Jakub Kornhauser (ur. 16 stycznia 1984[1] w Krakowie[2]) – polski poeta, tłumacz, eseista, redaktor, krytyk literacki i literaturoznawca, nauczyciel akademicki Uniwersytetu Jagiellońskiego, doktor nauk humanistycznych w zakresie literaturoznawstwa.
Szybkie fakty Data i miejsce urodzenia, Zawód, zajęcie ...
Jakub Kornhauser
Jakub Kornhauser, 2019 |
| Data i miejsce urodzenia |
16 stycznia 1984
Kraków |
| Zawód, zajęcie |
literaturoznawca, nauczyciel akademicki Uniwersytetu Jagiellońskiego |
|
|
Zamknij
Twórczość pisarską rozpoczął w okresie studiów. Poematy prozą i opowiadania publikował między innymi w „Twórczości”, „Odrze”, „Dekadzie Literackiej”, „Toposie” czy „Kwartalniku Artystycznym”[1]. W dorobku ma osiem tomów poezji, a jego twórczość tłumaczona była na kilkanaście języków[2]. W Gazecie Wyborczej – Magazynie Krakowskim w latach 2016-2018 publikował cykl poetyckich szkiców „Granice miasta” o tematyce rowerowo-krajoznawczej.
W 2014 uzyskał stopień doktora nauk humanistycznych w zakresie literaturoznawstwa na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego[3] na podstawie wyróżnionej rozprawy „Status przedmiotu w poezji europejskiego surrealizmu”[4]. Pracuje jako adiunkt w Instytucie Filologii Romańskiej UJ oraz w Ośrodku Badań nad Awangardą przy Wydziale Polonistyki UJ, którego jest współzałożycielem[5][6]. Współpracownik Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu[7]. Zajmuje się między innymi teorią i historią XX-wiecznych ruchów awangardowych, literaturą eksperymentalną, poezją współczesną, kulturą Europy Środkowej i krajów romańskich.
Współpracuje z Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie[8] oraz Małopolskim Instytutem Kultury[9]. W ramach działalności portalu Małopolska To Go wytycza i opisuje trasy rowerowe po Małopolsce[10]. Zasiada w Radzie Programowej Międzynarodowego Centrum Kultury (kadencja 2023-2025)[11]. Zastępca redaktora naczelnego czasopisma naukowego „Romanica Cracoviensia”[12]. W latach 2015–2016 był członkiem zespołu redakcyjnego „Literatury na Świecie”[13]. W 2015 oraz od 2017 roku redaktor Nowej Dekady Krakowskiej[14]. Członek zarządu Krakowskiej Fundacji Literatury[15]. W Wydawnictwie Uniwersytetu Jagiellońskiego współprowadzi od 2014 roku serię „awangarda/rewizje”[16]. Pomysłodawca i redaktor prowadzący serii „Rumunia Dzisiaj” w TAiWPN Universitas[17] oraz serii „wunderkamera” w Instytucie Mikołowskim.
Od 2016 roku członek jury Konkursu Młodej Poezji w ramach Festiwalu Miłosza (Kraków)[18], w latach 2017-2024 członek jury Ogólnopolskiego Konkursu Literackiego im. Artura Fryza w ramach festiwalu "Złoty Środek Poezji" (Kutno)[19]. Ponadto przewodniczący lub członek jury wielu konkursów literackich, m.in. XXII Ogólnopolskiego Konkursu Poetyckiego im. Jacka Bierezina (Łódź 2016)[20], XV Ogólnopolskiego Konkursu Poetyckiego im. Kazimierza Ratonia (Olkusz 2019)[21], XXIX Konkursu Poetyckiego o Nagrodę im. K.K. Baczyńskiego (Łódź 2021)[22], XXX Sejmiku Poetyckiego "Pod Diablą Górą" (Bukowno 2022)[23], XXXI Konkursu Poetyckiego o Nagrodę im. K.K. Baczyńskiego (Łódź 2023), VI Ogólnopolskiego Konkursu Poetyckiego "Bez-Kresy" (Cieszanów 2023)[24], XVIII edycji Rypińskiego Albumu Poetyckiego (Rypin 2023)[25], LXII edycji Ogólnopolskiego Konkursu o Laur Czerwonej Róży (Gdańsk 2024)[26].
Od 2024 roku zasiada w kapitule Nagrody Literackiej Gdynia[27].
