Loading AI tools
lista w projekcie Wikimedia Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Grecji – lista miejsc w Grecji wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO, ustanowionej na mocy konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego, przyjętej przez UNESCO na 17. sesji w Paryżu 16 listopada 1972[1] i ratyfikowanej przez Grecję 17 lipca 1981 roku[2].
Obecnie (stan na wrzesień 2023 roku) na liście znajduje się dziewiętnaście obiektów: siedemnaście dziedzictwa kulturowego i dwa o charakterze przyrodniczo-kulturowym[2].
Na greckiej liście informacyjnej UNESCO – liście obiektów, które Grecja zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa, znajduje się trzynaście obiektów (stan na wrzesień 2023 roku)[2].
Poniższa tabela przedstawia greckie obiekty na liście światowego dziedzictwa UNESCO:
Nr ref. | Obiekt | Zdjęcie | Położenie | Typ | Rok | Opis |
---|---|---|---|---|---|---|
392 | Świątynia Apollina Epikuriosa w Bassaj Temple of Apollo Epicurius at Bassae |
Bassaj, Peloponez 37°26′05,9″N 21°53′49,0″E |
K (i)(ii)(iii) |
1986 | Świątynia Apollona, wzniesiona ok. poł. V w. p.n.e.[4] Świątynię zaprojektowano w taki sposób, aby reprezentowane w niej były wszystkie greckie porządki architektoniczne: dorycki, joński i koryncki[4]. Znaleziono tu najstarsze kapitele korynckie[4]. | |
393 | Stanowisko archeologiczne w Delfach Archaeological Site of Delphi |
Fokida, Grecja Środkowa 38°28′53,4″N 22°29′46,2″E |
K (i)(ii)(iii)(iv)(vi) |
1987 | Sanktuarium panhelleńskie w Delfach, gdzie znajdowała się świątynia Apollina z wyrocznią[5]. W świątyni przechowywano omfalos – „pępek świata”[5]. | |
404 | Akropol ateński Acropolis, Athens |
Ateny, Attyka 37°58′15,1″N 23°43′34,2″E |
K (i)(ii)(iii)(iv)(vi) |
1987 | Akropol wzniesiony w okresie archaicznym na wzgórzu w Atenach, przebudowany z inicjatywy Peryklesa przez Fidiasza – powstał tu wówczas kompleks świątyń: Partenon, Erechtejon, Apteros, sanktuarium Artemidy Brauronia i Propyleje[6]. W pracach uczestniczyli także inni architekci greccy jak Iktinos czy Mnesikles[6]. | |
454 | Góra Athos Mount Athos |
Athos 40°09′26″N 24°19′35″E |
K, P (i)(ii)(iv)(v)(vi)(vii) |
1988 | Athos – od 1054 roku duchowy ośrodek prawosławia; „Święta Góra”; z własną autonomią[7]. Znajduje się tu wiele klasztorów, z których 20 zamieszkuje 1400 mnichów[7]. | |
455 | Meteory Meteora |
Tesalia 39°42′51,0″N 21°37′52,0″E |
K, P (i)(ii)(iv)(v)(vii) |
1988 | 24 prawosławne klasztory eremickie z XV w. położone na szczytach skał w masywie skalnym Meteory[8]. | |
456 | Wczesnochrześcijańskie i bizantyńskie zabytki w Salonikach Paleochristian and Byzantine Monuments of Thessalonika |
Saloniki, Macedonia Środkowa 40°38′18,0″N 22°57′54,0″E |
K (i)(ii)(iv) |
1988 | Założone w 315 p.n.e., Saloniki były stolicą prowincji rzymskiej i jednym z pierwszych ośrodków rozprzestrzeniania się chrześcijaństwa[9]. W mieście znajduje się wiele kościołów wzniesionych na przestrzeni IV–XV w. na planie centralnym, bazylikowym lub łączącym cechy ich obu, których wnętrza zdobią mozaiki charakterystyczne dla sztuki wczesnochrześcijańskiej[9]. | |
