Loading AI tools
nauka badająca rozwój pisma w procesie historycznym Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Paleografia (gr. παλαιός palaiós „stary”, γράφω graphō „piszę”) – jedna z nauk pomocniczych historii, zajmująca się badaniem rozwoju pisma w procesie historycznym[1][2]. Paleografia zajmuje się także badaniem środowiska, w jakim żył i tworzył dany pisarz, jak również rozpoznawaniem skrótów (brachygrafia) i „rozszyfrowywaniem” (odczytywaniem) dawnego pisma np. minuskuła karolińska, tekstura, bastarda, antykwa.
Jest jedną z najwcześniejszych i najważniejszych dziedzin nauk „dających poznawać historię” (Lelewel). Uznaje się ją również za „królową nauk pomocniczych”[3]. Bez znajomości tej nauki badanie źródeł pisanych jest praktycznie niemożliwe. Najważniejsze polskie podręczniki paleografii napisali Władysław Semkowicz[3] oraz Aleksander Gieysztor.
Podstawy paleografii stworzyli na przełomie XVI i XVII w. Jean Mabillon i benedyktyn Bernard de Montfaucon. Początków studiów nad starym pismem należy szukać w dziele Jeana Mabillona De re diplomatica libri sex z 1681, zaś nazwy paleografia użył po raz pierwszy Bernard de Montfaucon w 1708 roku w dziele Palaeographia Graeca sive De ortu et progressu literarum Graecarum[4].