Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Codex Athous Dionysious (Gregory-Aland no. Ω albo 045), ε 61 (von Soden)[1] – grecki kodeks uncjalny Nowego Testamentu z tekstem czterech Ewangelii, paleograficznie datowany na IX wiek. Kodeks przechowywany jest w klasztorze św. Dionizego (10) 55, na Górze Athos[2]. Zawiera marginalia oraz księgi liturgiczne. Tekst reprezentuje bizantyńską tradycję tekstualną, jest nisko oceniany przez biblistów i rzadko cytowany w krytycznych wydaniach Nοwego Testamentu.
Tekst J 21,15-22 | |
Oznaczenie |
Ω |
---|---|
Data powstania |
IX wiek |
Rodzaj | |
Numer |
045 |
Zawartość |
Ewangelie |
Język | |
Rozmiary |
22 × 16 cm |
Typ tekstu | |
Kategoria |
V |
Miejsce przechowywania |
Kodeks zawiera 259 pergaminowych kart (22 na 16 cm), z tekstem czterech Ewangelii[2][3]. Pergamin jest gruby, zapisany atramentem barwy brunatnej[4]. Tekst pisany jest w dwóch kolumnach na stronę, 19-22 linijek w kolumnie, 13-15 liter w linijce[2]. Tekst ewangelii zawiera tylko jedną lukę w Łk 1,15-28[5]. Litery są wielkie, pierwsze linijki pisane są czerwonym atramentem, występują inicjały. Tekst stosuje przydechy i akcenty[4]. Pisany jest uncjałą, która posiada cechy minuskuły[6].
Tekst ewangeliczny jest dzielony według dwóch systemów, według dłuższych jednostek, κεφαλαια (rozdziały), których numery umieszczono na marginesie bocznym, a w górnym marginesie ponad tekstem ewangelicznym znajdują się ich τιτλοι (tytuły rozdziałów). Przed każdą Ewangelią umieszczono ponadto listę κεφαλαια (spis treści). Tekst dzielony jest również według krótszych jednostek – Sekcji Ammoniusza (w Marku 234 sekcji), z odniesieniami do Kanonów Euzebiusza (pisane na marginesie pod numerami Sekcji Ammoniusza)[4].
Na końcu rękopisu umieszczone zostały księgi liturgiczne z żywotami świętych: Synaksarion i Menologium. Na marginesach oznakowane zostały teksty wykorzystywane do czytań liturgicznych, dzięki czemu rękopis został przystosowany do użytku liturgicznego. Przed każdą Ewangelią znajdują się portrety Ewangelistów. Zawiera ponadto noty muzyczne, noty marginalne i numery στιχοι na końcu każdej Ewangelii[4].
Grecki tekst kodeksu przekazuje tekst bizantyński, z pewną liczbą aleksandryjskich naleciałości. Hermann von Soden zaliczył go do rodziny tekstualnej K1, która jego zdaniem jest najwcześniejszą formą tekstu bizantyjskiego, i uznał go za trzeci dobry rękopis tekstu bizantyjskiego (po S i V)[7]. Aland nadał mu profil tekstualny 2081 1041/2 32 10S[2]. Profil ten oznacza, że kodeks wspiera tekst bizantyński przeciwko „oryginalnemu” w 208 miejscach, współbrzmi zarówno z tekstem bizantyńskim jak i „oryginalnym” w 104 miejscach, wspiera tekst „oryginalny” przeciwko bizantyńskiemu w 3 miejscach. Ponadto kodeks posiada 10 sobie właściwych wariantów. W oparciu o ten profil tekst rękopisu został zaklasyfikowany do kategorii V, co oznacza, że jest nieprzydatny dla odtworzenia oryginalnego tekstu Nowego Testamentu[8].
