Język tidore
język północnohalmaherski / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Drogi AI, mówmy krótko, odpowiadając po prostu na te kluczowe pytania:
Czy możesz wymienić najważniejsze fakty i statystyki dotyczące Język tidore?
Podsumuj ten artykuł dla 10-latka
Język tidore (indonez. bahasa Tidore) – język używany w prowincji Moluki Północne w Indonezji (zwłaszcza przez grupę etniczną Tidore), należący do niewielkiej rodziny północnohalmaherskiej. Posługuje się nim ludność na południe od obszaru języka ternate[2]. Jest używany przez 40 tys. osób, dla których jest to język ojczysty[1]. Dodatkowo odnotowano, że przynajmniej 20 tys. osób zna go jako drugi język[3][4].
Obszar |
wyspy Tidore, Maitara, Mare, Moti, Halmahera (Moluki Północne, Indonezja) | ||
---|---|---|---|
Liczba mówiących |
40 tys. (2006)[1] | ||
Pismo/alfabet | |||
Klasyfikacja genetyczna | |||
| |||
Status oficjalny | |||
Ethnologue | 6a żywy↗ | ||
Kody języka | |||
ISO 639-3 | tvo | ||
IETF | tvo | ||
Glottolog | tido1248 | ||
Ethnologue | tvo | ||
BPS | 0793 1 | ||
WALS | tid | ||
W Wikipedii | |||
| |||
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. |
Jego użytkownicy zamieszkują wyspy Tidore, Maitara, Mare, Moti (północny fragment) oraz rejon nadbrzeżny pobliskiej Halmahery. Społeczności migranckie Tidore osiedliły się w innych zakątkach prowincji (grupy wysp Bacan i Obi, południowe wybrzeże Halmahery)[5]. Wraz z pozostałymi językami północnohalmaherskimi (peryferyjna grupa języków papuaskich) tworzy enklawę w obszarze zdominowanym przez rodzinę języków austronezyjskich[6][7].
Historycznie był językiem Sułtanatu Tidore[5], a od XVII w. służył jako regionalny język handlowy, obok malajskiego[8]. Poza Molukami jego wpływy sięgnęły zachodniej Nowej Gwinei i okolicznych wysp[9]. Przetrwał jako środek komunikacji międzyetnicznej w obrębie dawnego terytorium sułtanatu (centralna Halmahera)[10].
Jest jednym z lepiej poznanych języków Moluków[11]. Poświęcone mu materiały to m.in. słowniki (Kamus bahasa Tidore, Indonesia, Inggris, 1994[12]; Kamus Dwibahasa Tidore-Indonesia, 2020[13]), a także opis gramatyki (Tidore: a linguistic description of a language of the North Moluccas, 2000; A grammar of Tidore, 2010)[14] [15] . W języku indonezyjskim powstało opracowanie Sintaksis bahasa Tidore (1997)[16]. W latach 90. XX w. organizacja Summer Institute of Linguistics wydała w tym języku szereg treści edukacyjnych dla dzieci[17]. Istnieje też zasób nowszych publikacji opracowanych przez Kantor Bahasa Provinsi Maluku Utara (w tym zbiory materiałów tekstowych)[18].
Z danych publikacji Peta Bahasa wynika, że jest to wyraźnie odrębny dialekt języka ternate[19]. C.L. Voorhoeve (1988) sklasyfikował ternate i tidore jako dialekty jednego języka, który określił mianem ternate-tidore[20]. W innej pracy (1994) wyróżnił „język ternate” z dialektami ternate i tidore[21]. M. van Staden (2000), autorka opisu gramatycznego, rozpatruje ternate i tidore jako dwa różne języki[22][23].