Konstancja Czartoryska

Konstancja Zofia z Czartoryskich Poniatowska (ur. 19 lutego 1695 w Warszawie, zm. 27 października 1759 w Malczycach^[1]) – polska arystokratka, starsza córka Kazimierza Czartoryskiego i Izabeli Elżbiety Morsztyn. Matka króla Polski Stanisława Augusta Poniatowskiego.

Konstancja Zofia z Czartoryskich Poniatowska

portret pędzla Marcello Bacciarellego
Pogoń Litewska
Rodzina	Czartoryscy herbu Pogoń Litewska
Data i miejsce urodzenia	19 lutego 1695 Warszawa
Data i miejsce śmierci	27 października 1759 Malczyce
Ojciec	Kazimierz Czartoryski
Matka	Izabela Elżbieta Morsztyn
Mąż	Stanisław Poniatowski
Dzieci	z Stanisławem Poniatowskim: Kazimierz Poniatowski Franciszek Poniatowski Aleksander Poniatowski Ludwika Maria Poniatowska Izabella Poniatowska Stanisław August Poniatowski Teodor Feliks Poniatowski Andrzej Poniatowski Michał Jerzy Poniatowski

Życiorys

16 września 1720 w kościele św. Jana w Warszawie poślubiła Stanisława Poniatowskiego. Z małżeństwa Konstancji i Stanisława pochodziło dziewięcioro dzieci:

• Kazimierz, podkomorzy koronny,
• Franciszek, kanonik i proboszcz katedry krakowskiej,
• Aleksander, adiutant księcia Karola Lotaryńskiego,
• Ludwika Maria, żona Jana Jakuba Zamoyskiego,
• Izabella, żona Jana Klemensa Branickiego, a po jego śmierci Andrzeja Mokronowskiego,
• Stanisław August, król Polski,
• Teodor Feliks, zmarły w dzieciństwie,
• Andrzej, feldmarszałek austriacki,
• Michał Jerzy, ostatni prymas Polski przed rozbiorami.

Konstancja Poniatowska opisywana była jako osoba niezwykle inteligentna i ambitna, lecz zarazem cechowała ją religijność granicząca z dewocją. Najprawdopodobniej to za jej przyczyną jej drugi syn Franciszek został w młodym wieku przeznaczony do stanu duchownego wysłany do seminarium^[2]. We wrześniu 1733 Konstancja wraz z dziećmi wyjechała do Gdańska, gdzie mieszkała przez kolejne sześć lat, dbając o wszechstronną edukację swoich dzieci. W 1739 wróciła do Warszawy, gdzie trwała budowa pałacu Poniatowskich przy Krakowskim Przedmieściu projektu Jana Zygmunta Deybla^[3]. Początkowo współpracująca wraz z braćmi w ramach stronnictwa Familia, pod koniec życia Konstancja wycofała się z życia politycznego i pokłóciła z rodzeństwem^[4]. Została pochowana w kościele w Janowie^[5] (obecnie Iwano-Frankowe), gdzie istniał jej nagrobek z epitafią na tablice marmurowej^[6].