Loading AI tools
rodzaj ssaka Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Hulman[6] (Semnopithecus) – rodzaj ssaków naczelnych z podrodziny gerez (Colobinae) w obrębie rodziny koczkodanowatych (Cercopithecidae).
Semnopithecus | |||
Desmarest, 1822[1] | |||
Hulman czubaty (S. priam) | |||
Systematyka | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Typ | |||
Podtyp | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadrząd | |||
Rząd | |||
Podrząd | |||
Infrarząd | |||
Parvordo | |||
Nadrodzina | |||
Rodzina | |||
Podrodzina | |||
Plemię | |||
Rodzaj |
hulman | ||
Typ nomenklatoryczny | |||
Simia entellus Dufresne, 1797 | |||
Synonimy | |||
| |||
Gatunki | |||
|
Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Azji (Chińska Republika Ludowa, Pakistan, Indie, Sri Lanka, Nepal i Bhutan)[7][8][9].
Długość ciała (bez ogona) 45,1–78,7 cm, długość ogona 62–111,8 cm; masa ciała samic 3,8–17,7 kg, samców 3,4–20,8 kg[9][10].
Rodzaj zdefiniował w 1822 roku francuski zoolog Anselme Gaëtan Desmarest w książce swojego autorstwa poświęconej zagadnieniom teriologicznym[1]. Desmarest wymienił kilka gatunków – Simia maura von Schreber, 1774 (nomen dubium), Semnopithecus comatus Desmarest, 1822, Simia entellus Dufresne, 1797, Semnopithecus pruinosus Desmarest, 1822 (= Simia cristata Raffles, 1821) i Semnopithecus melalophus Desmarest, 1822 (= Simia melalophos Raffles, 1821) – z których gatunkiem typowym jest (późniejsze oznaczenie) Simia entellus Dufresne, 1797.
W 1979 Frederick Szalay i Eric Delson w publikacji „Evolutionary History of the Primates” zaliczyli Semnopithecus jako podrodzaj rodzaju Presbytis[16], lecz Colin Groves w 1989 wykazał, że taka klasyfikacja nie jest poprawna[17], a w 2001 dokonał podziału rodzaju na siedem gatunków[18]. Wyróżniany gatunek S. dussumieri jest obecnie traktowany jako młodszy synonim S. hypoleucos[9][7]. Do rodzaju należą następujące gatunki[19][10][7]:
Grafika | Gatunek | Autor i rok opisu | Nazwa zwyczajowa[6] | Podgatunki[9][7][10] | Rozmieszczenie geograficzne[9][7][10] | Podstawowe wymiary[9][10][uwaga 3] | Status IUCN[20] |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Semnopithecus entellus | (Dufresne, 1797) | hulman czczony | gatunek monotypowy | Indie (pomiędzy rzekami Tapti (Gudźarat) i Kryszna (Andhra Pradesh) do podnóża Himalajów; introdukowany do południowo-zachodniego Bangladeszu) | DC: 45–78 cm DO: 80–112 cm MC: 9,5–15,5 kg |
LC | |
Semnopithecus ajax | (Pocock, 1928) | hulman kaszmirski | gatunek monotypowy | Indie (ograniczone do doliny Chamby (Himachal Pradesh); być może doliny Kishtwar (Dżammu i Kaszmir)) | DC: 51–79 cm DO: 72–96 cm MC: 19,5–21 kg[uwaga 4] |
EN | |
Semnopithecus hector | (Pocock, 1928) | hulman północnoindyjski | [gatunek monotypowy | północne Indie (podnóża Himalajów w Uttarakhand, Uttar Pradesh i Bengalu Zachodnim) oraz zachodni i środkowy Nepal; być może południowo-zachodni Bhutan (w pobliżu Pankhabari) | DC: 58–76 cm DO: 75–99 cm MC: 17–18 kg |
NT | |
Semnopithecus schistaceus | (Hodgson, 1840) | hulman nepalski | gatunek monotypowy | północno-zachodni Pakistan, północne Indie (Dżammu i Kaszmir na wschód do Sikkimu), południowa Chińska Republika Ludowa (Tybet), Nepal i zachodni Bhutan (na wschód do rzeki Sankosz); być może wschodni Afganistan | DC: 58–76 cm DO: 75–99 cm MC: 17–18 kg |
LC | |
Semnopithecus hypoleucos | Blyth, 1841 | hulman czarnołapy | 3 podgatunki | Indie (od rzek Tapiti i Godawari na południe do wyżyny Dekan, wzdłuż całych Ghatów Zachodnich) | DC: 51–69 cm DO: 72–109 cm MC: 8,4–15,9 kg |
LC | |
Semnopithecus priam | (Blyth, 1844) | hulman czubaty | 3 podgatunki | południowe Indie (Andhra Pradesh, Karnataka, Kerala i Tamilnadu) i Sri Lanka (strefa sucha) | DC: 58–64 cm DO: 66–102 cm MC: 11,4–13,5 kg[uwaga 4] |
NT | |
Semnopithecus vetulus | (Erxleben, 1777) | lutung białobrody | 4 podgatunki | Sri Lanka (z wyjątkiem suchych i pustynnych stref na wschodzie i południu) | DC: 45–65 cm DO: 62–85 cm MC: 3,4–9,4 kg |
EN | |
Semnopithecus johnii | (J.B. Fischer, 1829) | lutung nilgirijski | gatunek monotypowy | Indie (Karnataka, Keral i Tamilnadu) | DC: 58–78 cm DO: 68–96 cm MC: 9,8–13,6 kg |
VU |
Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski, NT – gatunek bliski zagrożenia, VU – gatunek narażony, EN – gatunek zagrożony.
Takai i współpracownicy (2016) opisali wymarły gatunek pliocenu Mjanmy[21]:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.