Według Claremont Profile Method, tj. metody wielokrotnych wariantów, należy do rodziny tekstualnej Kx (standardowy tekst bizantyński). Metodą tą przebadano jednak tylko trzy rozdziały Ewangelii Łukasza (1; 10; 20), przy czym w Łk 1 rękopis ma niepełny tekst[9]. Według Frederika Wissego nie istnieją wystarczające przesłanki dla utworzenia odrębnej rodziny tekstualnej dla grupy rękopisów pokrewnych z rękopisem 045 (jak chciał von Soden); całą tę grupę Wisse zaliczył do rodziny Kx, w ramach której tworzy grupę Cl Ω. Wisse potwierdził przypuszczenie von Sodena, że rękopis prezentuje wczesną formę rodziny Kx, jednak brakuje wystarczających przesłanek, by sądzić, że właśnie z niej wyewoluowały pozostałe formy rodziny Kx (jak chciał von Soden)[10]. Jednak ocena Wissego opiera się tylko na trzech rozdziałach Ewangelii Łukasza. Robert Waltz zaznaczył, że czas, w jakim powstał rękopis, sugeruje jednak, że jest to najwcześniejsza forma Kx[11].
Zawiera sporne, nie występujące w innych rękopisach teksty Mt 10,37b; 16,2b-3 (znaki czasu); Łk 22,43-44 (krwawy pot Jezusa); J 5,4 i Pericope adulterae (J 7,53-8,11). Mt 10,37b; Łk 22,43-44 i J 7,53-8,11 zostały oznakowane na marginesie obeliskiem (÷) jako wątpliwe[4]. Mt 21,20 został omyłkowo pominięty przez oryginalnego skrybę, lecz dodany został przezeń później na marginesie[12].
W Jana 1,28 przekazuje wariant βηθανια (zamiast βηθαβαρα), tak jak aleksandryjskie rękopisy[13]. W Jana 5,25 przekazuje „Syn Człowieczy” zamiast „Syn Boży”[14]. Nazwa miasta Nazaret jest transkrybowana na dwa sposoby, albo jako Ναζαρεθ (Łk 2,39.51; J 1,46.47)[13][15], jak w aleksandryjskich rękopisach, albo Ναζαρετ (Łk 1,26; 2,4), jak w bizantyjskich, Mojżesz jako Μωυσης (Mt 8,4; 17,3; 23,2; Łk 16,29.31; 24,27; J 1,45; 3,14; 5,46; 7,22.23; 9,28.29) albo Μωσης (J 5,45; 6,32), podobnie κραβαττον (J 5,8.9.10.11) i κραββατον (Mk 2,4.9.11.12)[16].
C.R. Gregory datował rękopis na wiek VIII lub IX[4]. Aland datował na wiek IX[17], INTF datuje na wiek IX[3].
Odkrywcą rękopisu jest Gregory, który odwiedził klasztor św. Dionizego na Athosie, widział rękopis 28 sierpnia 1886 roku i sporządził krótki jego opis[4]. W roku 1890 wciągnął go na listę rękopisów Nowego Testamentu i nadał mu siglum Ω[18]. W roku 1908 Gregory nadał mu siglum 045[1].
W 1921 Robert P. Blake sfotografował rękopis. Jego tekst był badany przez Mary W. Winslow, która skolacjonowała go w oparciu o fotografie wykonane przez Blake'a. Tekst rękopisu był kolacjonowany przeciwko textus receptus z wydania bpa Lloyda z 1701. Artykuł został wydany przez Kirsopp Lake'a oraz Silva Lake[19]. Russell Champlin oraz Jacob Greelings zbadali tekst rękopisu na tle pokrewnych rękopisów[20][21][22].
Rękopis jest cytowany w niektórych krytycznych wydaniach greckiego Nowego Testamentu. Był cytowany w UBS3[23]. Natomiast UBS4 nie cytuje go[24]. Nie był cytowany w NA26[25], NA27[26], NA28[27]. Krytycy tekstu są zdania, że rękopis jest nieprzydatny w próbach rekonstrukcji oryginalnego tekstu Nowego Testamentu, jest natomiast ważny dla poznania wczesnej historii tekstu bizantyńskiego[28].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.