Jeremiasz Frenkiel

Jeremiasz Frenkiel (Jeremiahu) (ur. w 1885 r. w miejscowości Nowa Ukrainka w gub. chersońskiej, zm. ?) – łódzki nauczyciel, dziennikarz prasy żydowskojęzycznej, teoretyk pedagogiki i szkolnictwa żydowskiego.

Jeremiasz Frenkiel

Data i miejsce urodzenia	1885 Nowa Ukrainka w guberni chersońskiej
Data śmierci	nieznana
Zawód, zajęcie	żydowski nauczyciel

Życiorys

Był synem Beniamina, kupca zbożowego. Około 1897 r. rodzice przenieśli się do Mościsk k. Przemyśla. Po ukończeniu czterech klas miejscowej szkoły powszechnej uczęszczał do IV Państwowego Gimnazjum we Lwowie. Maturę z odznaczeniem zdał w 1906 r. Na uniwersytecie w Wiedniu, uzyskał doktorat prawa, aplikował w Nowym Sączu u znanego tamtejszego adwokata Bernarda Silbermana, ale w zawodzie adwokata nie pracował.

W latach 1910–1912 kierował hebrajską szkołą w Samborze, redagował też miesięcznik „Haszachar”.

Debiutował w 1902 r. przekładem artykułu Nachuma Sokołowa Izkor w polskojęzycznym tygodniku syjonistycznym „Wschód”. Zamieszczał też artykuły w lwowskiej gazecie „Togbłat” oraz w pismach hebrajskich „Mecapa”, „Morija”, „Haet” i „Ha-jom”.

Wydawał w Nowym Sączu równocześnie tygodnik „Nasz Głos”.

Powołany w czasie I wojny światowej do armii austriackiej w stopniu podoficera walczył na frontach rosyjskim i serbskim.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości przybył do Łodzi i został nauczycielem, a w latach 1920-1923 dyrektorem Gimnazjum Hebrajskiego „Jabne” w Łodzi przy ul. Cegielnianej (obecnie ul. Stefana Jaracza) 75. Gimnazjum to miało w Łodzi opinię konserwatywnego, popieranego przez ortodoksyjne sfery żydowskie. Od r. 1921 był również nauczycielem, wykładowcą literatury hebrajskiej w I Gimnazjum Męskim Towarzystwa Żydowskich Szkół Średnich przy ul. Magistrackiej i pozostał w nim po likwidacji w roku szkolnym 1928/29 Gimnazjum „Jabne”.

Publikował prace z zakresu pedagogiki i szkolnictwa, głównie w prasie hebrajskiej oraz w jidysz, m.in. w „Łodzier Togbłat”, „Najer Fołksbłat” „Pojliszer Manczester”, a także w żydowskiej prasie polskojęzycznej: „Nowym Dzienniku”, „Nowym Życiu” i „Opinii”. Był również w latach 1930-1935 współredaktorem łódzkiego „Miesięcznika Żydowskiego”. Napisał cztery rozdziały księgi zbiorowej Żydzi w Polsce Odrodzonej, Warszawa 1932-1933. Opowiadał się za tworzeniem w Łodzi bibliotek publicznych dla społeczności żydowskiej.

W 1937 r. mieszkał przy ul. Piotrkowskiej 19^[1].

Data i miejsce śmierci nieznane.

Według informacji F. Birnbauma^[2] przed wybuchem wojny wyjechał do Palestyny.

Przypisy

1. Księga adresowa miasta Łodzi i Województwa Łódzkiego (…). Rocznik 1937–1939, Zarząd Miejski w Łodzi, Łódź 1937 (?), strona 119 Dział II Wykaz mieszkańców m. Łodzi (tu jako Juda).
2. Andrzej Kempa, Marek Szukalak, Żydzi dawnej Łodzi. Słownik biograficzny Żydów łódzkich oraz z Łodzią związanych. Tom I A-Z, Łódź 2001, Oficyna Bibliofilów, s. 55, ISBN 83-87522-47-3.

Bibliografia

• Andrzej Kempa, Marek Szukalak, Żydzi dawnej Łodzi. Słownik biograficzny Żydów łódzkich oraz z Łodzią związanych. Tom I A-Z, Łódź 2001, Oficyna Bibliofilów, s. 55, ISBN 83-87522-47-3.
• Baranowski K., Żydowskie średnie szkoły ogólnokształcące w Łodzi w latach 1918-1939, „Biuletyn ŻIH” 1981 nr 3.
• Walicki J., Szkolnictwo i nauczyciele żydowscy w Łodzi w XIX-XX wieku, [w:] Rola nauczycieli łódzkich w tworzeniu dziedzictwa kulturowego Łodzi, Łódź 1998.
• Zagórowski Z., Spis nauczycieli szkół wyższych, średnich, zawodowych, seminariów nauczycielskich oraz wykaz zakładów naukowych i władz szkolnych wyd. I, Lwów-Warszawa 1924.

Kontrola autorytatywna (osoba):

• ISNI: 000000011213416X
• VIAF: 163282389
• PLWABN: 9810703363205606
• NUKAT: n2006084242