Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Pomorska Brygada Kawalerii (Pom. BK) – wielka jednostka kawalerii Wojska Polskiego II RP.
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | |
| Rozformowanie | |
| Nazwa wyróżniająca | |
| Tradycje | |
| Rodowód |
XV Brygada Kawalerii |
| Dowódcy | |
| Pierwszy |
płk dypl. dr Roman Abraham |
| Ostatni | |
| Działania zbrojne | |
| kampania wrześniowa bitwa o Pomorze (1–3 IX 1939) bitwa nad Bzurą (9–18 IX 1939) Bój pod Uniejowem (9–11 IX 1939) bój pod Ozorkowem (11–12 IX 1939) | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Rodzaj sił zbrojnych | |
| Rodzaj wojsk | |
| Podległość | |
W czasie kampanii wrześniowej brygada walczyła w składzie Armii „Pomorze”. Jej 18 pułk ułanów 1 września wykonał szarżę pod Krojantami. W czasie wycofywania się z kotła świeckiego, brygada poniosła duże straty. W kolejnych dniach weszła w skład grupy kawalerii gen. Grzmota-Skotnickiego. Jej pułki oraz dwie baterie walczyły pod Ozorkowem. Nieliczne jej pododdziały dotarły do Warszawy i weszły w skład zbiorczej Brygady Kawalerii Wielkopolsko-Pomorsko-Podolskiej[1].
Minister spraw wojskowych rozkazem Dep. Dow. Og. 1820. Org. Tj. nadał z dniem 1 kwietnia 1937 roku dotychczasowej BK Bydgoszcz nazwę „Pomorska Brygada Kawalerii”[2].
Pomorska Brygada Kawalerii pod dowództwem płk. Adama I Zakrzewskiego wchodziła w skład Grupy Operacyjnej „Czersk” gen. bryg. Stanisława Grzmota-Skotnickiego w Armii „Pomorze”[3]. Otrzymała zadanie opóźniania ruchów nieprzyjaciela poprzez wiązanie go w walce i niszczenie w korytarzu ograniczonym północną granicą działania 15 DP i północną granicą działania armii. Wyznaczono szosy (w rejonie działania brygady): Sępolno – Koronowo, Chojnice – Tuchola – Chełmno, Więcbork – Bydgoszcz, Chojnice – Tczew i Kościerzyna – Tczew jako szlaki, wzdłuż których prowadzone miały być działania. Dowódcy brygady zostały podporządkowane bataliony ON w rejonie oraz batalion strzelecki z Chojnic[4].
1 września część 18 pułku Ułanów Pomorskich przeprowadziła pod Krojantami szarżę na odpoczywający około 800-osobowy oddział wojska z niemieckiej 20 Dywizji Piechoty (zmotoryzowanej) gen. por. Mauritza von Wiktorina. Niemcy ponieśli ciężkie straty, całkowitego rozbicia uniknęli jednak dzięki ogniowi broni maszynowej samochodów pancernych ubezpieczających ich postój z pobliskiego lasu. Podczas szarży poległ dowódca pułku płk Kazimierz Mastalerz, dowódca 1 szwadronu rtm. Eugeniusz Świeściak oraz 25 ułanów[5][6].
2 września brygada otrzymała zadanie uderzenia na Koronowo bronione przez niemiecką 3 Dywizję Pancerną gen. por. Leo Geyra von Schweppenburga, mające odciążyć przebijającą się z „korytarza” 9 Dywizję Piechoty. Za cenę dużych strat w starciach pod Polednem, Luszkowem i Topolinkiem dotarła do głównych sił armii. 16 pułk Ułanów Wielkopolskich po dramatycznej walce pod Bukowcem został całkowicie rozbity. 18 pułk Ułanów Pomorskich został rozbity podczas przebijania się ku Wiśle. Pozostałe oddziały, które zdołały wyrwać się z Borów Tucholskich, utworzyły improwizowany oddział i weszły 5 września w skład Grupy Operacyjnej gen. bryg. Juliusza Drapelli. Resztki brygady 9 września brały udział wraz z Podolską Brygadą Kawalerii w bitwie nad Bzurą. Następnie przebiła się do Puszczy Kampinoskiej i wraz z Wielkopolską Brygadą Kawalerii i Podolską Brygadą Kawalerii weszła w skład Zbiorczej Brygady Kawalerii gen. bryg. Romana Abrahama, z którą przebijała się przez Palmiry do Warszawy. Do stolicy weszła 20 września i brała udział w jej obronie aż do kapitulacji 28 września.
Organizacja wojenna brygady we wrześniu 1939. W nawiasach podano nazwę jednostki mobilizującej.
Pododdziały przydzielone:
Biogramy zamordowanych znajdują się na stronie internetowej Muzeum Katyńskiego[16]
| Nazwisko i imię | stopień | zawód | miejsce pracy / służby (stanowisko) | zamordowany | |
|---|---|---|---|---|---|
| przed mobilizacją | we wrześniu 1939 | ||||
| Kisiel-Światołdycz Wilhelm | mjr w st. sp. | żołnierz zawodowy | OZ Pomorskiej BK | Katyń | |
| Pręczkowski Władysław | por. rez. | prawnik | OZ Pomorskiej BK | Charków | |
| Sędzimir Jan Józef | ppor. rez. | inżynier rolnik | OZ Pomorskiej BK | Charków | |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.