Poglądy polityczne
W wywiadzie w 2016 roku Jakub Kornhauser stwierdził, że „jest rozczarowany (...) prezydenturą” swojego szwagra Andrzeja Dudy[31] i „szczerze mu współczuje, bo widzi, jak on się męczy. Mam wrażenie, że został ubrany w buty, w których nie chciał się znaleźć”[31]. W 2016 roku Kornhauser uczestniczył w demonstracjach Komitetu Obrony Demokracji[31]. Stwierdził, że „to, co robi PiS z Trybunałem Konstytucyjnym, to łamanie konstytucji. To jest dla mnie jasne i przeciw temu protestuję. Nie zdziwię się, jeśli prezydent Duda stanie za to przed Trybunałem Stanu”[31].
W wyborach parlamentarnych w 2015 roku poparł kandydata Zielonych, który startował z listy Zjednoczonej Lewicy[31]. Stwierdził, że „pokłada nadzieje na zmianę polityki w stronę troski o dobro wspólne” w Zielonych i Partii Razem[31], oraz że chciałby, „żeby polityk był urzędnikiem, który wykonuje swoją pracę dla dobra państwa, nie partii, zaplecza, pociotków. W PiS, mam wrażenie, ludzi kompetentnych jest jeszcze mniej niż w innych partiach”[31].
Religia
Stwierdził, że „nie ma potrzeby ekspresji religijnej”[31]. „Religia w instytucjonalnym wymiarze jest dziś dla mnie trudna do przyjęcia, jestem nastawiony antyklerykalnie. Tworzenie homogenicznych struktur, charakterystyczne dla katolicyzmu, ale także dla innych wyznań, buduje silną pokusę dominacji i wykluczania wszystkich, którzy mają inny pogląd. (...) Religia jako komponent tożsamości wydaje mi się czymś nienaturalnym i dziwnym, sztucznym rytuałem, oddalającym człowieka od prawdziwej duchowości”[31].
- De la lettre aux belles-lettres: études dédiées à Regina Bochenek-Franczakowa (2012) – współredakcja[32];
- Horyzonty wyobraźni: fantazja i fantastyczność we współczesnej kulturze (2012) – współredakcja[33];
- Auteur, personnage, lecteur dans les lettres d'expression française (2014) – współredakcja[34];
- Głuchy brudnopis. Antologia manifestów awangard Europy Środkowej (2014) – współredakcja, opracowanie, przekład[35];
- Całkowita rewolucja. Status przedmiotów w poezji surrealizmu (2015) – monografia autorska[36]
- Autour du théâtre / Wokół teatru (2015) – współredakcja[37]
- Awangarda i krytyka. Kraje Europy Środkowej i Wschodniej (2015) – współredakcja[38]
- Rzeczy do nazwania. Wokół Kornhausera (2016) – współredakcja[39]
- Awangarda. Strajki, zakłócenia, deformacje (2017) – monografia autorska[40]
- Le badaud et le regardeur (2017)[41] – współredakcja
- Tradycje eksperymentu / Eksperyment jako doświadczenie (2019) – współredakcja[42]
- Apollinaire – «l’esprit nouveau» – les avant-gardes (2019) – współredakcja[43]
- Preteksty, posłowia. Małe kanony literatury światowej (2019) – monografia autorska[44]
- Teorie awangardy. Antologia tekstów (2020) – współredakcja[45]
- Najnowsze literatury romańskie. Na granicach tożsamości (2020) – redakcja[46]
- Polityki/Awangardy (2021) – współredakcja[47]
- Najnowsze literatury romańskie. Samotność i wykorzenienie (2021) – redakcja[48]
- Najnowsze literatury romańskie. Traumy, troski, opresje (2022) – redakcja[49]
- Niebezpieczne krajobrazy. Surrealizm i po surrealizmie (2022) – monografia autorska[50]
- Który tak śpiewa? Ptaki w kulturze (2022) – współredakcja[51]
- Orbis Pictus. Kino Europy Środkowej po 1989 roku (2023) – redakcja[52]
- Najnowsze literatury romańskie. Powroty do przeszłości, powroty do przyszłości, powroty do powrotów (2023) – redakcja[53]
