Iwano-Frankowe

Iwano-Frankowe, Janów^[1] (ukr. Івано-Франкове; do 1946 roku: Янів, Janiw) – osiedle typu miejskiego na Ukrainie, w obwodzie lwowskim, w rejonie jaworowskim. W 2001 roku liczyło ok. 5,8 tys. mieszkańców.

Iwano-Frankowe

Івано-Франкове

Widok ogólny na osiedle
Herb Flaga
Państwo	Ukraina
Obwód	lwowski
Powierzchnia	1,98 km²
Wysokość	302 m n.p.m.
Populacja (2022) • liczba ludności • gęstość	6346 2931 os./km²
Nr kierunkowy	+380 3259
Kod pocztowy	81070
Tablice rejestracyjne	(UA) BC
Położenie na mapie obwodu lwowskiego Iwano-Frankowe
Położenie na mapie Ukrainy Iwano-Frankowe
49°55′N 23°44′E

Historia

W I Rzeczypospolitej miasto było centrum niegrodowego starostwa, do którego należało 11 okolicznych wsi^[2].

W II Rzeczypospolitej miejscowość Janów była gminą miejską w powiecie gródeckim, w województwie lwowskim. 1 kwietnia 1929 do Janowa włączono gminę Zalesie^[3].

W 1940 roku pozbawiona praw miejskich, stając się siedzibą wiejskiej gminy Janów^[4].

W latach 1944–1945 nacjonaliści ukraińscy z OUN-UPA zamordowali tutaj 26 Polaków^[5].

W czasie okupacji niemieckiej polska mieszkanka Janowa Jadwiga Szwarc z d. Hecht udzieliła pomocy Żydówce Reginie Farb, za co w 1989 roku Instytut Jad Waszem uhonorował ją tytułem Sprawiedliwej wśród Narodów Świata^[6].

W latach 1940–1941 i 1944–1962 siedziba rejonu janowskiego (od 1946 iwano-frankowskiego).

Od dawnej nazwy miejscowości bierze swoją nazwę Roztocze Janowskie – jedna z trzech części Roztocza Południowego.

Zabytki

• Kościół Świętej Trójcy – miejsce pochówku Konstancji Zofii z Czartoryskich Poniatowskiej, matki Stanisława Augusta^[7]
• Cerkiew pw. Wniebowstąpienia Pańskiego z 1831 r.

• 
  Cerkiew greckokatolicka 2012
• 
  Rzymskokatolicki kościół św. Trójcy
• 
  Tablica Konstancji Czartoryskiej
• 
  Cerkiew prawosławna
• 
  Cer. Wniebowstąpienia Pańskiego, 1831

Urodzeni

• Meier Eidelheit (1910–1943) – polski matematyk, przedstawiciel lwowskiej szkoły matematycznej
• Zenon Kohut (ur. 1944) – kanadyjski historyk pochodzenia ukraińskiego
• Wiktor Neborak (ur. 1961) – ukraiński poeta, prozaik i rockman
• Paweł Rybicki (1902–1988) – polski socjolog, historyk nauki, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego
• Bohdan Sojka (1938–2018) – ukraiński malarz
• Adam Werschner (1894–1976) – oficer Wojska Polskiego
• Józef Zygmunt (1896–1931) – żołnierz, kawaler Virtuti Militari
• Stanisław Żydaczek (1940–2014) – polski bokser

Związani z Janowem

• Henryk Rewakowicz (1837–1907) – galicyjski działacz ruchu ludowego, polityk, dziennikarz, uczestnik powstania styczniowego, redaktor dziennika „Kurjer Lwowski”^[8].

Przypisy

1. Egzonim wariantowy przyjęty na 68. posiedzeniu KSNG
2. Mieczysław Orłowicz, Ilustrowany przewodnik po Lwowie, s. 247.
3. Dz.U. z 1929 r. nr 20, poz. 186
4. Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis fuer das GG
5. SzczepanS. Siekierka SzczepanS., HenrykH. Komański HenrykH., KrzysztofK. Bulzacki KrzysztofK., Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie lwowskim 1939–1947, Wrocław: Stowarzyszenie Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów, 2006, s. 210, ISBN 83-85865-17-9, OCLC 77512897.
6. Szwarc Jadwiga (Hecht). collections.yadvashem.org. [dostęp 2024-06-23]. (ang.).
7. Na szlakach dziedzictwa Jana III Sobieskiego
8. Krzysztof Dunin-Wąsowicz: Rewakowicz Henryk Karol. W: Polski Słownik Biograficzny. T. XXXI.

Bibliografia

• Mieczysław Orłowicz, Ilustrowany przewodnik po Lwowie ze 102 ilustracjami i planem miasta, Lwów-Warszawa, 1925, 276 s., s. 246–248.

Linki zewnętrzne

• Janów 1.) z Romanówką (po rusku Janiw), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 423.
• Iwano-Frankowe na stronie Rady Najwyższej Ukrainy
• Krótki opis współczesny i historia miasta. szlakirowerowe.lubelskie.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-08-17)].
• Archiwalne widoki miejscowości w bibliotece Polona

Kontrola autorytatywna (osiedle typu miejskiego Ukrainy):

• LCCN: n2016064791
• J9U: 987008681479705171

Encyklopedie internetowe:

• ЕСУ: 13436