Anna Eleanor Roosevelt (ur. 11 października 1884 w Nowym Jorku, zm. 7 listopada 1962 tamże) – amerykańska działaczka na rzecz praw człowieka, dyplomatka i publicystka. Była żoną 32. prezydenta USA Franklina Delano Roosevelta, pierwsza dama.
 Eleanor Roosevelt w 1943 roku | |
| Data i miejsce urodzenia |
11 października 1884 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
7 listopada 1962 |
| Pierwsza dama Stanów Zjednoczonych | |
| Okres |
od 4 marca 1933 |
| Poprzedniczka | |
| Następczyni | |
| Przewodnicząca Komisji Praw Człowieka ONZ | |
| Okres |
od 1946 |
| Poprzednik |
brak |
| Następca | |
 | |
Życiorys
Anna Eleanor Roosevelt urodziła się 11 października 1884 roku w Nowym Jorku, jako córka Elliota Roosevelta i jego żony Anny Hall[1]. Matka Eleanor zmarła w 1892 roku na dyfteryt[2]. Ojciec (brat Theodore’a Roosevelta) był alkoholikiem i zmarł w 1894 roku[2]. Osieroconą Eleanor i jej dwoma braćmi zaopiekowała się babcia, Valentine Hall[2]. Wówczas przyszła pierwsza dama zaczęła uczęszczać na lekcje tańca, muzyki, jazdy konnej i literatury[2]. W 1899 roku została wysłana do Londynu, gdzie uczyła się w szkole Allenswood Boarding Academy, której kierowniczka, Marie Souvestre ukształtowała jej późniejsze poglądy polityczne i religijne[3]. Po trzech latach powróciła do Nowego Jorku[3].
Na jednym ze spotkań rodzinnych poznała swojego dalekiego krewnego, Franklina Delano Roosevelta, który był nią zainteresowany[3]. W 1903 roku przyszły prezydent oświadczył się jej[3]. Matka Roosevelta stanowczo sprzeciwiała się temu związkowi, więc wkrótce po zaręczynach wyjechała z synem na Karaiby[4]. Natychmiast po powrocie młodzi odnowili znajomość i ustalili datę ślubu[4]. Uroczystość odbyła się 17 marca 1905 roku[4]. Kilka miesięcy później wyjechali w podróż poślubną do Europy[4].
W tym okresie Eleanor nie popierała praw kobiet i była zdumiona, że jej mąż miał odmienne zdanie[5]. W 1910 roku Franklin został senatorem stanu Nowy Jork i Rooseveltowie przenieśli się do Albany[5]. Z czasem wzrosło jej zainteresowanie polityką – brała udział w sesjach Senatu stanowego czy konwencjach Partii Demokratycznej[5]. W 1913 r. Rooseveltowie zamieszkali w Waszyngtonie[5]. Podczas I wojny światowej Eleanor działała na rzecz Czerwonego Krzyża, organizowała akcje oszczędzania żywności i szyła odzież dla żołnierzy[5]. Po zakończeniu wojny uczestniczyła w konferencji paryskiej, następnie działała na rzecz weteranów wojennych[6]. Wzmogła się wówczas także jej działalność na rzecz praw kobiet; w 1919 roku wzięła m.in. udział w Międzynarodowym Kongresie Robotnic, który miał na celu zachęcić kobiety do pracy w przemyśle[6]. Działała także na rzecz aktywizacji wyborczej kobiet[7].
Gdy w 1921 roku jej mąż zachorował na chorobę Heinego-Medina, Eleanor nalegała, by nie rezygnował z kariery politycznej, i zdobywała poparcie dla niego poprzez wygłaszanie przemówień i zapraszanie polityków[7]. W latach 20. otworzyła fabrykę mebli, w której zatrudniała osoby z obszarów wiejskich, a także została wicedyrektorką szkoły Todhunter School[8]. W 1928 roku ponownie przeprowadziła się do Albany, gdzie jej mąż objął funkcję gubernatora stanu Nowy Jork[8].
Po zwycięskich wyborach prezydenckich w 1932 roku, Rooseveltowie wprowadzili się do Białego Domu[8]. Nowa pierwsza dama często wizytowała zakłady pracy, sierocińce i slumsy, przez co była ostro atakowana przez skrajnych konserwatystów, rasistów i tradycjonalistów[9]. Bardzo aktywnie popierała także przestrzegania praw Afroamerykanów[9]. Jako pierwsza dama odwiedzała dzielnice zamieszkane przez czarnoskórych obywateli, sprzeciwiała się podatkowi wyborczemu i popierała ustawę zakazującą linczu[10]. Z powodu tego poparcia Afroamerykanie, standardowo głosujący na Partię Republikańską, zaczęli wspierać demokratów[10]. Gdy konserwatywna organizacja Córy Rewolucji Amerykańskiej odmówiła zaproszenia czarnoskórej śpiewaczki Marian Anderson, pierwsza dama wystąpiła z jej szeregów[11].
Od 1934 roku zaczęła pisać felietony do Woman’s Home Companion, a od 1945 pisała komentarze „My Day”, które potem udostępniano w audycjach radiowych i prasie[12]. Dochody z działalności publicystycznej w całości przekazywała na cele charytatywne[12]. Ponadto publikowała cykl „If you ask me” w Ladies’ Home Journal a następnie w McCall’s[12].
