Powiat nowogródzki

Powiat nowogródzki
	powiat
Państwo	Polska
Województwo	nowogródzkie
Siedziba	Nowogródek
Powierzchnia	2930 km²
Populacja (1931); • liczba ludności	; 149 500
• gęstość	51 os./km²
	Położenie na mapie województwa;

Powiat nowogródzki – powiat w województwie nowogródzkim II Rzeczypospolitej. Jego stolicą było miasto Nowogródek. W skład powiatu wchodziło 12 gmin i 1 miasto.

Szybkie fakty Państwo, Województwo ...

Zamknij

Rzeczpospolita Obojga Narodów, zabór rosyjski, współczesność

Wcześniej powiat województwa nowogródzkiego Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Po III rozbiorze rozdzielony na kilka drobniejszych. W zaborze rosyjskim powiat nowogródzki (ujezd) wchodził kolejno w skład guberni: słonimskiej, litewskiej, grodzieńskiej i mińskiej^[1]. Obecnie jego terytorium znajduje się na Białorusi.

Demografia

Według jednej ze współczesnych tez Alfonsa Krysińskiego i Wiktora Ormickiego, terytorium powiatu wchodziło w skład tzw. zwartego obszaru białoruskiego, to znaczy Białorusini stanowili na nim narodowość dominującą^[2].

W grudniu 1919 roku powiat nowogródzki okręgu wileńskiego ZCZW zamieszkiwało 95 907 osób. Na jego terytorium znajdowało się 696 miejscowości, z których jedna miała 1–5 tys. mieszkańców i jedna powyżej 5 tys. mieszkańców. Był nią Nowogródek z 5096 mieszkańcami^[3].

Oświata

W powiecie nowogródzkim okręgu wileńskiego ZCZW w roku szkolnym 1919/1920 działało 60 szkół powszechnych, 1 szkoła średnia i 5 kursów. Ogółem uczyło się w nich 3679 dzieci i pracowało 102 nauczycieli^[4].

Podział administracyjny

Gminy

Cyryn
Horodeczna
Horodyszcze^[5]
Jeremicze^[6]
Korelicze
Koszelewo
Lubcz
Niechniewicze
Poczapowo
Rajce
Szczorse
Wsielub
Dworzec^[7]
Zdzięcioł^[7]

Miasta

Nowogródek

Starostowie

Józef Jellinek (1920-1927)^[8]^[9]^[10]

Zobacz też

Przypisy

[1]
Powiat nowogródzki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 258.
[2]
Marek Wierzbicki: Stosunki polsko-białoruskie przed wrześniem 1939. W: Marek Wierzbicki: Polacy i Białorusini w zaborze sowieckim. Stosunki polsko-białoruskie na ziemiach północno-wschodnich II RP pod okupacją sowiecką 1939–1941. Wyd. 2. Warszawa: Stowarzyszenie Kulturalne Fronda, 2007, s. 25–43, seria: Biblioteka historyczna Frondy. ISBN 978-83-88747-76-2.
[3]
I. Tablice ogólne. W: Zeszyt VII. Spis ludności na terenach administrowanych przez Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich (grudzień 1919). Lwów – Warszawa: Książnica Polska T-wa Naucz. Szkół Wyższych, 1920, s. 25, seria: Prace geograficzne wydawane przez Eugenjusza Romera.
[4]
Joanna Gierowska-Kałłaur: Rozdział VII. Szkolnictwo na ziemiach podległych Zarządowi Cywilnemu Ziem Wschodnich. W: Joanna Gierowska-Kałłaur: Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich (19 lutego 1919 – 9 września 1920). Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, Instytut Historii PAN, 2003, s. 242. ISBN 83-88973-60-6. (pol.).
[5]
22 stycznia 1926 r. wyłączona z powiatu nowogródzkiego i przyłączona do powiatu baranowickiego (Dz.U. z 1926 r. nr 7, poz. 43)
[6]
22 stycznia 1926 r. wyłączona z powiatu nowogródzkiego i przyłączona do powiatu stołpeckiego (Dz.U. z 1926 r. nr 7, poz. 43)
[7]
Przyłączona 22 stycznia 1926 r. z powiatu słonimskiego (Dz.U. z 1926 r. nr 7, poz. 43)
[8]
Ruch służbowy. W starostwach. „Dziennik Urzędowy Zarządu Terenów Przyfrontowych i Etapowych”, s. 6, Nr 1 z 20 października 1920.
[9]
Ruch służbowy za czas od 1 do 30 września 1925 r.. „Dziennik Urzędowy Województwa Nowogródzkiego”, s. 2, Nr 9 z 30 września 1925.
[10]
Kronika. Ruch służbowy. „Życie Nowogródzkie”, s. 7, Nr 23 z 15 października 1927.

