Loading AI tools
związek chemiczny Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Metylodichloroarsyna (MD) – arsenoorganiczny związek chemiczny z grupy arsyn, duszący i parzący bojowy środek trujący zaliczany czasem do sternitów. Ma właściwości fizykochemiczne zbliżone do etylodichloroarsyny i nieco słabsze właściwości toksyczne[1]. Jest środkiem nietrwałym i szybko działającym[4].
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ogólne informacje | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Wzór sumaryczny |
CH3AsCl2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Inne wzory |
MeAsCl2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Masa molowa |
160,86 g/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Wygląd | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Identyfikacja | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Numer CAS | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
PubChem | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Podobne związki | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Podobne związki | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa) |
Metylodichloroarsynę otrzymuje się w procesie dwustopniowym. W pierwszej kolejności w reakcji chlorku metylu (MeCl) z magnezem w tetrahydrofuranie otrzymuje się związek Grignarda – chlorek metylomagnezu (MeMgCl). Do otrzymanego roztworu dodaje się heksanowy roztwór trichlorku arsenu. Mieszaninę poreakcyjną odparowuje się, aby usunąć rozpuszczalniki, a pozostałość poddaje się destylacji frakcyjnej[8].
Metylodichloroarsyna powstaje także podczas rozkładu termicznego trichlorku kakodylu (Me2AsCl3) w temperaturze 40–50 °C oraz w wyniku reakcji kwasu kakodylowego (Me2As(O)OH) z chlorowodorem. Można ją także otrzymać chlorując kwas metyloarsenowy dobrze schłodzonym trichlorkiem fosforu[9].
Metylodichloroarsyna jest cieczą o dużej lotności[1]. Zbyt duża lotność powoduje jednak zbytnie rozproszenie się na polu walki, co utrudniało zastosowanie jej jako bojowego środka trującego[10]. Metylodichloroarsyna łatwo rozkłada się pod wpływem wody, zasad, środków chlorujących i utleniających[1]. W wodzie szybko ulega hydrolizie do tlenku metyloarsyny, będącego nielotnym, trującym i parzącym związkiem, oraz kwasu chlorowodorowego[11]. Hydrolizę przyśpieszają alkalia[5]. Pary wyczuwalne są przy stężeniu ok. 0,1 ppm[12].
Produkt techniczny ma barwę od żółtej do brunatnej[1]. Metylodichloroarsyna może być stosowana pod postacią par i aerozoli w pociskach artyleryjskich, minach, bombach lotniczych, a także poprzez opryskiwanie z samolotów[11].
Metylodichloroarsynę można oznaczyć ilościowo, podobnie jak etylodichloroarsynę, poprzez ogrzewanie z wodą, a następnie zobojętnienie wytworzonego w ten sposób kwasu chlorowodorowego wobec lamusu i miareczkowanie roztworem jodu w obecności skrobi[5]:
Odróżnienie metylo- i etylodichloroarsyny, ze względu na bardzo podobne właściwości i budowę, bywa trudne. Można to zrobić za pomocą roztworu azotanu rtęci. Metylodichloroarsyna daje z tym roztworem osad ciemnoszary, natomiast etylodichloroarsyna – biały, ciemniejący po chwili[11].
Właściwości toksyczne metylodichloroarsyny są podobne do etylodichloroarsyny, jednak nieco słabsze[1]. Kontakt z metylodichloroarsyną powoduje natychmiastowe podrażnienie oczu i nosa oraz oparzenia skóry. Pary podrażniają oczy i drogi oddechowe, a przy większych stężeniach lub dłuższej ekspozycji prowadzą do uszkodzeń płuc. Ciekła metylodichloroarsyna w kontakcie z oczami powoduje ich poważne uszkodzenia. Absorpcja zarówno par, jak i cieczy w odpowiedniej dawce prowadzi do zatrucia systemowego. Śmierć następuje w wyniku zatrucia krwi i uduszenia[4][13].
Właściwości parzące tego środka trującego wynikają z obecności atomu chlorowca. Grupa metylowa ułatwia wnikanie związku do ciała człowieka. Arsen wraz z grupą metylową powodują zmiany w strukturze kości i w konsekwencji zniszczenie szpiku[13].
W przypadku skażenia skóry lub oczu należy przemywać je dużą ilością wody lub roztworem izotonicznym soli kuchennej; można stosować 0,5% roztwór podchlorynu. W przypadku inhalacji podawać czysty tlen o wilgotności 100%[14]. Nie należy stosować ługów, które, mimo łatwego reagowania z etylodichloroarsyną, wytwarzają toksyczny i parzący tlenek etyloarsyny[11].
Środek ten został wynaleziony w 1858 roku przez Adolfa Baeyera[1][15]. Wojna okopowa, jaka prowadzona była w czasie I wojny światowej stworzyła zapotrzebowanie na krótko działającą i śmiertelną broń chemiczną. Pierwszym związkiem spełniającym ten warunek była metylodichloroarsyna, najprawdopodobniej stosowana przez Niemców w 1917 roku[13], choć niekiedy wyklucza się jej użycie w czasie I wojny światowej[11].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.