491 | Sanktuarium Asklepiosa w Epidauros Sanctuary of Asklepios at Epidaurus |
Epidauros, Peloponez 37°35′53″N 23°04′29″E |
K (i)(ii)(iii)(iv)(vi) |
1988 | Od VI w. p.n.e. ośrodek kultu Asklepiosa. Zachowane pozostałości zabudowań: świątynie i zabudowania szpitalne poświęcone bogom uzdrowicielom, oraz amfiteatr pochodzą z IV w. p.n.e.[10] | |
493 | Średniowieczne miasto Rodos Medieval City of Rhodes |
Rodos, Wyspy Egejskie Południowe 36°26′50,0″N 28°13′40,0″E |
K (ii)(iv)(v) |
1988 | Wyspę Rodos w latach 1309–1523 zajmowali joannici, którzy wznieśli tu miasto warowne[11]. Następnie wyspa przechodziła kolejno w ręce tureckie i włoskie[11]. W Górnym Mieście o zabudowie gotyckiej, znajduje się m.in. Pałac Wielkich Mistrzów Zakonu Joannitów z XIV w., szpital joannitów, a w Dolnym Mieście – zabudowania z okresu osmańskiego[11]. | |
511 | Stanowisko archeologiczne w Mistrze Archaeological Site of Mystras |
Lakonia, Peloponez 37°04′50,0″N 22°22′00,0″E |
K (ii)(iii)(iv) |
1989 | Mistra została wybudowana na planie amfiteatralnym wokół XIII w. twierdzy przez władcę Księstwa Achai Wilhelma II Villehardouin[12]. Zdobyta przez Bizancjum, a później okupowana przez Turków i Wenecjan, opuszczona w 1832 roku[12]. Do XXI w. zachował się zespół średniowiecznych ruin[12]. | |
517 | Stanowisko archeologiczne w Olimpii Archaeological Site of Olympia |
Elida, Grecja Zachodnia 37°38′18″N 21°40′00″E |
K (i)(ii)(iii)(iv)(vi) |
1989 | Od ok. XII w. p.n.e. Olimpia była ośrodkiem kultu Zeusa. Od 776 roku p.n.e. miejsce igrzysk olimpijskich[13]. Ne terenie Olimpii zachowały się pozostałości wielu budowli sanktuarium, m.in. świątyni Hery, świątyni Zeusa i stadionu[13]. | |
530 | Delos Delos |
Cyklady, Wyspy Egejskie Południowe 37°23′50,0″N 25°16′00,0″E |
K (ii)(iii)(iv)(vi) |
1990 | Delos – niewielka wyspa archipelagu Cyklad, według mitologii, miejsce narodzin Apollina[14]. Ośrodek kultu Apollina[14]. Do XXI w. zachowały się pozostałości ogromnego kompleksu świątynnego[14]. | |
537 | Klasztory Dafni, Osios Lukas i Nea Moni na Chios Monasteries of Daphni, Hosios Loukas and Nea Moni of Chios |
Beocja, Grecja Środkowa 38°00′47″N 23°38′09″E Chaidari, Attyka |
K (i)(iv) |
1990 | Trzy klasztory – Osios Lukas w Fokidzie, w okolicach Delf, Dafni w Attyce, koło Aten i Nea Moni na Chios charakteryzują się wspólnymi cechami architektonicznymi i estetycznymi[15]. Wzniesione na planie centralnym, przekryte kopułami wspartymi na narożnych trompach, umożliwiających przejście do planu ośmiobocznego[15]. W XI i XII w. zostały ozdobione dekoracją z marmuru oraz mozaikami na złotym tle, charakterystycznymi dla renesansu bizantyjskiego[15]. | |
595 | Pitagorejon i Herajon na wyspie Samos Pythagoreion and Heraion of Samos |
