Dodatkowo można nocować w pokojach wieloosobowych (10-osobowych). Goście schroniska mają dostęp do bufetu z jadalnią.

W pobliżu schroniska znajduje się punkt widokowy z mapą gór otaczających Wielką Raczę.

Szlaki turystyczne

Schronisko leży na skrzyżowaniu dwóch polskich szlaków turystycznych: czerwonego i żółtego oraz słowackiego zielonego. Do schroniska można dojść:

ze Zwardonia (5 h)

z Rycerzowej Wielkiej (ok. 4 h 49 min), spod schroniska PTTK na Przegibku – początkowo niebieskim szlakiem a dalej czerwonym (ok. 3 h 40 min)^[3]

z Rycerki Górnej Kolonii (1 h 45 min)

z Oszczadnicy przez chaty na Rači (2 h 45 min).

Galeria

• 
  Schronisko (2015)
• 
  Schronisko (2012)
• 
  Wnętrze schroniska

Przypisy

1. RyszardR. Bogdziewicz RyszardR., Schroniska karpackie od Beskidu Śląskiego do Czarnohory w latach 1874–1945, wyd. I, Lublin: Drukarnia i Wydawnictwo Akademickie WSSP im. Wincentego Pola, 2012, s. 159, ISBN 978-83-60594-24-7, OCLC 956614813 (pol.).
2. TomaszT. Mianowski TomaszT., Schroniska górskie w Karpatach Polskich w latach 1939–1945, Warszawa–Kraków: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1987, ISBN 83-7005-142-1. Brak numerów stron w książce
3. Mapa-turystyczna.pl

Bibliografia

• TomaszT. Biesik TomaszT., Schroniska górskie dawniej i dziś. Beskid Żywiecki, Bielsko-Biała: Wyd. „Logos” Agnieszka Korzec-Biesik, 2013, s. 35–45, ISBN 978-83-925599-4-8.
• worekraczanski.beskidy.pl – Worek Raczański ogólnie i szczegółowo