Langur

rodzaj ssaka Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Langur

Langur[4] (Presbytis) – rodzaj ssaków naczelnych z podrodziny gerez (Colobinae) w obrębie rodziny koczkodanowatych (Cercopithecidae).

Szybkie fakty Domena, Królestwo ...
Langur
Presbytis
Eschscholtz, 1821[1]
Thumb
Langur posiwiały (P. thomasi)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

naczelne

Podrząd

wyższe naczelne

Infrarząd

małpokształtne

Parvordo

małpy wąskonose

Nadrodzina

koczkodanowce

Rodzina

koczkodanowate

Podrodzina

gerezy

Plemię

Presbytini

Rodzaj

langur

Typ nomenklatoryczny

Presbytis mitrata Eschscholtz, 1821

Synonimy
Gatunki

21 gatunków (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście

Zamknij

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w południowo-wschodniej Azji[5][6][7].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 25,7–61 cm, długość ogona 56–89 cm; masa ciała 4,3–9 kg[6][8].

Systematyka

Podsumowanie
Perspektywa

Rodzaj zdefiniował w 1821 roku niemiecki lekarz, botanik i zoolog Johann Friedrich von Eschscholtz w rozdziale zatytułowanym Opis nowego rodzaju małp Presbytis mitrata, opublikowanym w publikacji pod redakcją rosyjskiego podróżnika i odkrywcy Otto von Kotzebue’a o tytule Rejs odkrywczy na Morze Południowe i do Cieśniny Beringa w celu zbadania północno-wschodniego przejścia podjęty w latach 1815, 1816, 1817 i 1818 na koszt Jego Wysokości Cesarskiego Kanclerza hrabiego Rumanzoffa na statku Rurick pod dowództwem porucznika cesarskiej rosyjskiej marynarki Otto von Kotzebue[1]. Gatunkiem typowym jest (oznaczenie monotypowe) langur czepcowy (P. mitrata).

Etymologia

  • Presbytis: gr. πρεσβυτις presbutis ‘staruszka’, od πρεσβυτης presbutēs ‘starzec’; być może również od greckiego słowa πρεσβυτερος presbuteros ‘senior, ksiądz’[9].
  • Lophopithecus: gr. λοφος lophos ‘grzebień’; πιθηκος pithēkos ‘małpa’[10]. Gatunek typowy: Trouessart wymienił kilkanaście gatunków – Semnopithecus chrysomelas S. Müller, 1838, Semnopithecus femoralis W. Martin, 1838, Semnopithecus neglectus Schlegel, 1876 (= Semnopithecus femoralis W. Martin, 1838), Semnopithecus frontatus S. Müller, 1838, Simia melalophos Raffles, 1821, Semnopithecus ferrugineus Schlegel, 1876 (= Simia melalophos Raffles, 1821), Presbytis nobilis J.E. Gray, 1842 (= Simia melalophos Raffles, 1821), Presbytis mitrata Eschscholtz, 1821, Semnopithecus rubicundus S. Müller, 1838, Semnopithecus Obscurus Reid, 1837, Semnopithecus pileatus Blyth, 1843, Cercopithecus albo-cinereus Desmarest, 1822 (= Semnopithecus hypoleucos Blyth, 1841) – z których gatunkiem typowym jest (późniejsze oznaczenie) Simia melalophos Raffles, 1821[3].
  • Corypithecus: gr. κορυς korus, κορυθος koruthos ‘kask, hełm’; πιθηκος pithēkos ‘małpa’[11]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Semnopithecus frontatus S. Müller, 1838.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki[12][8][5]:

Więcej informacji Grafika, Gatunek ...
Grafika Gatunek Autor i rok opisu Nazwa zwyczajowa[4] Podgatunki[6][5][8] Rozmieszczenie geograficzne[6][5][8] Podstawowe wymiary[6][8][a] Status
IUCN[13]
Thumb
Presbytis thomasi (Collett, 1893) langur posiwiały gatunek monotypowy Indonezja (północna Sumatra (prowincja Aceh), głównie na północ od rzek Wampu i Alas) DC: około 55 cm
DO: 69–76 cm
MC: 7–8 kg
 VU 
Thumb
Presbytis frontata (S. Müller, 1838) langur białoczelny gatunek monotypowy środkowe i wschodnie Borneo: nierównomiernie od środkowego Sarawaku (Malezja) do większości wschodnich i kilku obszarów w zachodnim Kalimantanie (Indonezja) DC: 47–54 cm
DO: 63–74 cm
MC: około 5,7 kg
 VU 
Thumb
Presbytis chrysomelas (S. Müller, 1838) langur sarawaski 2 podgatunki północne i zachodnie Borneo: Sabah (Melatap) i Sarawak (Malezja) na południe do rzeki Kapuas w zachodnim Kalimantanie (Indonezja) DC: 43–61 cm
DO: 61–84 cm
MC: 5,9–8,2 kg
 CR 
Thumb
Presbytis hosei (O. Thomas, 1889) langur szary gatunek monotypowy północno-zachodnie Borneo: północno-wschodnie Brunei, Malezja (zachodni Sabah, na południe od góry Kinabalu, i północny Sarawak) oraz Indonezja (północny Kalimantan) DC: 48–56 cm
DO: 65–84 cm
MC: 5,5–7 kg
 VU 
Thumb
Presbytis canicrus (G.S. Miller, 1934) langur kalimantański gatunek monotypowy Indonezja (Borneo (Borneo Wschodnie, na południe od rzek Kayan i Sembakung, na południe od rzeki Mahakam, zachodnia granica zasięgu niejasna) DC: 48–56 cm
DO: 65–84 cm
MC: 5,5–7 kg
 EN 
Thumb
Presbytis sabana (O. Thomas, 1893) langur siwoczuby gatunek monotypowy Malezja (północne Borneo w większości Sabah, aż na południowy zachód do Kalabakanu; niepotwierdzony w Borneo Północnym (Indonezja)) DC: 48–56 cm
DO: 65–84 cm
MC: 5,5–7 kg
 EN 
Thumb
Presbytis robinsoni O. Thomas, 1910 langur tajski gatunek monotypowy południowa Mjanma, południowa Tajlandia (od 13°50′ szerokości geograficznej północnej w prowincji Phetchaburi), północna część półwyspowej Malezji (na południe do Bukit Larut w Perak) DC: 43–61 cm
DO: 61–84 cm
MC: 5,9–8,2 kg
 NT 
Thumb
Presbytis femoralis (W. Martin, 1838) langur przepasany gatunek monotypowy południowa część półwyspowej Malezji (skrajnie południowy Pahang i Johor) oraz Singapur DC: 43–61 cm
DO: 61–84 cm
MC: 5,9–8,2 kg
 CR 
Presbytis percura Lyon, 1908 langur reliktowy gatunek monotypowy Indonezja (środkowo-wschodnia Sumatra, w małym obszarze pomi.ędzy rzekami Rokan i Siak) DC: 43–61 cm
DO: 61–84 cm
MC: 61–84 kg
 CR 
Presbytis natunae (O. Thomas & Hartert, 1894) langur natuański gatunek monotypowy Indonezja (Wyspy Natuna (Bufuran) na północny zachód od wybrzeży Borneo) DC: 43–61 cm
DO: 61–84 cm
MC: 5,9–8,2 kg
 VU 
Presbytis potenziani (Bonaparte, 1856) langur mentawajski gatunek monotypowy Indonezja (Wyspy Mentawai (Sipora, Północna Pagai i Pagai oraz wysepka Sinakak)) DC: około 50 cm
DO: około 58 cm
MC: 6,4–6,5 kg
 CR 
Thumb
Presbytis siberu (Chasen & Kloss, 1928) langur ciemnobrzuchy gatunek monotypowy Indonezja (Wyspy Mentawai (Siberut)) DC: 48–50 cm
DO: 58–64 cm
MC: 6,4–6,5 kg
 EN 
Thumb
Presbytis comata (Desmarest, 1822) langur szpakowaty 2 podgatunki endemit Indonezji: zachodnia Jawa od Ujung Kulon do góry Lawu; wschodnie granice zasięgu nieznane DC: 43–60 cm
DO: 56–72 cm
MC: 6,4–8 kg
 VU 
Thumb
Presbytis fredericae (Sody, 1930) gatunek monotypowy endemit Indonezji: środkowa Jawa, wokół zboczy i wulkanów Gunung Slamet, Gunung Cupu i Diyeng; zachodnia granice zasięgu nieznane DC: 43–60 cm
DO: 56–72 cm
MC: 6,4–8 kg
 VU 
Thumb
Presbytis mitrata Eschscholtz, 1821 langur czepcowy gatunek monotypowy Indonezja (południowo-wschodnia Sumatra na wschód od gór Barisan, od rzeki Hari na południowy zachód do górnego biegu rzeki Musi, na południe do prowincji Lampung) DC: 42–57 cm
DO: 62–82 cm
MC: 5,8–5,9 kg
 VU 
Thumb
Presbytis melalophos (Raffles, 1821) langur czarnoczuby gatunek monotypowy Indonezja (zachodnia Sumatra, od górnego biegu rzeki Rokan (Tanangtalu) na południe do górnego biegu rzeki Hari i dalej wzdłuż gór Barisan DC: 26–40 cm
DO: 67–86 cm
MC: 5,2–9 kg
 EN 
Thumb
Presbytis siamensis (S. Müller & Schlegel, 1841) langur białoudy 4 podgatunki skrajnie południowa Tajlandia, większość półwyspowej części Malezji, Indonezja (środkowo-wschodnia Sumatra, Archipelag Riau (Kundur, Bintan, być może Batam i Galang) DC: 34–39 cm
DO: 67–89 cm
MC: 4,3–8,2 kg
 NT 
Presbytis sumatrana (S. Müller & Schlegel, 1841) langur sumatrzański gatunek monotypowy Indonezja (zachodnia i północno-środkowa Sumatra, Wyspy Batu (Pini)) DC: 33–39 cm
DO: 64–84 cm
MC: 4,9–8,5 kg
 EN 
Thumb
Presbytis bicolor Aimi & Bakar, 1992 langur dwubarwny gatunek monotypowy Indonezja (wschodnio-środkowa Sumatra (od rzeki Inderagiri na południe do rzeki Hari, głównie na wyżynach) DC: 33–38 cm
DO: 64–84 cm
MC: 4,9–8,5 kg
 DD 
Thumb
Presbytis rubicunda (S. Müller, 1838) langur kasztanowy 5 podgatunków północno-wschodnie Borneo: Sabah i Sarawak (Malezja), Kalimantan i Wyspy Karimata u zachodniego brzegu Borneo (Indonezja); być może Brunei DC: 44–58 cm
DO: 63–80 cm
MC: 5,5–7 kg
 VU 
Zamknij

Kategorie IUCN:  NT gatunek bliski zagrożenia,  VU gatunek narażony,  EN gatunek zagrożony,  CR gatunek krytycznie zagrożony,  DD gatunki o nieokreślonym stopniu zagrożenia.

Opisano również wymarły gatunek z miocenu dzisiejszych Indii[14]:

Uwagi

  1. DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

Przypisy

Bibliografia

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.