Loading AI tools
polski architekt Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Chrystian Piotr Aigner, inne formy nazwiska: Ajgner; Aygner; Eigner; Ejgner; Eygner; Eygnier; Haygner (ur. 1756 w Puławach, zm. 9 lutego 1841 we Florencji) – polski architekt, przedstawiciel klasycyzmu, teoretyk architektury, estetyk i wojskowy, budowniczy Wojsk Rzeczypospolitej Obojga Narodów w 1792 roku[1].
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Praca | |
Styl | |
Budynki |
Świątynia Sybilli w Puławach |
Odznaczenia | |
Urodzony w Puławach (chrzest: 30 czerwca 1756), jako syn Chrystiana, mistrza stolarskiego, i Anny z Gembickich[2]. Był najstarszy z pięciorga rodzeństwa[3]. Odebrał staranne wykształcenie we Włoszech (1779–1780, dzięki wsparciu finansowemu Stanisława Kostki Potockiego)[3]. Przez długi czas związany z Warszawą, w tym okresie przyczynił się do powstania w stolicy wielu klasycystycznych budowli. W roku 1782 został mianowany budowniczym wojskowym Rzeczypospolitej. Trzy lata później (1785) razem z S.K. Potockim podróżował przez 4 miesiące po Włoszech, odwiedzając kolejno Neapol, Rzym i Bolonię.
W roku 1792 (3 sierpnia) mianowany profesorem architektury i hydrauliki w Szkole Korpusu Inżynierów Koronnych. Podczas insurekcji kościuszkowskiej był członkiem Departamentu Broni i Lazaretów w Komisariacie Wojennym Rady Zastępczej Tymczasowej (od 21 maja 1794), a 2 tygodnie później (4 czerwca 1794) powołany na członka Departamentu Uzbrojenia w Komisariacie Wojennym Rady Najwyższej Narodowej. W tym okresie opracował nowy model piki i kosy bojowej, przebudowywał domy na lazarety oraz rozpoczął budowę ludwisarni. W 1794 roku na potrzeby wojska polskiego napisał podręcznik przeznaczony dla ochotniczych oddziałów kosynierów pt. Krótka nauka o pikach i kosach[4][5].
Jako członek Towarzystwa Królewskiego Przyjaciół Nauk, przystąpił do Konfederacji Generalnej Królestwa Polskiego w 1812 roku[6]. W czasach Królestwa Kongresowego sprawował funkcję generalnego budowniczego rządowego[5].
Od 13 sierpnia 1814 członek Akademii Św. Łukasza w Rzymie, a od 11 marca 1817 do 18 sierpnia 1818 prof. Królewskiego Uniwersytetu Warszawskiego. Do 1825 działał w Warszawie, następnie przez dwa lata mieszkał w Krakowie, a w 1827 wyjechał do Włoch, gdzie zmarł w 1841[5]. Miejsce jego pochówku jest nieznane[7].
Twórczość Aignera reprezentuje dojrzały klasycyzm, inspirowany bezpośrednio przez wpływy włoskie wzbogacony później formami empiru, obok którego przebijał nurt romantyczny, będący wyrazem budzących się zainteresowań przeszłością narodu, a wyrażony głównie w formach neogotyckich lub wzbogaconych układach przestrzennych.
W roku 1812 wstąpił do Towarzystwa Królewskiego Przyjaciół Nauk w Warszawie[5]. Jeszcze w 1829 roku był jego czynnym członkiem[8].
W Królestwie Polskim został kawalerem Orderu Świętego Stanisława 3. klasy[9].
Nie założył rodziny[7].
Publikował prace teoretyczne, m.in.: Rozprawa o świątyniach u starożytnych i o słowiańskich (1811). W czasie insurekcji kościuszkowskiej napisał Krótką naukę o pikach i kosach (1794), gdzie dał wykład teorii operowania formacjami kosynierów na polu walki.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.