Loading AI tools
polska lekarka, pierwsza dyrektor Instytutu Radowego, żona Kazimierza Dłuskiego Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Bronisława Dłuska (ur. 28 marca 1865 w Warszawie, zm. 15 kwietnia 1939 tamże) – polska lekarka, pierwsza polska ginekolog, działaczka społeczna, niepodległościowa i kobieca.
Urodziła się w nauczycielskiej rodzinie Skłodowskich h. Dołęga, zaliczanej do drobnej szlachty. Dziadek Józef Skłodowski był szanowanym lubelskim pedagogiem. Ojciec Władysław Skłodowski był nauczycielem matematyki i fizyki oraz dyrektorem kolejno dwóch warszawskich gimnazjów męskich, prowadził również w domu stancję dla chłopców. Matka zaś, Bronisława z Boguskich, była przełożoną warszawskiej pensji dla dziewcząt z dobrych domów. Chorowała na gruźlicę i zmarła w 1878 roku. Ojciec był ateistą, matka zaś religijną katoliczką[1]. Jej młodszymi siostrami były Helena Skłodowska-Szalay i Maria Skłodowska-Curie. Miała starszego brata Józefa Skłodowskiego.
Po wstępnej edukacji w Polsce[2] wyjechała z Marią Rakowską[3] w 1885 roku do Paryża studiować medycynę, zaś jej siostra Maria została w kraju i starała się wspomagać finansowo siostrę dorabiając korepetycjami. Około 1890 roku Bronisława wyszła za mąż za działacza Polskiej Partii Socjalistycznej Kazimierza Dłuskiego i zaprosiła Marię do siebie[2]. Dłuski ukończył w Paryżu nauki polityczne i medycynę[4]. Paryskie mieszkanie Dłuskich było otwarte dla emigrantów politycznych z Polski, ich gośćmi był m.in. Edward Abramowski, Stanisław Mendelson, Feliks Perl, Jan Lorentowicz, Bolesław Antoni Jędrzejowski, Stanisław Wojciechowski, Witold Jodko-Narkiewicz i Ignacy Mościcki[5]. W 1892 roku urodziła im się córka Helena, później znana taterniczka.
Po powrocie do kraju w 1902 roku Dłuscy stworzyli w Zakopanem sanatorium dla ludzi z chorobami płuc m.in. gruźlicą (od 1928 roku Sanatorium Wojskowe w Zakopanem, obecnie ośrodek wypoczynkowy Rewita w Kościelisku). Wykończenie sanatorium wspomogła finansowo siostra Dłuskiej Maria Skłodowska-Curie po otrzymaniu Nagrody Nobla[6]. Sanatorium prowadzone przez Dłuskich przyjmowało podczas rewolucji 1905–1907 nieodpłatnie chorych i rannych bojowców PPS, a podczas I wojny światowej żołnierzy Legionów Polskich. W latach 1914–1918 Bronisława Dłuska była aktywistką zakopiańskiego koła Ligi Kobiet Galicji i Śląska. Dopomogła m.in. w założeniu i prowadzeniu ochronek dla dzieci legionistów w Zakopanem i Rabce.
W niepodległej Polsce działała w latach 1918–1928 w Lidze Kobiet Polskich. Dłuscy w drugiej połowie lat 20. XX wieku otworzyli w podwarszawskim Aninie, przy obecnej ul. Michała Kajki, prewentorium przeciwgruźlicze. Nabyli także majątek na przedłużeniu obecnej Al. Wilanowskiej, który w 1922 roku przekazali robotniczemu Wydziałowi Wychowania Dziecka i Opieki nad Nim działającemu przy PPS. Po przewrocie majowym opowiedziała się po stronie sanacji i została w 1927 członkinią prezydium Demokratycznego Komitetu Wyborczego Kobiet Polskich (DKWKP), na czele z Zofią Moraczewską[7]. W latach 1928–1935 działaczka Związku Pracy Obywatelskiej Kobiet. Była także członkinią i skarbniczką Zarządu Głównego ZPOK (1928–1934)[8]. Po śmierci męża i zamknięciu w 1930 roku prewentorium w Aninie zaangażowała się na prośbę siostry Marii w budowę Instytutu Radowego, gdzie zamieszkała, aby nadzorować budowę[9]. Podczas budowy do 1932 kierowała Instytutem Radowym przy ul. Wawelskiej w Warszawie. Po zainaugurowaniu w 1932 działalności Instytutu pierwszym jego dyrektorem został dr Franciszek Łukaszczyk[10], zaś Bronisława weszła w skład Towarzystwa Instytutu Radowego im. Marii Skłodowskiej-Curie pod przewodnictwem prof. Romana Nitscha, mającego wspomagać finansowo działalność Instytutu Radowego. W Towarzystwie pełniła do śmierci funkcję skarbnika[11].
Została pochowana w rodzinnym grobowcu Skłodowskich na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 164-3-20,21)[12].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.