- Nomadyczność. Podmioty – przestrzenie – pojęcia (2024) – współredakcja[54]
- Niebezpieczny paragraf (2007) – tom poezji[55]
- Niejasne istnienia: (prozy poetyckie) (2009)[56]
- Drożdżownia (2015) – prozy poetyckie[57]
- Wolność krzepi (2018) – tom esejów[58]
- Dziewięć dni w ścianie (2019) – prozy poetyckie[59]
- Premie górskie najwyższej kategorii (2020) – prozo-eseje[60]
- Krwotoki i wiewiórki (2021) – tom poezji[61]
- Brzydko tną twoje noże? (2021) – tom poezji[62]
- In amplexu (2022) – tom poezji[63]
- Lotne finisze (2023) – prozo-eseje[64]
- Lata z jamnikiem (2024) – tom poezji[65]
Książki:
- Głuchy brudnopis. Antologia manifestów awangard Europy Środkowej (2014) – przekłady manifestów, esejów rumuńskich awangardystów (m.in. Iona Vinei, Ilarie Voronki, Geo Bogzy, Gherasima Luki, Gellu Nauma)
- Dumitru Crudu, Fałszywy Dymitr (2018) – wraz z Joanną Kornaś-Warwas[66]
- Gherasim Luca, Bierny wampir (2018)[67]
- Gellu Naum, Vasco da Gama i inne cykle poetyckie (2019)[68]
- Miroljub Todorović, Świnia jest najlepszym pływakiem (2020) – wraz z Kingą Siewior[69]
- Gherasim Luca, Kleptoobiekt śpi i inne prozy (2020)[70]
- Henri Michaux, Meskalina i muzyka (2021) – wraz z Wacławem Rapakiem[71]
- Claudiu Komartin, kobalt (2022)[72]
- Anna Malihon, Nakładanie szwów (2023) – wraz z Krzysztofem Czyżewskim [i in.][73]
Czasopisma:
Przekłady awangardowej literatury rumuńskiej i mołdawskiej w „Literaturze na Świecie”, „Nowej Dekadzie Krakowskiej”, „Wizjach” czy „Wyspie” (Dumitru Crudu, Gherasim Luca, Gellu Naum, Miruna Vlada, Claudiu Komartin, Ștefan Manasia, Ștefan Baghiu)[74][75], serbskiej (Miroljub Todorović) w "Literaturze na Świecie" i „Wizjach”[76][77] oraz belgijskiej (Paul Nougé)[78], francuskiej (m.in. André Breton, Tristan Tzara) i niemieckiej (Hans Arp, Max Ernst, Richard Huelsenbeck) w „Nowej Dekadzie Krakowskiej”[79].
- Julian Kornhauser, Wiersze zebrane (2016) – współredakcja, opracowanie[80]
- Gustaw Herling-Grudziński, Dzieła zebrane tom 5, Opowiadania wszystkie vol. 1 (2016) – opracowanie
- Julian Kornhauser, Proza zebrana (2017) – współredakcja, opracowanie[81]
- Julian Kornhauser, Krytyka zebrana, tom I (2018) – współredakcja, opracowanie[82]
- Julian Kornhauser, Krytyka zebrana, tom II (2019) – współredakcja, opracowanie[83]
- Julian Kornhauser, „braków nie ma żadnych”. Pokrzywy i olchy. Wiersze (2020) – redakcja, opracowanie[84]
- Julian Kornhauser, Pisma slawistyczne (2021) – współredakcja, opracowanie[85]
- Miron Białoszewski, "Sen biją!". Zaskok na uwięzi. Wiersze (2022) – redakcja, opracowanie[86]
- Równo z prawej. Antologia polskiego poematu prozą (2022) – redakcja, opracowanie[87]
- Żeby ten wiersz był pudełkiem zapałek. Obiektywizm w polskiej poezji (2023) – redakcja, opracowanie[88]
- Pośrodku dzikiego boiska. Antologia wierszy poetek i poetów Złotego Środka 2005–2024 (2024) – redakcja, opracowanie[89]
- język francuski: La fabrique de levure (tłum. Isabelle Macor; 2018)[90]
- język serbski: Beli kvadrat na beloj pozadini (tłum. Biserka Rajčić; 2019)[91]
- język rumuński: Fabrica de drojdie (tłum. Raluca Iftime Keskin; 2022)[92]
- nominacja do Orfeusza – Nagrody Poetyckiej im. K.I. Gałczyńskiego 2016 za tom Drożdżownia[93]
- Nagroda im. Wisławy Szymborskiej 2016 za tom Drożdżownia[94]