Samos, Wyspy Egejskie Północne 37°42′04,4″N 26°52′07,6″E 37°40′19″N 26°53′08″E |
K (ii)(iii) |
1992 | Ruiny starożytnych budowli na wyspie Samos: Pitagorejonu – warownego miasta portowego z pozostałościami budowli greckich i rzymskich, m.in. tunelu Eupalinosa – podziemnego akweduktu i herajonu – sanktuarium Hery[16]. | |
780 | Stanowisko archeologiczne w Ajgaj (współczesna nazwa Wergina) Archaeological Site of Aigai (modern name Vergina) |
Imatia, Macedonia Środkowa 40°28′17,0″N 22°19′06,0″E |
K (i)(iii) |
1996 | Ajgaj była pierwszą stolicą królestwa Macedonii[17]. Do XXI w. zachowały się ruiny monumentalnego pałacu o bogatej dekoracji mozaikowej i polichromowanych stiukach oraz nekropola z ponad trzystoma grobami w formie kopców, m.in. grobowcem Filipa II Macedońskiego, ojca Aleksandra Macedońskiego[17]. | |
941 | Stanowiska archeologiczne w Mykenach i Tyrynsie Archaeological Sites of Mycenae and Tiryns |
Argolida, Peloponez 37°43′50″N 22°45′00″E |
K (i)(ii)(iii)(iv)(vi) |
1999 | Ruiny dwóch największych miast cywilizacji mykeńskiej (XV–XII w. p.n.e.): Myken i Tyrynsu[18]. | |
942 | Zabytkowe centrum (Chora) z klasztorem Św. Jana Teologa oraz Jaskinią Apokalipsy na wyspie Patmos The Historic Centre (Chorá) with the Monastery of Saint-John the Theologian and the Cave of the Apocalypse on the Island of Pátmos |
Patmos, Wyspy Egejskie Południowe 37°17′50″N 26°33′00″E |
K (iii)(iv)(vi) |
1999 | Według legendy, na Patmos, Jan Teolog miał doświadczyć wizji spisanych w księdze Apokalipsy[19]. Pod koniec X w. wzniesiono tu zespół klasztorny św. Jana Teologa, który stał się celem pielgrzymek oraz ośrodkiem nauczania greckiej religii prawosławnej[19]. | |
978 | Korfu Old Town of Corfu |
Korfu, Wyspy Jońskie 39°37′16,2″N 19°55′29,0″E |
K (iv) |
2007 | Stare Miasto Korfu wraz z zespołem bizantyjskich fortyfikacji[20]. | |
1517 | Stanowisko archeologiczne Filippi Archaeological Site of Philippi |
Kawala Macedonia Wschodnia i Tracja 41°00′47″N 24°17′11″E |
K, P (iii)(iv) |
2016 | Ruiny warownego miasta założonego w 356 r. p.n.e. przez króla Macedonii Filipa II Macedońskiego, nazywane „małym Rzymem”[21]. Do XXI w. zachowały się pozostałości murów, bramy, teatrów i heroonu z okresu hellenistycznego, a także liczne budynki użyteczności publicznej z czasów rzymskich, m.in. budowli forum i świątyń w części północnej[21]. W latach 49–50 p.n.e. w Filippi działał Paweł z Tarsu a miasto stało się ośrodkiem chrześcijaństwa[21]. Z tego okresu pochodzą ruiny bazylik wczesnochrześcijańskich[21]. | |
1695 | Krajobraz kulturowy Zagori Zagori Cultural Landscape |
Epir 39°52′00″N 20°42′00″E |
K, P (v) |
2023 |
Poniższa tabela przedstawia obiekty na greckiej Liście Informacyjnej UNESCO:
Nr ref. | Obiekt | Zdjęcie | Położenie | Typ | Rok | Opis |
---|---|---|---|---|---|---|
5855 | Późnośredniowieczne fortyfikacje w Grecji Late Medieval Bastioned Fortifications in Greece Fortyfikacje Korfu |
Korfu, Wyspy Jońskie |
K (ii)(iv)(v) |
2014 | Dwanaście, dobrze zachowanych fortec z okresu późnego średniowiecza[22]. | |
5856 | Park Narodowy Dadia-Lefkimi-Souflion National Park of Dadia - Lefkimi - Souflion |
Macedonia Wschodnia i Tracja 41°07′59″N 26°13′01″E |
P (x) |
2014 | Park narodowy obejmujący leśne tereny wschodnich Rodopów. Występuje tu 360–400 gatunków roślin (w tym 26 storczykowatych), 104 gatunki motyli, 12–13 gatunków płazów, 29 gatunków gadów, 60–65 gatunków ssaków (w tym 24 gatunki nietoperzy) i ponad 200 gatunków ptaków – w tym 36 z 38 europejskich gatunków ptaków drapieżnych, w tym trzy z czterech gatunków sepów europejskich: sęp kasztanowaty, sęp płowy i ścierwnik[23]. | |
5857 | Starożytne Lawrio Ancient Lavrion |
Attyka 37°42′55″N 24°03′25″E |
K (ii)(iv) |
2014 | Tereny wokół Lawrio były głównym ośrodkiem wydobycia srebra w starożytnej i współczesnej Grecji[24]. Złoża eksploatowano tu od ok. 3200 p.n.e.[24] Wydobywano tu srebro, ołów i miedź na potrzeby cywilizacji egejskich a w V–IV w. p.n.e. na potrzeby Aten, m.in. do bicia tetradrachmy z wizerunkiem sowy. Kopalnie zostały opuszczone w VI w. Wydobycie podjęto ponownie w 1860 roku – kopalnie zamknięto w latach 90. XX w.[24] | |
5858 | Skamieniały Las na Lesbos Petrified Forest of Lesvos |
Wyspy Egejskie Północne 39°12′13″N 25°52′28″E |
K, P (vi)(vii)(viii)(x) |
2014 | „Skamieniały Las” na wyspie Lesbos złożony z setek skrzemieniałych pni drzew iglastych i owocowych, stających lub leżących, na terenie 15 tys. ha[25]. Są to pozostałości subtropikalnego lasu, jaki występował tu ok. 18.5 milionów lat temu, i który został przykryty materiałem z erupcji okolicznych wulkanów[25]. Znajduje się tu najwyższe stojące skamieniałe drzewo na świecie o wysokości 7,20 m i obwodzie pnia 8,58[25]. Pierwsze wzmianki o skamieniałościach na Lesbos pochodzą z zapisów Teofrasta z Eresos (ok. 370–287 p.n.e.)[25]. | |
5860 | Stanowisko archeologiczne starożytnej Mesini Archaeological site of Ancient Messene |
Region Peloponez 37°10′26″N 21°55′12″E |
K (i)(iii)(vi) |
2014 | Stanowisko archeologiczne z pozostałościami starożytnego miasta Mesini, założonego w 369 r. p.n.e. przez tebańskiego generała Epaminondasa, stolicy Mesenii[26]. Zachowały się m.in. mury obronne z wieżami i bramami na odcinku 9,5 km, budynki użyteczności publicznej, asklepiejon (III–II w. p.n.e.). Zrekonstruowano m.in. stadion, odeon, buleuterion i agorę[26]. | |
5860 | Minojskie centra pałacowe: Knossos, Fajstos, Malia, Kato Zakros Kydonia Minoan Palatial Centres (Knossos, Phaistos, Malia, Zakros, Kydonia) |
Kreta 35°17′53″N 25°09′47″E |
K (ii)(iii)(vi) |
2014 | Kultura minojska (2800–1100 p.n.e.) stworzyła wiele ośrodków pałacowych, z których wiele zostało zniszczonych podczas potężnych trzęsień ziemi pod koniec epoki brązu[27]. Ośrodki te były centrami politycznymi, gospodarczymi, społecznymi i religijnymi[27]. Były budowane w monumentalnym stylu i miały złożoną strukturę architektoniczną (labirynt)[27]. Ośrodki miały w centrum wielkie dziedzińce, wokół których stawiano wielopiętrowe budowle mieszczące m.in. apartamenty mieszkalne, skarbce, archiwa, sanktuaria, warsztaty, tworząc miasto[27]. Znajdowały się w nich rezydencje władców, domy rzemieślników, kupców i pisarzy[27]. | |
