Plac Gabriela Narutowicza w Warszawie
plac w Warszawie Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Plac Gabriela Narutowicza – plac w warszawskiej dzielnicy Ochota wytyczony w 1923 roku, jego układ urbanistyczny został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa mazowieckiego.
| Ochota | |
| nr rej. A-1378 z 13 marca 2017[1] | |
 Plac Gabriela Narutowicza | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
| 52°13′08,4″N 20°59′01,9″E | |
Układ
Zaprojektowany w kształcie półkola plac przylega prostym bokiem do stanowiącej oś komunikacyjną dzielnicy ulicy Grójeckiej[2]. Zbiegają się tam ulice:
- Barska,
- Filtrowa,
- Grójecka,
- Słupecka,
- Supińskiego,
- Uniwersytecka.
Opis
Podsumowanie
Perspektywa
Plac został wytyczony w 1923[2]. Nazwę, upamiętniającą zamordowanego w grudniu 1922 pierwszego Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Gabriela Narutowicza, nadano w styczniu 1923[3].
Pierwotnie był planowany jako miejsce targowe[4]. Jego powstanie dało impuls do rozbudowy dzielnicy. Centralną budowlą placu jest neoromański kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny, którego budowę rozpoczęto jeszcze w 1911[4].
W latach 1925–1930 po wschodniej stronie placu wzniesiono zespół monumentalnych budynków Domu Akademickiego[5]. W latach 20. i 30. w tej części miasta powstało wiele domów spółdzielczych, z których większość przetrwała II wojnę światową[2]. Przed 1939 rokiem w rejonie placu i ulicy Filtrowej działało 35% wszystkich warszawskich spółdzielni mieszkaniowych, co wynikało z dostępności placów budowlanych[6]. W 1930 na placu Narutowicza zbudowano pętlę tramwajową[7].
W czasie obrony Ochoty 9 września 1939 roku pojedyncze niemieckie czołgi zdołały dotrzeć do placu, jednak zostały zmuszone do odwrotu[8].
31 lipca 1944 w kwaterze swego sztabu mieszczącej się w domu dochodowym Pocztowej Kasy Oszczędności Antoni Chruściel „Monter” podpisał rozkaz o rozpoczęciu następnego dnia powstania warszawskiego[9]. 1 sierpnia powstańcy usiłowali zdobyć Dom Akademicki, jednak polski atak załamał się. Niemcy podpalili później większość budynków[7]. Spłonął m.in. pokryty miedzianą blachą dach kościoła, wypalone zostało również wnętrze świątyni[10].
W kwietniu 1945 roku Państwowy Urząd Samochodowy uruchomił linię stałej komunikacji pasażerskiej obsługiwaną przez ciężarówki, łączącą śródmieście z Pragą[11]. Samochody kursowały od ul. Targowej do pl. Narutowicza cztery razy dziennie w każdą stronę[11].
3 października 1957 na placu miały miejsce studenckie protesty przeciwko zamknięciu tygodnika „Po prostu”; w starciach z milicją zostało rannych 50 osób[12].
W latach 60. w ramach modernizacji ulicy Grójeckiej powstała jezdnia po wschodniej stronie placu oraz nowy układ torów i pętli tramwajowej[7].
W grudniu 2002 na placu odsłonięto pomnik Gabriela Narutowicza[13].
W 2016 układ architektoniczny placu wraz z okolicą ograniczoną ulicami Kaliską, Mochnackiego, Filtrową i Słupecką został wpisany do rejestru zabytków[14]. W lutym 2017 ta decyzja została uchylona przez generalnego konserwatora zabytków[15]. W marcu 2017 układ urbanistyczny placu po raz kolejny został wpisany do rejestru zabytków[16][1].
Do 2018 była planowana przebudowa placu, zakładająca m.in. likwidację liczącej pięć torów postojowych pętli tramwajowej[17].
W sierpniu 2022 wyburzono stojący w centralnej części placu budynek ekspedycji tramwajowej, w miejsce którego ma zostać ustawiony przeniesiony pomnik Gabriela Narutowicza[18].
Ważniejsze obiekty
Przypisy
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.