Loading AI tools
amerykański dokumentalista i fotografik Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Julien Hequembourg Bryan[1] (ur. 23 maja 1899 w Titusville w stanie Pensylwania, zm. 20 października 1974 w Bronxville) – amerykański reżyser, dokumentalista i fotografik. Najbardziej znany jest z dokumentowania na taśmie filmowej życia w Polsce, Związku Radzieckim i III Rzeszy pomiędzy 1935 a 1939[2].
.jpg) Julien Bryan w Warszawie podczas filmowania Oblężenia | |
| Prawdziwe imię i nazwisko |
Julien Hequembourg Bryan |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
23 maja 1899 |
| Data i miejsce śmierci |
20 października 1974 |
| Zawód |
reżyser, dokumentalista, fotografik |
| Odznaczenia | |
 | |
Urodził się w 1899. Po skończeniu szkoły średniej zaciągnął się jako siedemnastolatek do armii; służył na froncie francusko-niemieckim I wojny światowej jako kierowca karetki[3]. W czasie pobytu na froncie pisał dziennik, wydany potem w formie książkowej. Po powrocie do USA jeździł po kraju i prowadził wykłady o wojnie oraz opowiadał o własnych przeżyciach, uzupełniając przekaz własnymi zdjęciami[3].
Pod wpływem tych działań postanowił kontynuować pracę dokumentalisty, fotografa i filmowca. W okresie dwudziestolecia zajmował się przygotowywaniem dokumentów o życiu ludzi w różnych częściach świata; skupiał się w nich na ukazywaniu codziennego życia i podobieństw do życia ludzi w USA[3].
Do Warszawy dotarł 7 września 1939 z zamiarem dokumentowania życia miasta w okresie wojny. Od prezydenta Stefana Starzyńskiego otrzymał samochód, tłumacza i ochronę, by mógł bez przeszkód filmować miasto i pokazać światu dokument ukazujący niemieckie metody prowadzenia wojny totalnej i bombardowanie miasta przez Luftwaffe[3]. Jest uważany za jedynego zagranicznego dziennikarza będącego w tym czasie w Warszawie[4]. Przez Polskie Radio zaapelował wówczas do amerykańskiego prezydenta Franklina Roosevelta o pomoc dla warszawskich cywili, którzy znaleźli się na celu niemieckich bombowców[5].
Julien Bryan wykonał pierwsze w historii kolorowe fotografie II wojny światowej w Polsce za pomocą filmu Kodachrome dostępnego w USA od 1935. Większość polskich prac Juliena Bryana stanowią jednak fotografie czarno-białe oraz pomalowane fotografie czarno-białe. Bryan przedstawił na autentycznych kolorowych fotografiach między innymi polskich żołnierzy, uciekających cywilów, pierwsze zniszczenia wojenne, niemiecki samolot He-111 zestrzelony przez Wojsko Polskie na ul. Bartoszewicza, a także architekturę warszawskiego Starego Miasta z szybami okiennymi oklejonymi taśmą z papieru. 21 września 1939 roku wyjechał z płonącej Warszawy, zabierając ze sobą bogaty materiał dokumentujący życie ludności cywilnej i bestialstwo żołnierzy niemieckich.
Po powrocie do Ameryki Julien Bryan natychmiast opublikował swoje fotoreportaże z Polski zaatakowanej przez Niemców w miesięcznikach – „Life” 23 października oraz „Look” 5 grudnia 1939[6]. Taśmy filmowe zostały następnie wykorzystane do montażu czarno-białego filmu Oblężenie (Siege), obrazującego bohaterską postawę warszawiaków[7].
Film był wyświetlany w amerykańskich kinach wiosną 1940. Uzyskał nominację Amerykańskiej Akademii Filmowej do Oscara w 1941 roku w kategorii najlepszego krótkometrażowego filmu dokumentalnego[8]. Producentem i dystrybutorem była wytwórnia RKO Radio Pictures[5][9]. Sam film Siege ma 10 minut ale Julien Bryan nagrał w Warszawie aż 80 minut dramatycznego filmu, który udało mu się pokazać prezydentowi Rooseveltowi[10].
Bryan stwierdził:
Gdyby Spartanie odżyli, to przed wami, Polacy, pochyliliby czoła[11].
Julien Bryan wrócił do Polski po wojnie w 1946 roku. Wykonał wtedy pierwsze kolorowe fotografie w historii powojennej Polski. Fotografował zniszczoną Warszawę i jej mieszkańców. Kolejny raz przyleciał do Warszawy w 1959 roku. Ostatni raz przybył do Warszawy w 1974 roku. Spotykał się z mieszkańcami Warszawy, bohaterami II wojny światowej i z mediami. W Warszawie zawsze witany był z wielką radością i życzliwością. W 1974 roku Telewizja Polska nakręciła wywiad i reportaż z wizyty Juliena Bryana w Polsce.
W 2012 roku otrzymał pośmiertnie nagrodę Kustosz Pamięci Narodowej[12]. W 2021 roku został pośmiertnie odznaczony Medalem Virtus et Fraternitas[13][14].
W 2021 roku na budynku Mazowieckiego Oddziału Żandarmerii Wojskowej przy ul. Jana Ostroroga 35 w Warszawie odsłonięto tablicę upamiętniającą Juliena Bryana i Annę Kostewicz, ofiarę niemieckiego nalotu w dniu 13 września 1939 roku[15].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
