Kępno
miasto w województwie wielkopolskim Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kępno (niem. Kempen) – miasto w województwie wielkopolskim, w Kaliskiem, na Wysoczyźnie Wieruszowskiej, nad Niesobem, siedziba powiatu kępińskiego i gminy Kępno.
| miasto w gminie miejsko-wiejskiej | |||||
_ID_651409.jpg) Ratusz | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||
| Powiat | |||||
| Gmina | |||||
| Prawa miejskie | |||||
| Burmistrz |
Piotr Psikus | ||||
| Powierzchnia |
7,79 km² | ||||
| Populacja (31.12.2021) • liczba ludności • gęstość |
|||||
| Strefa numeracyjna |
62 | ||||
| Kod pocztowy |
63-600 | ||||
| Tablice rejestracyjne |
PKE | ||||
Położenie na mapie Polski  | |||||
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |||||
Położenie na mapie powiatu kępińskiego  | |||||
 51°16′52″N 17°59′13″E | |||||
| TERC (TERYT) |
3008034 | ||||
| SIMC |
0936871 | ||||
| Hasło promocyjne: Dzień Dobry w Kępnie[2] | |||||
Urząd miejski ul. Ratuszowa 163-600 Kępno | |||||
| Strona internetowa | |||||
Kępno uzyskało lokację miejską przed 1283 rokiem, zdegradowane przed 1500 rokiem, ponowne nadanie praw miejskich w 1661 roku[3]. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa kaliskiego.
31 grudnia 2021 miasto liczyło 13 857 mieszkańców[1].
Kępno leży na Wysoczyźnie Wieruszowskiej, nad Niesobem, w zachodniej części ziemi wieluńskiej, w województwie wielkopolskim i jest drugim najdalej na południe położonym miastem w województwie. Leży 63 km od Kalisza, 76 km od Wrocławia, 88 km od Opola, 128 km od Łodzi, 145 km od Katowic i 170 km od Poznania.
Ślady osadnictwa na obecnych terenach Kępna sięgają epoki brązu. Świadczą o tym liczne wykopaliska archeologiczne. Najwięcej dawnych przedmiotów odkryto na terenie pradziejowego cmentarzyska na tzw. Górce Wiatrakowej (obecnie Osiedle 700-lecia). Innym dowodem minionego osadnictwa jest grodzisko, tzw. Kopiec. Znaleziono tu fragmenty naczyń oraz pozostałości drewnianych domów.
W okresie wczesnego średniowiecza Kępno wchodziło w skład Śląska. Śladem jego dawnej historii była jego przynależność do diecezji wrocławskiej, która trwała aż do 1821 roku. W epoce rozbicia dzielnicowego Kępno stało się częścią domeny książąt wielkopolskich. Okresowo wchodziło ono w skład państwa Henryków Śląskich. Następnie dzieliło historię ziemi wieluńskiej, przynależąc do księstwa Władysława Opolczyka, by ostatecznie zostać wcielonym do Korony za panowania Władysława Jagiełły[4].
Miejscowość pod zlatynizowaną nazwą Campno wymieniona jest w łacińskim dokumencie wydanym w Kępnie w 1282 roku sygnowanym przez księcia wielkopolskiego, późniejszego króla Polski Przemysła II[5]. Pierwsza pisana informacja o Kępnie to dokument dotyczący spotkania jakie miało miejsce 15 lutego tego roku. Doszło wówczas do zjazdu dwóch książąt, w czasie którego książę pomorski Mściwoj II zawarł układ o przeżycie z księciem wielkopolskim Przemysłem II. Na pamiątkę tego wydarzenia w czasach współczesnych u podnóża Kopca ustawiono pamiątkowy głaz.
W 1283 Kępno wymieniane jest już jako miasto. Prawdopodobnie, co typowe dla tamtego okresu, jego lokacja została przeprowadzona za pomocą niemieckich kolonistów. Stąd obok nazwy polskiej Campno równolegle występowała w XIII i XIV wieku nazwa niemiecka Langenfurt. Wskutek procesu polonizacji mieszkańców miasta wyszła ona jednak wkrótce z użytku.
Kępno było początkowo miastem królewskim. Własnością prywatną stało się w 1365, kiedy to król Kazimierz Wielki przekazał je w ręce starosty generalnego Wielkopolski – Wierzbięty z Paniewic. Była to nagroda za pomoc udzieloną królowi w tłumieniu buntu Maćka Borkowica. Wraz z kolejnymi zmianami właścicieli Kępno stopniowo podupadało. Wiązało się to z rozwojem pobliskiej osady – Baranowa oraz licznymi walkami toczonymi w okolicy. W wyniku utraty znaczenia, Kępno straciło prawa miejskie.