- nominacja do nagrody Europejski Poeta Wolności 2018 za przekład tomu Dumitru Crudu Fałszywy Dymitr (wraz z Joanną Kornaś-Warwas)[95]
- nominacja do Prix de la Revue NUNC 2019 za La fabrique de levure (tłum. Isabelle Macor)[96]
- nominacja do Nagrody im. Wisławy Szymborskiej 2020 za tom Dziewięć dni w ścianie[97]
- Nagroda Literacka Znaczenia 2021 za książkę Premie górskie najwyższej kategorii[98]
- nominacja do Nagrody Literackiej Gdynia 2021 w kategorii przekład za tłumaczenie tomu Miroljuba Todorovicia Świnia jest najlepszym pływakiem (wraz z Kingą Siewior)[99]
- nominacja do Nagrody Literackiej Gdynia 2021 w kategorii esej za książkę Premie górskie najwyższej kategorii[99]
- wyróżnienie w kategorii przewodnik literacki w ramach Nagród Magellana 2021 za Premie górskie najwyższej kategorii[100]
- Nagroda Krakowa Miasta Literatury UNESCO 2021[101]
- Nagroda Krakowa Miasta Literatury UNESCO 2023[102]
- Honorowa Nagroda Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuki 2023 w dziedzinie poezji za całokształt twórczości[103]
Kapituła [online], Nagroda Literacka Gdynia [dostęp 2024-01-02] (pol.). Julian Kornhauser: Dom, sen i gry dziecięce. Opowieść sentymentalna. Kraków: Znak, 1995, s. 15-16. ISBN 83-7006-457-4. Julian Kornhauser: Dom, sen i gry dziecięce. Opowieść sentymentalna. Kraków: Znak, 1995, s. 9-14. ISBN 83-7006-457-4. red. Wacław Rapak, red. Jakub Kornhauser, red. Iwona Piechnik: De la lettre aux belles-lettres / Od litery i listu do literatury. Kraków: Uniwersytet Jagielloński, 2012. ISBN 978-83-233-3338-8. Brak numerów stron w książce Jakub Kornhauser, Dagmara Zając: Horyzonty wyobraźni. Fantazja i fantastyczność we współczesnej kulturze. Kraków: Wydawnictwo „Scriptum”, 2012. ISBN 978-83-60163-86-3. Brak numerów stron w książce red. Marzena Chrobak, red. Jakub Kornhauser, red. Wacław Rapak: Auteur, personnage, lecteur dans les lettres d'expression française. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2014. ISBN 978-83-763-8420-7. Brak numerów stron w książce red. Jakub Kornhauser, red. Kinga Siewior: Głuchy brudnopis. Antologia manifestów awangard Europy Środkowej. Kraków: Uniwersytet Jagielloński, 2015. ISBN 978-83-233-3815-4. Brak numerów stron w książce Jakub Kornhauser: Całkowita rewolucja. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2015. ISBN 978-83-233-3970-0. Brak numerów stron w książce Wacław Rapak, Jakub Kornhauser, Olga Bartosiewicz: Autour du théâtre/Wokół teatru. Kraków: Wydawnictwo Scriptum Tomasz Sekunda. ISBN 978-83-64028-92-2. Brak numerów stron w książce pod redakcją Jakub Kornhauser, Małgorzata Szumna, Michalina Kmiecik: Awangarda i krytyka. Kraje Europy Środkowej i Wschodniej. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2016. ISBN 978-83-233-4015-7. Brak numerów stron w książce Jakub Kornhauser: Niebezpieczny paragraf. Rzeszów: Podkarpacki Instytut Książki i Marketingu, 2007. ISBN 978-83-898-9153-2. Brak numerów stron w książce Jakub Kornhauser: Niejasne istnienia: (prozy poetyckie). Sopot: Towarzystwo Przyjaciół Sopotu, 2009. ISBN 978-83-610-0240-6. Brak numerów stron w książce Jakub Kornhauser: Drożdżownia. Poznań: Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu, 2015. ISBN 978-83-64504-43-3. Brak numerów stron w książce Gherasim Luca [online], silesius.wroclaw.pl [dostęp 2020-01-03] (pol.).
Identyfikatory zewnętrzne:
