Kanał Portowy w Gdańsku

Kanał Portowy – znajduje się w Gdańsku, pomiędzy Westerplatte i Nowym Portem, jest przedłużeniem Martwej Wisły od Zakrętu Pięciu Gwizdków do ujścia ku Zatoce Gdańskiej.

Kanał Portowy

Na pierwszym planie Nabrzeże Ziółkowskiego, w kanale prom MF Wawel
Państwo	Polska
Województwo	pomorskie
Lata budowy	XVII-XVIII wiek
Długość	1,45[1] km
Głębokość • maksymalna	11[1] m
Szerokość • średnia	150[1] m
Początek
Akwen	Martwa Wisła
Miejsce	Zakręt Pięciu Gwizdków
współrzędne	54°24′06,8″N 18°40′49,8″E
Koniec
Akwen	Zatoka Gdańska
współrzędne	54°24′38,9″N 18°39′37,4″E
Typ kanału	żeglugowy
Położenie na mapie Polski początek koniec
Położenie na mapie województwa pomorskiego początek koniec
Położenie na mapie Gdańska początek koniec

Historia

Plan z 1734: 1) Kanał Portowy, 2) stare ujście Wisły, 3) Westerplatte (jeszcze jako wyspa), 4) Twierdza Wisłoujście

Kanał Portowy, ok. 1937

Widok w kierunku źródła, po lewej Westerplatte, po prawej Nowy Port

Kanał zaczął powstawać w XVII wieku, w związku z zapiaszczeniem dawnego ujścia Wisły i powstawaniem piaszczystej łachy w miejscu dzisiejszego półwyspu Westerplatte. Około 1634 statki wchodzące i wychodzące do Gdańska zaczęły wykorzystywać akwen zwany Głębią Zachodnią. W następnych latach kanał był pogłębiany na koszt władz miasta Gdańska (1674-1675), próbowano zabezpieczać jego wschodni kraniec śluzą, a znajdujące się na zachodnim krańcu ujście do Zatoki Gdańskiej – falochronem, nazwanym molem, o długości 200 m (1680-1683). W związku z ich zniszczeniem, w 1716 powstały kolejne, drewniane mola, a w 1724 inż. Charpentier wybudował nową śluzę. Około 1774 dawne ujście Wisły na wschód od Westerplatte było już tak zamulone, że Głębia Zachodnia stała się jedynym wejściem do portu. Już nieco wcześniej zaczęto ją nazywać Nowym Torem Wodnym (niem. Neues Fahrwasser, Neufahrwasser), potem zaś przyjęła się nazwa Kanał Portowy (niem. Hafenkanal)^[2]. W latach 60. XX wieku kanał poszerzono i pogłębiono, a wydobytą ziemię wykorzystano do wykonania wzniesienia na Westerplatte, na którym w 1966 stanął pomnik Obrońców Wybrzeża^[3].

Kanał znajduje się wewnątrz gdańskiego portu morskiego, po jego północnej stronie jest nabrzeże Obrońców Westerplatte, a po południowej nabrzeża Oliwskie i Ziółkowskiego.

Zobacz też

• Baza Promowa PŻB
• Latarnia Morska Gdańsk Nowy Port

Przypisy

1. Gedanopedia NOWY PORT.
2. Waldemar Nocny: Nowy Port. Pierwsza brama Gdańska. Gdańsk: POLNORD-Wydawnictwo Oskar, 2005, s. 9–15. ISBN 83-89923-03-3.
3. POMNIK OBROŃCÓW WESTERPLATTE. gedanopedia.pl. [dostęp 2019-11-30].