5861 | Stanowisko archeologiczne Nikopolis Archaeological site of Nikopolis |
Epir 39°00′30″N 20°44′01″E |
K (ii)(iv)(vi) |
2014 | Stanowisko archeologiczne z pozostałościami starożytnego miasta Nikopolis, założonego przez cesarza rzymskiego Oktawiana Augusta, aby upamiętnić zwycięstwo w bitwie pod Akcjum w 31 r. pn.e.[28]. Zachowały się m.in. ruiny akropolu, odeonu, nimfeum, stadionu i akweduktu[28]. | |
5862 | Większy obszar góry Olimp The broader region of Mount Olympus |
Macedonia Środkowa 40°05′00″N 22°21′00″E |
K, P (vi)(viii)(ix)(x) |
2014 | Olimp (2918 m n.p.m.) – najwyższy szczyt najwyższego masywu górskiego Grecji, którego obszar, dzięki specyficznemu mikroklimatowi charakteryzuje się dużym zróżnicowaniem terenu i wegetacji[29]. Obszar Olimpu został objęty ochroną w 1938 roku – utworzono tu park narodowy[29]. Według wierzeń starożytnych Greków Olimp był siedzibą 12 bogów z Zeusem na czele, muz i charyt[29]. | |
5864 | Obszar wokół jezior Prespa: Megali i Mikri Prespa z bizantyńskimi i po-bizantyńskimi zabytkami The Area of the Prespes Lakes: Megali and Mikri Prespa which includes Byzantine and post-Byzantine monuments |
Macedonia Zachodnia 40°54′00″N 21°02′00″E |
K, P (ii)(iv)(vii)(ix)(x) |
2014 | Region jeziora Prespa znajduje się na terenie parku narodowego[30]. W X w. władca państwa bułgarskiego Samuel Komitopul ufundował na wyspie Agios Achilleios bazylikę, gdzie przechowywano relikwie św. Achillesa[30]. W XI w. cesarz bizantyjski Bazyli II Bułgarobójca podbił tereny Prespy, wzniósł dwie fortece i ustanowił siedzibę arcybiskupstwa ochrydzkiego[30]. | |
5865 | Park Narodowy Samarii Gorge of Samaria National Park |
Kreta 35°16′16″N 23°57′41″E |
P (vii)(viii)(ix)(x) |
2014 | Park Narodowy Samarii został założony w 1962 roku[31]. Otacza on wąwóz Samarii (13 km długości), gdzie występuje m.in. kreteńska dzika koza zwana agrimi, orłosęp, orzeł przedni, żbik kreteński i podkowiec południowy[31]. | |
5866 | Forteca na Spinalondze Fortress of Spinalonga |
Kreta 35°16′20″N 25°44′55″E |
K (i)(ii)(iv)(vi) |
2014 | XVI-wieczna forteca wenecka na wyspie Spinalondze[32]. | |
5867 | Starożytne wieże Morza Egejskiego: Wieża Chimery, Naksos |
Naksos, Wyspy Egejskie Południowe |
K (iii)(iv) |
2014 | Na licznych wyspach Morza Egejskiego zachowały się pozostałości starożytnych wież kamiennych z ok. IV–III w. p.n.e.[33] Wieże te najczęściej służyły celom obronnym (czasami były elementem większych umocnień) lub celom komunikacji – transmisji sygnałów świetlnych[33]. | |
5868 | Antyczne teatry greckie Teatr Dionizosa |
Ateny, Attyka |
K (i)(ii)(iii)(iv)(v)(vi) |
2014 |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.