Langur

Rodzaj zdefiniował w 1821 roku niemiecki lekarz, botanik i zoolog Johann Friedrich von Eschscholtz w rozdziale zatytułowanym Opis nowego rodzaju małp Presbytis mitrata, opublikowanym w publikacji pod redakcją rosyjskiego podróżnika i odkrywcy Otto von Kotzebue’a o tytule Rejs odkrywczy na Morze Południowe i do Cieśniny Beringa w celu zbadania północno-wschodniego przejścia podjęty w latach 1815, 1816, 1817 i 1818 na koszt Jego Wysokości Cesarskiego Kanclerza hrabiego Rumanzoffa na statku Rurick pod dowództwem porucznika cesarskiej rosyjskiej marynarki Otto von Kotzebue^[1]. Gatunkiem typowym jest (oznaczenie monotypowe) langur czepcowy (P. mitrata).

Etymologia

Presbytis: gr. πρεσβυτις presbutis ‘staruszka’, od πρεσβυτης presbutēs ‘starzec’; być może również od greckiego słowa πρεσβυτερος presbuteros ‘senior, ksiądz’^[9].
Lophopithecus: gr. λοφος lophos ‘grzebień’; πιθηκος pithēkos ‘małpa’^[10]. Gatunek typowy: Trouessart wymienił kilkanaście gatunków – Semnopithecus chrysomelas S. Müller, 1838, Semnopithecus femoralis W. Martin, 1838, Semnopithecus neglectus Schlegel, 1876 (= Semnopithecus femoralis W. Martin, 1838), Semnopithecus frontatus S. Müller, 1838, Simia melalophos Raffles, 1821, Semnopithecus ferrugineus Schlegel, 1876 (= Simia melalophos Raffles, 1821), Presbytis nobilis J.E. Gray, 1842 (= Simia melalophos Raffles, 1821), Presbytis mitrata Eschscholtz, 1821, Semnopithecus rubicundus S. Müller, 1838, Semnopithecus Obscurus Reid, 1837, Semnopithecus pileatus Blyth, 1843, Cercopithecus albo-cinereus Desmarest, 1822 (= Semnopithecus hypoleucos Blyth, 1841) – z których gatunkiem typowym jest (późniejsze oznaczenie) Simia melalophos Raffles, 1821^[3].
Corypithecus: gr. κορυς korus, κορυθος koruthos ‘kask, hełm’; πιθηκος pithēkos ‘małpa’^[11]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Semnopithecus frontatus S. Müller, 1838.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki^[12]^[8]^[5]:

Więcej informacji Grafika, Gatunek ...

Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa^[4]	Podgatunki^[6]^[5]^[8]	Rozmieszczenie geograficzne^[6]^[5]^[8]	Podstawowe wymiary^[6]^[8]^[a]	Status IUCN^[13]
Presbytis thomasi	(Collett, 1893)	langur posiwiały	gatunek monotypowy	Indonezja (północna Sumatra (prowincja Aceh), głównie na północ od rzek Wampu i Alas)	DC: około 55 cm DO: 69–76 cm MC: 7–8 kg	VU
Presbytis frontata	(S. Müller, 1838)	langur białoczelny	gatunek monotypowy	środkowe i wschodnie Borneo: nierównomiernie od środkowego Sarawaku (Malezja) do większości wschodnich i kilku obszarów w zachodnim Kalimantanie (Indonezja)	DC: 47–54 cm DO: 63–74 cm MC: około 5,7 kg	VU
Presbytis chrysomelas	(S. Müller, 1838)	langur sarawaski	2 podgatunki	północne i zachodnie Borneo: Sabah (Melatap) i Sarawak (Malezja) na południe do rzeki Kapuas w zachodnim Kalimantanie (Indonezja)	DC: 43–61 cm DO: 61–84 cm MC: 5,9–8,2 kg	CR
Presbytis hosei	(O. Thomas, 1889)	langur szary	gatunek monotypowy	północno-zachodnie Borneo: północno-wschodnie Brunei, Malezja (zachodni Sabah, na południe od góry Kinabalu, i północny Sarawak) oraz Indonezja (północny Kalimantan)	DC: 48–56 cm DO: 65–84 cm MC: 5,5–7 kg	VU
Presbytis canicrus	(G.S. Miller, 1934)	langur kalimantański	gatunek monotypowy	Indonezja (Borneo (Borneo Wschodnie, na południe od rzek Kayan i Sembakung, na południe od rzeki Mahakam, zachodnia granica zasięgu niejasna)	DC: 48–56 cm DO: 65–84 cm MC: 5,5–7 kg	EN
Presbytis sabana	(O. Thomas, 1893)	langur siwoczuby	gatunek monotypowy	Malezja (północne Borneo w większości Sabah, aż na południowy zachód do Kalabakanu; niepotwierdzony w Borneo Północnym (Indonezja))	DC: 48–56 cm DO: 65–84 cm MC: 5,5–7 kg	EN
Presbytis robinsoni	O. Thomas, 1910	langur tajski	gatunek monotypowy	południowa Mjanma, południowa Tajlandia (od 13°50′ szerokości geograficznej północnej w prowincji Phetchaburi), północna część półwyspowej Malezji (na południe do Bukit Larut w Perak)	DC: 43–61 cm DO: 61–84 cm MC: 5,9–8,2 kg	NT
Presbytis femoralis	(W. Martin, 1838)	langur przepasany	gatunek monotypowy	południowa część półwyspowej Malezji (skrajnie południowy Pahang i Johor) oraz Singapur	DC: 43–61 cm DO: 61–84 cm MC: 5,9–8,2 kg	CR
Presbytis percura	Lyon, 1908	langur reliktowy	gatunek monotypowy	Indonezja (środkowo-wschodnia Sumatra, w małym obszarze pomi.ędzy rzekami Rokan i Siak)	DC: 43–61 cm DO: 61–84 cm MC: 61–84 kg	CR
Presbytis natunae	(O. Thomas & Hartert, 1894)	langur natuański	gatunek monotypowy	Indonezja (Wyspy Natuna (Bufuran) na północny zachód od wybrzeży Borneo)	DC: 43–61 cm DO: 61–84 cm MC: 5,9–8,2 kg	VU
Presbytis potenziani	(Bonaparte, 1856)	langur mentawajski	gatunek monotypowy	Indonezja (Wyspy Mentawai (Sipora, Północna Pagai i Pagai oraz wysepka Sinakak))	DC: około 50 cm DO: około 58 cm MC: 6,4–6,5 kg	CR
Presbytis siberu	(Chasen & Kloss, 1928)	langur ciemnobrzuchy	gatunek monotypowy	Indonezja (Wyspy Mentawai (Siberut))	DC: 48–50 cm DO: 58–64 cm MC: 6,4–6,5 kg	EN
Presbytis comata	(Desmarest, 1822)	langur szpakowaty	2 podgatunki	endemit Indonezji: zachodnia Jawa od Ujung Kulon do góry Lawu; wschodnie granice zasięgu nieznane	DC: 43–60 cm DO: 56–72 cm MC: 6,4–8 kg	VU
Presbytis fredericae	(Sody, 1930)		gatunek monotypowy	endemit Indonezji: środkowa Jawa, wokół zboczy i wulkanów Gunung Slamet, Gunung Cupu i Diyeng; zachodnia granice zasięgu nieznane	DC: 43–60 cm DO: 56–72 cm MC: 6,4–8 kg	VU
Presbytis mitrata	Eschscholtz, 1821	langur czepcowy	gatunek monotypowy	Indonezja (południowo-wschodnia Sumatra na wschód od gór Barisan, od rzeki Hari na południowy zachód do górnego biegu rzeki Musi, na południe do prowincji Lampung)	DC: 42–57 cm DO: 62–82 cm MC: 5,8–5,9 kg	VU
Presbytis melalophos	(Raffles, 1821)	langur czarnoczuby	gatunek monotypowy	Indonezja (zachodnia Sumatra, od górnego biegu rzeki Rokan (Tanangtalu) na południe do górnego biegu rzeki Hari i dalej wzdłuż gór Barisan	DC: 26–40 cm DO: 67–86 cm MC: 5,2–9 kg	EN
Presbytis siamensis	(S. Müller & Schlegel, 1841)	langur białoudy	4 podgatunki	skrajnie południowa Tajlandia, większość półwyspowej części Malezji, Indonezja (środkowo-wschodnia Sumatra, Archipelag Riau (Kundur, Bintan, być może Batam i Galang)	DC: 34–39 cm DO: 67–89 cm MC: 4,3–8,2 kg	NT
Presbytis sumatrana	(S. Müller & Schlegel, 1841)	langur sumatrzański	gatunek monotypowy	Indonezja (zachodnia i północno-środkowa Sumatra, Wyspy Batu (Pini))	DC: 33–39 cm DO: 64–84 cm MC: 4,9–8,5 kg	EN
Presbytis bicolor	Aimi & Bakar, 1992	langur dwubarwny	gatunek monotypowy	Indonezja (wschodnio-środkowa Sumatra (od rzeki Inderagiri na południe do rzeki Hari, głównie na wyżynach)	DC: 33–38 cm DO: 64–84 cm MC: 4,9–8,5 kg	DD
Presbytis rubicunda	(S. Müller, 1838)	langur kasztanowy	5 podgatunków	północno-wschodnie Borneo: Sabah i Sarawak (Malezja), Kalimantan i Wyspy Karimata u zachodniego brzegu Borneo (Indonezja); być może Brunei	DC: 44–58 cm DO: 63–80 cm MC: 5,5–7 kg	VU