Kępno rozkwitło ponownie w XVII w. Na przełomie lat 1660/1661 znów otrzymało prawa miejskie. Wraz z nimi nadano także herb. W herbie Kępna na niebieskim tle widnieje biały łabędź stojący na zielonej kępie. W 1661 roku założono tu polski i niemiecki zbór luterański, zamknięty w 1686 roku. Kościół ewangelicki na nowo zbudowany w 1779 roku[6].
Zabory Polski
Do 1793 Kępno leżało w województwie sieradzkim. W wyniku II rozbioru Polski znalazło się na obszarze zaboru pruskiego (od 1795 jako część departamentu kaliskiego Prus Południowych). W 1807 miasto weszło w skład departamentu kaliskiego Księstwa Warszawskiego, by po kongresie wiedeńskim w 1815 powrócić w granice Prus.
Panowanie pruskie, a od 1871 niemieckie, przyniosło oprócz zaostrzającej się polityki germanizacyjnej także dynamiczny rozwój gospodarczy, przestrzenny i architektoniczny. W drugiej połowie XIX w. w mieście powstały liczne budynki użyteczności publicznej oraz nowoczesna infrastruktura techniczna. Po I wojnie światowej Kępno wróciło w granice państwa polskiego 17 stycznia 1920 r., na mocy postanowień traktatu wersalskiego.
II wojna światowa
Niemcy wkroczyli do Kępna 1 września 1939. Z relacji świadków wiadomo, że pierwszy samochód zwiadowczy wjechał na rynek około godziny 12.30. Kilka minut później pojawiły się oddziały wojskowe. W czasie II wojny światowej z miasta wysiedlono większość Polaków do Generalnego Gubernatorstwa, a w zamian sprowadzono Niemców w ramach akcji kolonizacyjnej Heim ins Reich.
Okupanci zrabowali między innymi dzwony kościelne. W styczniu 1945 do Kępna od strony Wieruszowa zbliżyły się wojska radzieckie, wypierając stopniowo oddziały niemieckie. Niemcy stawili niewielki opór w okolicy wsi Olszowa, jednak został on szybko przełamany i 21 stycznia 1945 miasto zostało zajęte przez Armię Czerwoną.
Okres powojenny
Na podstawie dekretu PKWN z 31 sierpnia 1944 zostały utworzone miejsca odosobnienia, więzienia i ośrodki pracy przymusowej dla „hitlerowskich zbrodniarzy oraz zdrajców narodu polskiego”. Obóz pracy nr 113 Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego utworzyło w Kępnie[7].
Od 1945 następuje dalszy rozwój Kępna. Powstają nowe budowle, szkoły i zakłady przemysłowe. Wokół „starego miasta”, stanowiącego centrum, powstają nowe osiedla. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należy do woj. kaliskiego. Powiat kępiński przywrócono 1 stycznia 1999.
O wielonarodowej historii miasta świadczą trzy świątynie: kościół rzymskokatolicki pw. św. Marcina (1911), kościół ewangelicko-augsburski (1863) i neoklasycystyczna synagoga (1815-16). Mieszkańcami byli głównie Polacy, Żydzi i Niemcy. Z biegiem czasu przybywało Polaków i Niemców. Ludność żydowska emigrowała w kierunku zachodnich prowincji niemieckich, Anglii oraz do Ameryki. Jej populacja zmniejszyła się do tego stopnia, że przestała odgrywać rolę w życiu miasta. Obywatele niemieccy to głównie urzędnicy przybywający z głębi Niemiec, kolonizatorzy.
| Lata | Katolicy | Ewangelicy | Żydzi |
|---|---|---|---|
| 1820 | 1190 | 945 | 2578 |
| 1833 | 1514 | 830 | 3384 |
| 1837 | 1572 | 1108 | 3474 |
| 1843 | 1561 | 1155 | 3528 |
| 1846 | 1645 | 1188 | 3760 |
| 1855 | 1436 | 1071 | 3282 |
| 1871 | 2194 | 1387 | 2449 |
| 1910 | 3962 | 1779 | 739 |
Urzędy i instytucje
Kępno jest siedzibą władz samorządowych: Gminy Kępno (Urząd Miasta i Gminy w Kępnie) oraz Starostwa Powiatowego.
Ponadto w Kępnie funkcjonuje wiele instytucji lokalnych: Sąd Rejonowy, Powiatowy Urząd Pracy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna, Urząd Skarbowy, Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Kępnie, Wodociągi Kępińskie.