Bibliografia

Zeszyt VII. Spis ludności na terenach administrowanych przez Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich (grudzień 1919). Lwów – Warszawa: Książnica Polska T-wa Naucz. Szkół Wyższych, 1920, s. 50, seria: Prace geograficzne wydawane przez Eugenjusza Romera.
Joanna Gierowska-Kałłaur: Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich (19 lutego 1919 – 9 września 1920). Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, Instytut Historii PAN, 2003, s. 447. ISBN 83-88973-60-6.

Linki zewnętrzne

Powiat nowogródzki (gubernia mińska). Mapa administracyjna.

[1] [1]
Powiat nowogródzki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 258.

[wierzbicki1-2] [2]
Marek Wierzbicki: Stosunki polsko-białoruskie przed wrześniem 1939. W: Marek Wierzbicki: Polacy i Białorusini w zaborze sowieckim. Stosunki polsko-białoruskie na ziemiach północno-wschodnich II RP pod okupacją sowiecką 1939–1941. Wyd. 2. Warszawa: Stowarzyszenie Kulturalne Fronda, 2007, s. 25–43, seria: Biblioteka historyczna Frondy. ISBN 978-83-88747-76-2.

[3] [3]
I. Tablice ogólne. W: Zeszyt VII. Spis ludności na terenach administrowanych przez Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich (grudzień 1919). Lwów – Warszawa: Książnica Polska T-wa Naucz. Szkół Wyższych, 1920, s. 25, seria: Prace geograficzne wydawane przez Eugenjusza Romera.

[zczw-4] [4]
Joanna Gierowska-Kałłaur: Rozdział VII. Szkolnictwo na ziemiach podległych Zarządowi Cywilnemu Ziem Wschodnich. W: Joanna Gierowska-Kałłaur: Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich (19 lutego 1919 – 9 września 1920). Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, Instytut Historii PAN, 2003, s. 242. ISBN 83-88973-60-6. (pol.).

[5] [5]
22 stycznia 1926 r. wyłączona z powiatu nowogródzkiego i przyłączona do powiatu baranowickiego (Dz.U. z 1926 r. nr 7, poz. 43)

[6] [6]
22 stycznia 1926 r. wyłączona z powiatu nowogródzkiego i przyłączona do powiatu stołpeckiego (Dz.U. z 1926 r. nr 7, poz. 43)

[Przyłączona1926-7] [7]
Przyłączona 22 stycznia 1926 r. z powiatu słonimskiego (Dz.U. z 1926 r. nr 7, poz. 43)

[8] [8]
Ruch służbowy. W starostwach. „Dziennik Urzędowy Zarządu Terenów Przyfrontowych i Etapowych”, s. 6, Nr 1 z 20 października 1920.

[9] [9]
Ruch służbowy za czas od 1 do 30 września 1925 r.. „Dziennik Urzędowy Województwa Nowogródzkiego”, s. 2, Nr 9 z 30 września 1925.

[10] [10]
Kronika. Ruch służbowy. „Życie Nowogródzkie”, s. 7, Nr 23 z 15 października 1927.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]