Loading AI tools
bitwa z okresu wojny polsko-bolszewickiej Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Bitwa pod Stołowiczami – walki grupy płk. Aleksandra Boruszczaka i płk. Franciszka Ostrowskiego z oddziałami Zachodniej Dywizji Strzelców toczone w początkowym okresie wojny polsko-bolszewickiej.
| Wojna polsko-bolszewicka | |||
| Czas |
16–19 kwietnia 1919 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce |
pod Stołowiczami | ||
| Terytorium | |||
| Wynik |
zwycięstwo D L-B | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
W ostatnich miesiącach 1918 i w pierwszych 1919 na wschodnich krańcach odradzającej się Rzeczypospolitej stacjonowały wojska niemieckie Ober-Ostu. Ich ewakuacja powodowała, że opuszczane przez nie tereny od wschodu zajmowała Armia Czerwona. Jednocześnie od zachodu podchodziły oddziały odradzającego się Wojska Polskiego[2]. W lutym 1919 oddziały polskie weszły w kontakt bojowy z jednostkami Armii Czerwonej. Rozpoczęła się nigdy nie wypowiedziana wojna polsko-bolszewicka[3]. W tym okresie oddziały polskie prowadziły ograniczone działania zaczepne[4]. W połowie lutego front polsko-sowiecki ustalił się na linii rzeki Szczary[5]. 26 marca 1919 marszałek Józef Piłsudski przedstawił w Brześciu plan wyzwolenia Wilna. Plan przewidywał też wykonanie uderzenia demonstracyjnego na Baranowicze, Lidę i Nowogródek. Miały one odwrócić uwagę dowództwa sowieckiej Dywizji Zachodniej od głównego kierunku uderzenia, jakim był kierunek wileński[6][7].
Zadanie opanowania Baranowicz i Nowogródka powierzono gen. Adamowi Mokrzeckiemu. Dysponował on dziewięcioma batalionami piechoty, 3. i 9 pułkiem ułanów, grupą jazdy mjr. Dąbrowskiego i trzema bateriami artylerii[8]. Główne zadanie wykonywała grupa płk. Aleksandra Boruszczaka[9].
| Jednostka | Dowódca | Podporządkowanie |
 Wojsko Polskie | ||
|---|---|---|
| dowództwo Dywizji Litewsko-Białoruskiej | gen. Stanisław Szeptycki | Front Litewsko-Białoruski |
| ⇒ grupa płk. Boruszczaka | płk Aleksander Boruszczak | Dywizja L-B |
| ⇒ grupa płk. Ostrowskiego | płk. Franciszek Ostrowski | |
| → Grodzieński pułk strzelców | mjr Bronisław Bohaterewicz | Dywizja L-B |
| → szwadron ułanów grodzieńskich | por. Stanisław Czuczełowicz | Grodzieński ps |
| → 3 i 6/Białostockiego ps | por. Stefan Lewicki | |
| → batalion milicji ludowej (8 baon strzelców) | por. Bolesław Ostrowski | |
| → działon 7 pułku artylerii polowej | ||
 Armia Czerwona | ||
| dowództwo Dywizji Zachodniej | Roman Łągwa | Armia Zachodnia |
| ⇒ 4 rewolucyjny pułk warszawski | Jan Makowski | Dywizja Zachodnia |
15 kwietnia maszerująca na Baranowicze grupa płk. Boruszczaka napotkała w rejonie Stołowicz 2 Brygadę sowieckiej Zachodniej Dywizji Strzelców[10][7].
Następnego dnia szwadron ułanów grodzieńskich opanował Stołowicze. 17 kwietnia o świcie kontratak sowieckich marynarzy wyrzucił polskich ułanów z miejscowości. Kryjący odwrót chorąży Stanisław Sołtan został schwytany i w bestialski sposób zamordowany. Zagrożone okrążeniem cofnęło się całe lewe skrzydło grupy płk. Aleksandra Boruszczaka[11]. Aby opanować sytuację, dowództwo Dywizji Litewsko-Białoruskiej zorganizowało grupę taktyczną w składzie Grodzieński pułk strzelców, dwie kompanie Białostockiego pułku strzelców, batalionu milicji ludowej i działonu 7 pułku artylerii polowej. W sumie grupa liczyła około 700 „bagnetów” i 53 „szable”, 4 ciężkie karabiny maszynowe, 4 miotacze min i 1 działo[11]. Dowódca tak zorganizowanej grupy płk Franciszek Ostrowski[a] otrzymał rozkaz obejścia Stołowicz od północy, zdobycia miasteczka i odcięcia odwrotu oddziałom sowieckim walczącym z grupą płk. Boruszczaka[12][13].
Grupa wyruszyła wieczorem 18 kwietnia i maszerowała lasami na Podstarzyki – Cukantowcze – Zapole. Nocą z 18 na 19 kwietnia podeszła pod Stołowicze. Grupa przyjęła następujące ugrupowanie bojowe: pułk grodzieński stanął na wschód od drogi Zapole – Stołowicze; dwie kompanie Białostockiego ps na wschód od pułku grodzieńskiego, ułani por. Stanisława Czuczełowicza patrolowali w kierunku na Torczyce – Koldyczewo – Horodyszcze, zaś 8 batalion milicji ludowej pozostał w odwodzie w Cukantowiczach[14]. Major Bronisław Bohaterewicz uszykował grodzieńskich strzelców do szturmu następująco: w pierwszej linii na prawym skrzydle stała 2 kompania, a na lewym 4 kompania. W 2 linii nacierać miała szkoła podoficerska i 3 kompania. Pułk miał uderzyć wprost z północy przez folwark Stołowicze, a kompanie białostockie otrzymały zadanie obejścia miasteczka od północnego wschodu, by zamknąć wrogowi odwrót na Torczyce[14].
Zgodnie z planem, o 3.30 grupa uderzeniowa rozpoczęła natarcie od północy i północnego wschodu. Nad ranem strzelcy grodzieńscy przełamali obronę sowieckiego warszawskiego pułku strzelców i szwadronu kawalerii. Sowieckie oddziały wycofały się z miasta[15].
Polskie oddziały zdobyły Stołowicze i nacierały dalej na Baranowicze. Przeciwnik stracił 46 poległych, wielu rannych i jeńców[15]. Straty polskie 3 zabitych strzelców grodzieńskich (Jerzy Krysiuk[16][17], Leon Łączyński[18][19] i Antoni Petelczyc[20][21]) oraz 7 rannych[22].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
