Konstancja Czartoryska

Konstancja Zofia z Czartoryskich Poniatowska (ur. 19 lutego 1695 w Warszawie, zm. 27 października 1759 w Malczycach^[1]) – polska arystokratka, starsza córka Kazimierza Czartoryskiego i Izabeli Elżbiety Morsztyn. Matka króla Polski Stanisława Augusta Poniatowskiego.

Konstancja Zofia z Czartoryskich Poniatowska

portret pędzla Marcello Bacciarellego
Pogoń Litewska
Rodzina	Czartoryscy herbu Pogoń Litewska
Data i miejsce urodzenia	19 lutego 1695 Warszawa
Data i miejsce śmierci	27 października 1759 Malczyce
Ojciec	Kazimierz Czartoryski
Matka	Izabela Elżbieta Morsztyn
Mąż	Stanisław Poniatowski
Dzieci	z Stanisławem Poniatowskim: Kazimierz Poniatowski Franciszek Poniatowski Aleksander Poniatowski Ludwika Maria Poniatowska Izabella Poniatowska Stanisław August Poniatowski Teodor Feliks Poniatowski Andrzej Poniatowski Michał Jerzy Poniatowski

Życiorys

16 września 1720 w kościele św. Jana w Warszawie poślubiła Stanisława Poniatowskiego. Z małżeństwa Konstancji i Stanisława pochodziło dziewięcioro dzieci:

• Kazimierz, podkomorzy koronny,
• Franciszek, kanonik i proboszcz katedry krakowskiej,
• Aleksander, adiutant księcia Karola Lotaryńskiego,
• Ludwika Maria, żona Jana Jakuba Zamoyskiego,
• Izabella, żona Jana Klemensa Branickiego, a po jego śmierci Andrzeja Mokronowskiego,
• Stanisław August, król Polski,
• Teodor Feliks, zmarły w dzieciństwie,
• Andrzej, feldmarszałek austriacki,
• Michał Jerzy, ostatni prymas Polski przed rozbiorami.

Konstancja Poniatowska opisywana była jako osoba niezwykle inteligentna i ambitna, lecz zarazem cechowała ją religijność granicząca z dewocją. Najprawdopodobniej to za jej przyczyną jej drugi syn Franciszek został w młodym wieku przeznaczony do stanu duchownego wysłany do seminarium^[2]. We wrześniu 1733 Konstancja wraz z dziećmi wyjechała do Gdańska, gdzie mieszkała przez kolejne sześć lat, dbając o wszechstronną edukację swoich dzieci. W 1739 wróciła do Warszawy, gdzie trwała budowa pałacu Poniatowskich przy Krakowskim Przedmieściu projektu Jana Zygmunta Deybla^[3]. Początkowo współpracująca wraz z braćmi w ramach stronnictwa Familia, pod koniec życia Konstancja wycofała się z życia politycznego i pokłóciła z rodzeństwem^[4]. Została pochowana w kościele w Janowie^[5] (obecnie Iwano-Frankowe), gdzie istniał jej nagrobek z epitafią na tablice marmurowej^[6].

Przypisy

1. M. J. Minakowski: Konstancja Zofia Czartoryska na stronie Genealogii potomków Sejmu Wielkiego. sejm-wielki.pl. [dostęp 2015-06-13].
2. K. Zienkowska, Stanisław August Poniatowski, Wrocław 2004, ss. 9–10.
3. K. Zienkowska, Stanisław August Poniatowski, Wrocław 2004, ss. 16–17, 25–26.
4. K. Zienkowska, Stanisław August Poniatowski, Wrocław 2004, ss. 68–69.
5. Na szlakach dziedzictwa Jana III Sobieskiego. www.sobieski.lubaczow.com.pl. [dostęp 2013-11-20].
6. Sadok Barącz, Pamiątki jazłowieckie, Lwów, 1862, s. 175 (przyp.). [dostęp 2017-03-01]

Bibliografia

• Zienkowska K., Stanisław August Poniatowski, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 2004, ISBN 83-04-04725-X, ss. 9–11, 15–17, 25–30, 66–70.

Encyklopedie internetowe (osoba):

• PWN: 3960310