Organem wykonawczym w Kępnie jest burmistrz miasta[8].
Rada Miasta
| Ugrupowanie | Kadencja 2002−2006[9] | Kadencja 2006−2010[10] | Kadencja 2010–2014[11] | Kadencja 2014–2018[12] |
|---|---|---|---|---|
| Sojusz Lewicy Demokratycznej | 5 (SLD-UP) | 2 (LiD) | 1 | 1 |
| Porozumienie Samorządowe | 11 | 8 | 7 | 7 |
| Kępiński Powiatowy Blok Wyborczy 2002 | 1 | - | - | - |
| Forum Społeczno - Gospodarczego | 1 | 4 | 6 | 5 |
| Wspólnota Samorządowa Powiatu Kępińskiego | 3 | 5 | 1 | 2 |
| Kobiety w Samorządzie | - | 2 | - | - |
| Platforma Obywatelska | - | - | 4 | - |
| Aktywni Bliżej Ciebie | - | - | 1 | - |
| KWW Anieli Kempa | - | - | 1 | 1 |
| Polskie Stronnictwo Ludowe | - | - | - | 4 |
| KWW Andrzeja Jóźwika | - | - | - | 1 |
_Travelarz.jpg)
Północną obwodnicę miasta stanowi droga ekspresowa S8, która krzyżuje się z jego wschodnią obwodnicą w ciągu drogi ekspresowej S11. Podnadto w samych granicach miasta przebiega droga wojewódzka nr 482.
Kępno to węzeł kolejowy, krzyżują się tu linie kolejowe Poznań – Kępno – Lubliniec – Częstochowa/Katowice, Kępno – Wieluń – Herby Nowe, Kępno – Oleśnica i Kępno – Namysłów (nieczynna).
W mieście znajduje czynny dworzec kolejowy, oraz zamknięty Kępno Zachodnie, leżący przy linii nr 307.
Komunikację autobusową z innymi miastami zapewnia placówka terenowa PKS Ostrów Wielkopolski.
- Piramida wieku mieszkańców Kępna w 2014 roku[13].
Stan gospodarki na obszarze gminy obrazuje wskaźnik przedsiębiorczości - przedstawiający ilość podmiotów gospodarczych w systemie REGON na 1000 mieszkańców- wskaźnik przedsiębiorczości dla gminy Kępno wynosi 119[14] i jest to wartość najwyższa w odniesieniu do średniej dla kraju, województwa i powiatu, co świadczy o dobrze rozwiniętej przedsiębiorczości. Dominującymi sektorami w gospodarce gminy Kępno są: handel hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle (31%), przetwórstwo przemysłowe (15,2%) oraz budownictwo (12,6%). Te trzy sektory stanowią łącznie niemalże 60% wszystkich przedsiębiorstw na terenie gminy Kępno. Powiat kępiński (więc także Kępno) ma zasadniczo charakter rolniczy z przetwórstwem rolno-spożywczy, z dobrze rozwiniętym rzemiosłem i handlem. Szczególną rolę w tym regionie odgrywa przemysł meblarski. Potocznie mówi się nawet o tzw. kępińskim zagłębiu meblowym. Przedsiębiorstwa z powiatu kępińskiego są promowane wśród partnerów zagranicznych. Szacuje się, że wokół Kępna zlokalizowanych jest ponad 600 firm z branży meblarskiej[15].
- cmentarzysko kultury łużyckiej – „Górka Wiatrakowa”,
- grodzisko średniowieczne, tzw. „Kopiec”,
- kościół rzymskokatolicki pw. św. Marcina (1911)[16],
- kościół ewangelicko-augsburski, parafialny (1863),
- synagoga, wybudowana w latach 1815–1816,
- unikatowy dwupoziomowy dworzec kolejowy z krzyżowym usytuowaniem peronów (jeden z dwu tego rodzaju obiektów w Polsce – drugi taki znajduje się w Kostrzynie nad Odrą),
- sąd rejonowy – budynek z 1835 roku (obecnie Urząd Miasta i Gminy Kępno),
- budynek magistratu z 1846 roku (obecnie siedziba Muzeum Ziemi Kępińskiej im. T. P. Potworowskiego),
- domy mieszczańskie z drugiej połowy XVIII i XIX w.,
- zakład wodociągowy (stacja pomp i wieża ciśnień) z 1903–1904 r.
