Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Hagen Kleinert (ur. 15 czerwca 1941 w Twardogórze) – profesor fizyki teoretycznej Wolnego Uniwersytetu w Berlinie (Niemcy), profesor honorowy Uniwersytetu Kirgisko–Rosyjskiego (Słowiańskiego) w Biszkeku (Kirgistan), członek honorowy Rosyjskiej Akademii Wspierania Twórczości. Laureat[1] Medalu Maxa Borna w 2008 za wkład w rozwój fizyki cząstek elementarnych i fizyki ciała stałego.
H. Kleinert jest autorem ponad 370 publikacji naukowych dotyczących fizyki matematycznej, a także fizyki cząstek elementarnych i fizyki jądrowej, jak i fizyki ciała stałego, ciekłych kryształów, biomembran, mikroemulsji, polimerów oraz teorii rynków finansowych. Jest autorem wielu książek z dziedziny fizyki teoretycznej, z czego najbardziej uznanym tytułem jest wydana czterokrotnie od 1990 Path Integrals in Quantum Mechanics, Statistics, Polymer Physics, and Financial Markets. Pozycja ta spotkała się z entuzjastycznym przyjęciem ze strony krytyki[2].
W 1972 Kleinert, jako młody profesor, składał wizytę w Caltech, gdzie silne wrażenie wywarł na nim fizyk amerykański Richard Feynman. Podczas tego pobytu znalazł sposób na opisanie własności atomu wodoru[3][4] przy użyciu sformułowania całek po trajektoriach, uprzednio podanego przez Feynmana. Odkrycie to w sposób znaczący poszerzyło zakres zastosowań tego formalizmu. W okresie późniejszym współpracował[5] z Feynmanem nad jedną z jego ostatnich prac[6].
Dalsze badania doprowadziły Kleinerta do skonstruowania matematycznej metody umożliwiającej przekształcenie rozbieżnych szeregów potęgowych słabego sprzężenia w zbieżne szeregi silnego sprzężenia. W chwili obecnej ta tzw. metoda wariacyjna rachunku zaburzeń przewiduje wyniki, w postaci wykładników krytycznych obserwowanych blisko przejść fazowych drugiego rodzaju, które najtrafniej odzwierciedlają dane doświadczalne[7]. Potwierdzają to dane uzyskane m.in. z eksperymentów z nadciekłym helem[8].
W ramach kwantowej teorii pól kwarków odkrył pochodzenie[9] algebry Reggea residuów, której istnienie było domniemane przez N. Cabibbo, L. Horwitza i Y. Ne'emana (strona 232 w[10]).
Wspólnie z K. Makim wyjaśnił strukturę fazy ikosaedralnej kwazikryształów[11].
W 1982 w dziedzinie nadprzewodnictwa przewidział istnienie punktu trójkrytycznego na diagramie fazowym między stanem nadprzewodnika I-ego a II-ego rodzaju[12]. Przewidywania te zostały w 2002 potwierdzone na podstawie wyników symulacji Monte Carlo[13].
W 1978 podczas letniej szkoły w Erice zaproponował istnienie łamania supersymetrii w jądrze atomowym[14]. Postulat ten został w międzyczasie potwierdzony doświadczalnie[15].
Opracowana przez Kleinerta teoria kolektywnych pól kwantowych[16], a także teoria hadronizacji kwarków[17], służą obecnie jako prototypy licznych rozwinięć w teorii fazy skondensowanej, fizyce cząstek elementarnych oraz fizyce jądrowej.
W 1986 w teorii strun jako pierwszy wprowadził pojęcie sztywności[18] dla posiadających dotychczas jedynie naprężenie strun, tym samym w znaczny sposób poszerzając ich własności fizyczne. Jako że podobne rozszerzenie zaproponował równocześnie A. Polyakov, obiekty te nazywane są strunami Polyakova-Kleinerta[19].
Wspólnie z A. Chervyakovem rozwijał rozszerzenie teorii dystrybucji od przestrzeni liniowych w półgrupy poprzez jednoznaczne zdefiniowanie ich iloczynów[20]. Rozszerzenie to okazało się możliwe do wykazania dzięki uwzględnieniu fizycznego warunku niezmienniczości całek po trajektoriach względem zamiany współrzędnych. Własność ta jest konieczna, aby zachodziła równoważność między sformułowaniem całek po trajektoriach a teorią Schrödingera.
Jako alternatywę dla teorii strun zaproponował analogię między geometrią nieeuklidesową, a geometrią kryształów z defektami, w celu skonstruowania modelu wszechświata nazywanego kryształem Plancka-Kleinerta (World Crystal), który na odległościach rzędu długości Plancka posiada całkowicie odmienną, względem teorii strun, fizykę. W modelu tym materia odpowiada za powstawanie defektów w strukturze czasoprzestrzeni, które generują krzywiznę i wszystkie pozostałe efekty ogólnej teorii względności. Teoria ta posłużyła także jako inspiracja włoskiej artystce Laurze Pesce[21], która stworzyła serię rzeźb ze szkła zatytułowanych "kryształy świata"[22][23].
Kleinert jest starszym członkiem międzynarodowego projektu IRAP promującego młodych naukowców w dziedzinie astrofizyki relatywistycznej. Był również zaangażowany w działalność projektu Europejskiej Fundacji Nauki – Kosmologia w Laboratorium.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
