Badania z wykorzystaniem markerów mitochondrialnych i jądrowych sugerują wyraźne zróżnicowanie wśród populacji w różnych basenach oceanicznych, wspierając obecny podział na podgatunki, które są również łatwo zróżnicowane morfologicznie[60]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają cztery podgatunki[61]. Podstawowe dane taksonomiczne podgatunków (oprócz nominatywnego) przedstawia poniższa tabelka:
Więcej informacji Podgatunek, Oryginalna nazwa ...
Balaenoptera: rodzaj BalaenaLinnaeus, 1758 (wal); gr.πτερονpteron „płetwa”[64].
physalus: gr. φύσαλος physalos „gatunek nadymającej się ropuchy, nadymającej się jadowitej ryby, wieloryba”; termin ten po prostu może również oznaczać „ten, który jest nadęty” i może odnosić się do fałd gardłowych lub nadętych wielorybów wyrzuconych na brzeg. Inni uważają, że jego pochodzenie wywodzi się z greckiego słowa φυσα physa, co oznacza „dech, oddech” i odnosi się do wyraźnych wydmuchów powietrza płetwali, podobnych do tych u kaszalotów (Physeter)[65][63].
patachonica: Patagonia, Argentyna[62]; kiedy Magellan zimował na wybrzeżu Patagonii w 1520 roku, handlował z rdzennymi mieszkańcami, prawdopodobnie z plemienia Tehuelcze, którzy nosili skóry zwierząt na nogach, i których nazwał „Patagones big-footed”, po czym nazwa ta stopniowo przylgnęła do tego obszaru[66].
quoyi: Jean René-Constant Quoy (1790–1869), francuski przyrodnik, kolekcjoner, podróżnik po Oceanie Spokojnym w latach 1826–1829[63][67].
velifera: łac.velifer „niosący żagle”, od velum „żagiel”; -fera „noszenie”, od ferre „nosić”; prawdopodobnie w aluzji do dużej, sierpowatej płetwy grzbietowej płetwala zwyczajnego zauważonej przez wielorybnika i przyrodnika Charlesa Scammona[68].
Nazewnictwo zwyczajowe
W polskiej literaturze zoologicznej gatunek Balaenoptera physalus był oznaczany nazwą „finwal”[54]. W wydanej w 2015 roku przez Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk publikacji „Polskie nazewnictwo ssaków świata” aby uniknąć wrażenia że takson ten należy do innego rodzaju, gatunkowi nadano nazwę „płetwal zwyczajny”, jako przynależnego do rodzaju płetwal (Balaenoptera)[53].
Płetwal zwyczajny występuje w wodach całego świata zamieszkując w zależności od podgatunku[61][53]:
Niekiedy finwale wpływają na wody Bałtyku. Obserwacje takie odnotowano w 1930 roku, oraz w sierpniu 2007 w Zatoce Gdańskiej. W latach 50. XX w. u brzegów Wyspy Sobieszewskiej wyłowiono z wody czaszkę tego ssaka[69], a 21 sierpnia 2015 znaleziono martwego płetwala zwyczajnego przy plaży w Stegnie, po czym przetransportowano go na Hel, a 25 sierpnia wydobyto z wody i rozpoczęto sekcję zwłok i badania w celach naukowych[70].
Długość ciała 22–27 metrów; masa ciała 60–90 ton[71]. Występuje dymorfizm płciowy – dorosłe samice płetwali zwyczajnych mogą być o 5–10% dłuższe niż samce[71]. Szacuje się, że całkowita długość ciała wynosi 25 m i 27 m dla samców i samic płetwala południowego (B. p. quoyi) oraz 22 m i 24 m dla samców i samic płetwala zwyczajnego (B. p. physalus)[71]. Noworodki osiągają długość ciała około 6,40 m przy ciężarze 1000–1500 kg[71]. Płetwal zwyczajny ma długie, szpiczaste płetwy Jego brzuch jest biały, a grzbiet szary i czarny. Cechą charakterystyczną jest niesymetryczne ubarwienie: warga żuchwy po lewej stronie jest ciemnoszara, warga po prawej stronie jest biała. Fiszbin biały. Fontanna podwójna, wysokości ok. 5 m. Głowa stanowi prawie 1/4 długości ciała.
Żyje samotnie, w parach lub małych stadach (6-8 osobników). W lecie finwale migrują na żerowiska w wodach polarnych, w zimie wracają na wody cieplejsze – tam samice wydają na świat jedno młode. Żywią się zooplanktonem (Szczętki) i małymi rybami. Dojrzałość płciową osiągają w wieku 3-4 lat. Ciąża trwa około 12 miesięcy. Samica przestaje karmić cielę, gdy osiąga ono długość ok. 12 m.
A. Desmoulins:Baleinas ou Balènas. Mam. W:J. Bory de Saint-Vincent:Dictionnaire classique d’histoire naturelle.T.2.Paris:Rey et Gravier, Libraries-Editeurs, Auai des Augustins, n° 55; Baudouin Frèrer, Libraries-Editeurs, Imprimeurs de la société D'Histoire Naturelle, Rue de Vaugirard, n° 36,1822,s.164.(fr.).
Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz:Polskie nazewnictwo ssaków świata.Warszawa:Muzeum i Instytut Zoologii PAN,2015,s.187. ISBN978-83-88147-15-9.(pol.•ang.).
K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych:Ssaki.Wyd.IV.Warszawa:Wiedza Powszechna,1991,s.73,seria:Mały słownik zoologiczny. ISBN83-214-0637-8.
D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy):Species Balaenoptera physalus.[w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line].Johns Hopkins University Press,2005.[dostęp 2022-08-26].
А.Г. Томилин:Китообразные. W:В.Г. Гептнер:Звери СССР и прилежащих стран (звери восточной Европы и северной Азии).Cz.9.Москва:Издательство академии наук СССР,1957,s.1–392.(ros.).
F.I. Archer, R.L. Brownell, Jr., B.L. Hancock-Hanser, P.A. Morin, K.M. Robertson, K.K. Sherman, J. Calambokidis, J. Urbán R., P.E. Rosel, S.A. Mizroch, S. Panigada & B.L Taylor.Revision of fin whale Balaenoptera physalus (Linnaeus, 1758) subspecies using genetics.„Journal of Mammalogy”.100(5),s.1653–1670,2019. DOI: 10.1093/jmammal/gyz121.(ang.).
The Key to Scientific Names, J.A.J.A.Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).