Ponieważ nie korzystała z ochrony osobistej, nakłaniano ją, by nosiła przy sobie broń[11]. Po długich namowach, zgodziła się pójść na strzelnicę FBI, gdzie miała nauczyć się strzelać[11]. Ponieważ jej się to nie udało, obsługi broni palnej nauczył ją ochroniarz prezydenta, Earl Miller[11]. Była także pierwszą pierwszą damą, która regularnie, co tydzień, organizowała konferencje prasowe[13]. Prezydent początkowo sceptycznie odnosił się do tego zwyczaju, jednak został przekonany przez współpracowników, że może być to dla niego korzystne[13].
W 1940 roku Eleanor odradzała mężowi kandydowanie po raz trzeci na prezydenta, jednak wybuch II wojny światowej zmienił jej nastawienie – osobiście pojechała na konwencję do Chicago, by agitować na rzecz prezydenta[14]. Po trzecim z rzędu zwycięstwie Roosevelta pierwsza dama została zastępcą dyrektora Urzędu Obrony Cywilnej[14]. Jej zadaniem była budowa szpitali, schronów, domów i ośrodków rekreacyjnych[14]. Z powodu ostrej krytyki konserwatystów pierwsza dama ustąpiła ze stanowiska, a wkrótce potem urząd rozwiązano[14]. Mimo to nadal włączała się w akcje na rzecz zniesienia dyskryminacji rasowej i wizytowała bazy wojskowe, m.in. na Karaibach i Ameryce Środkowej[14]. Gdy zbliżał się koniec wojny, popierała męża w sprawie ustaleń konferencji jałtańskiej[15].
12 kwietnia 1945 roku zmarł Franklin Delano Roosevelt, przebywając w towarzystwie dawnej konkubiny Lucy Mercer Rutherford[15]. Pierwsza dama dowiedziała się, że Mercer bywała w Białym Domu na zaproszenie córki Rooseveltów, Anny[16]. Od tego czasu stosunki pomiędzy Eleanor i Anną były napięte[16].
Po śmierci męża Eleanor jeszcze bardziej włączyła się w działalność społeczną[17]. Z rekomendacji Harry’ego Trumana zasiadała w Organizacji Narodów Zjednoczonych, gdzie została przewodniczącą Komisji Praw Człowieka[17]. Wniosła walny wkład w opracowanie Deklaracji Praw Człowieka[17]. W 1953 ustąpiła z komisji, wobec zwycięstwa prezydenckiego Eisenhowera[17]. Po ośmiu latach powróciła do ONZ, z rekomendacji Johna F. Kennedy’ego[17]. Działała także w NAACP oraz w Americans for Democratic Action[17]. Odbyła też wiele podróży po świecie, wizytując m.in. ZSRR, gdzie rozmawiała z Nikitą Chruszczowem[17].
W ostatnich latach życia zachorowała na białaczkę[18]. Zmarła 7 listopada 1962 roku[18].
Życie prywatne
Eleanor Roosevelt wyszła za mąż za Franklina Delano Roosevelta 17 marca 1905 roku w Nowym Jorku[4]. Mieli jedną córkę: Annę (ur. w 1906) i pięciu synów: Jamesa (ur. w 1907), Franklina (ur. w 1909), Elliotta (ur. w 1910), Franklina Delano (ur. w 1914) i Johna Aspinwalla (ur. w 1916)[5].
W 1918 roku nastąpił kryzys małżeński Rooseveltów, kiedy Eleanor odkryła romans Franklina z sekretarką Lucy Mercer[6]. Małżonkowie rozważali rozwód, jednak odstąpili od tego zamiaru z uwagi na dobro dzieci[6]. Zdaniem biografów Rooseveltów nastąpił wówczas rozkład pożycia małżeńskiego[16].
W 1978 roku ujawniona została korespondencja pomiędzy Eleanor Roosevelt a dziennikarką Loreną Hickock[19]. Treść listów wskazuje, że pierwsza dama była osobą biseksualną i że łączyły ją intymne kontakty z Hickock[20][19].
| Nicholas Roosevelt (1658–1742) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| John Roosevelt (1689–1750) | Jacobus Roosevelt (1692–1776) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Jacobus Roosevelt (1724–1777) | Isaac Roosevelt (1726–1794) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| James Roosevelt (1759–1840) | James Roosevelt (1760–1847) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| James I. Roosevelt (1795–1875) | Cornelius Roosevelt (1794–1871) | Isaac Roosevelt (1790–1863) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Robert Roosevelt (1829–1906) | Theodore Roosevelt Sr. (1831–1878) | James Roosevelt (1828–1900) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Granville Fortescue (1875–1952) | Theodore Roosevelt (1858–1919) | Elliott Roosevelt (1860–1894) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Quentin Roosevelt (1897–1918) | Theodore Roosevelt Jr. (1887–1944) | Eleanor Roosevelt (1884–1962) | Franklin Delano Roosevelt (1882–1945) | James Roosevelt (1854–1927) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Quentin Roosevelt II (1919–1948) | James Roosevelt (1907–1991) | Franklin Delano Roosevelt (młodszy) (1914–1988) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Anna Curtenius Roosevelt (1946–) | James Roosevelt III (1945–) | Franklin D. Roosevelt III (1938–) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Przypisy
Bibliografia
Linki zewnętrzne
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