Plebania
Budynek dawnej synagogi
Remiza Ochotniczej Straży Pożarnej
Budynek dawnego Magistratu przy ul. Ratuszowej 2 (przed remontem)
Budynek dawnego Magistratu przy ul. Ratuszowej 2 (przed remontem)
Poczta w Kępnie
Kamienica przy ul. Krętej 7
Kamienica przy ul. Szkolnej 6
Budynek d. Banku Ludowego (ul. Wawrzyniaka 20)
Budynek SP nr 1 przy ul. Sienkiewicza 21
Wieża Remizy Ochotniczej Straży Pożarnej
budynek dworca kolejowego (przed remontem)
Górna kondygnacja dworca
Wnętrze dworca (po remoncie)
Głaz upamiętniający Układ w Kępnie
_ID_741021.jpg)
_ID_741022.jpg)
_ID_651411.jpg)
_ID_651409.jpg)
_ID_651414.jpg)
_ID_651415.jpg)
_ID_651412.jpg)
_ID_651425.jpg)
_ID_651426.jpg)
_ID_651421.jpg)
.JPG)
_Travelarz.jpg)
_Travelarz.jpg)
- Przedszkola:
- Samorządowe nr 2, ul. ks. Piotra Wawrzyniaka 40
- Samorządowe nr 4, ul. Cicha 13
- Samorządowe nr 5, os. 700-lecia 9
- Sióstr Boromeuszek, ul. Kościuszki 17
- Szkoły podstawowe:
- nr 1 im. Bohaterów Westerplatte, ul. Sienkiewicza 21
- nr 2 im. Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, ul. Zamkowa
- nr 3 im. Przemysła II, os. 1000-lecia 1
- Szkoły średnie:
- Liceum Ogólnokształcące im. mjra Henryka Sucharskiego, ul. Dąbrowskiego 3
- Zespół Szkół Specjalnych, ul. Szkolna 6
- Zespół Szkół Ponadpodstawowych nr 1, ul. Sienkiewicza 25
- Zespół Szkół Ponadpodstawowych nr 2, ul. Przemysłowa 10c
Na terenie Kępna działalność religijną prowadzą następujące Kościoły i związki wyznaniowe:
Sport
W Kępnie funkcjonuje hala sportowa KOSiR (Kępiński Ośrodek Sportu i Rekreacji), w której oprócz turniejów sportowych odbywają się koncerty oraz inne imprezy kulturalne. W mieście działają kluby:
- Polonia 1908 Marcinki Kępno (dawniej Polonia Kępno), dysponujący boiskiem piłkarskim oraz bieżnią. Klub piłkarski występuje w IV lidze (grupa wielkopolska)[21].
- TG Sokół Kępno (Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” Kępno) – męska drużyna siatkarska, w sezonie 2018/2019 występująca w rozgrywkach III ligi w piłce siatkowej mężczyzn województwa wielkopolskiego, wykorzystując halę sportową KOSiR.
W 2008[potrzebny przypis] roku powstało duże, pełnowymiarowe piłkarskie boisko, ze sztuczną nawierzchnią. Znajduje się ono w pobliżu hali sportowej. Istnieją również dwa sztuczne boiska o wymiarach piłki ręcznej – w pobliżu stadionu „Polonii” oraz przy Gimnazjum nr 2[22].
Kultura
W Kępnie od 1 stycznia 2009[23] roku funkcjonuje Kępiński Ośrodek Kultury (KOK), który prowadzi wszechstronną działalność, aktywizującą różne środowiska i grupy wiekowe, wspomaga rozwój ruchu artystycznego oraz promuje kulturę. Przy KOK działają: modelarnia, Studio Tańca "Retro", Studio Piosenki, chór mieszany, zespoły muzyczne, Stowarzyszenie Plastyków Amatorów Powiatu Kępińskiego, odbywają się zajęcia plastyczne oraz warsztaty techniki śpiewu. Ośrodek organizuje również imprezy kulturalne i uroczystości, np. przeglądy teatralne, koncerty kolęd, muzyki młodzieżowej itd.
W Kępnie funkcjonuje zmodernizowane Kino "Sokolnia", wyposażone w nowoczesny projektor 4K wyposażony w układ do projekcji 3D, nowoczesny system rezerwacji, dźwiękochłonne ściany, czy system nagłośnienia pracujący w technologii Dolby Surround 7.1.
Czynne jest Muzeum Ziemi Kępińskiej.
Na terenie Kępna funkcjonują biblioteki:
- Samorządowa Biblioteka Publiczna im. Marii z Fredrów hr. Szembekowej w Kępnie,
- Powiatowa Biblioteka Publiczna w Kępnie,
Miasta partnerskie:
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
