Bitwa pod Cycowem

Bitwa pod Cycowem – bój pomiędzy polską 4 Brygadą Jazdy a oddziałami bolszewickiej 58 Dywizji Strzelców, stoczony w dniach 15-16 sierpnia 1920 roku podczas wojny polsko-bolszewickiej.

Bitwa pod Cycowem

Wojna polsko-bolszewicka
Czas	15–16 sierpnia 1920
Miejsce	Cyców
Terytorium	Polska
Wynik	zwycięstwo Polaków
Strony konfliktu
Polska  Rosyjska FSRR
Dowódcy
Cyprian Bystram Dotol
Siły
3 i 7 pułki ułanów, 2 bataliony etatowe, 2 dywizjon artylerii konnej (928 szabel, 900 bagnetów, 34 ckm, 8 dział) 514 i 155 pułk strzelców, oddział kawalerii i bateria artylerii (ok. 1550 bagnetów, 235 szabel, 40 ckm, 4 działa)
Straty
27 zabitych, 58 rannych, 55 koni nieznane
Położenie na mapie Polski w 1939 miejsce bitwy
51°17′59,2800″N 23°09′00,0000″E

Był to epizod Bitwy Warszawskiej. W czasie przygotowań do kontrofensywy znad Wieprza, 4 Brygada Jazdy wchodziła w skład 3 Armii gen. Zygmunta Zielińskiego. Zadaniem 3 Armii była osłona koncentracji 4 Armii gen. Leonarda Skierskiego, która była główną siłą uderzeniową planowanej ofensywy.

Skład wojsk

4 Brygada Jazdy – dowódca pułkownik Adam Nieniewski:

• 16 pułk ułanów (nie brał udziału w bitwie);
• 3 pułk ułanów (450 szabel, 8 ckm) – dowódca major Cyprian Bystram (w czasie bitwy pełnił obowiązki dowódcy 4 brygady);
• 7 pułk ułanów (478 szabel, 10 ckm) – dowódca major Zygmunt Piasecki;
• 2 dywizjon artylerii konnej (2 baterie dysponujące w sumie: ośmioma 3-calowymi działami rosyjskimi wz. 1902 oraz 4 ckm) – dowódca major Edward Robakiewicz.

Grupa bojowa Dotola (ze składu 58 Dywizji Strzelców): 514 i 155 pułki strzelców, oddział kawalerii i bateria artylerii (ok. 1550 „bagnetów”, 235 „szabel”, 40 ckm, 4 działa).

Walki

Drogę na Lublin w miejscowość Garbatówka – Świerszczów (6 km na północ od Cycowa) osłaniały 2 bataliony etapowe (5 lwowski i 5 łódzki) (ok. 900 żołnierzy, 12 ckm), dowódca kapitan Zygmunt Zajchowski – bataliony składały się z ozdrowieńców i ludzi pełniących dotychczas służbę tyłową.

15 sierpnia – podczas marszu na Lublin grupa Dotola natknęła się pod Garbatówką na polską piechotę – wywiązał się całodzienny bój.

16 sierpnia – o godz. 7 rano natarcie pułków bolszewickich przełamało obronę batalionów etapowych. W pościgu za rozbitą piechotą, wojska bolszewickie weszły do Cycowa i kontynuowały natarcie na Głębokie, gdzie wojskom polskim udało się zatrzymać ich natarcie dzięki pomocy 2 dak. Przybycie 3 i 7 pułku ułanów umożliwiło przeprowadzenie kontrataku na pozycje bolszewickie pod Cycowem i w konsekwencji rozbicie ich^[1].

Bój IV-ej brygady kawalerji pod Cycowem 16 sierpnia 1920

Cyprian Bystram, Bój IV-ej brygady kawalerji pod Cycowem^[2]. Sytuacja o godzinie 10:30.

Cyprian Bystram, Bój IV-ej brygady kawalerji pod Cycowem^[3]. Sytuacja około godz. 16.

Cyprian Bystram, Bój IV-ej brygady kawalerji pod Cycowem^[4]. Sytuacja o godzinie 17:30.

Bilans walk

Straty 4 Brygady Jazdy to: w 3 pułku ułanów — 1 oficer zabity, 1 oficer ranny, 7 ułanów zabitych, 11 rannych i około 17 zabitych i rannych koni; w baonach kpt. Zajchowskiego 3 oficerów rannych, 8 żołnierzy zabitych i około 25 rannych; w 7 pułku ułanów — 2 oficerów zabitych, 1 oficer ranny, 6 ułanów zabitych i 17 rannych, 44 zabitych i rannych koni^[5][6].

Upamiętnienie

Bitwa pod Cycowem została upamiętniona po 1990 r. na jednej z tablic pól bitewnych na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie napisem „CYCÓW 16 VIII 1920”.

Przypisy

1. Odziemkowski 2004 ↓, s. 83-84.
2. Bystram 1926 ↓, s. 70.
3. Bystram 1926 ↓, s. 71.
4. Bystram 1926 ↓, s. 72.
5. Rakowski 1926 ↓, s. 30.
6. Bystram 1926 ↓, s. 81.

Bibliografia

• Cyprian Bystram. Bój IV-ej brygady kawalerji pod Cycowem. „Przegląd Kawaleryjski”. 3 (6), s. 69-82, 1926. Warszawa: Departament II Kawalerii.
• Janusz Odziemkowski: Leksykon wojny polsko – rosyjskiej 1919 – 1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-096-8.
• Bronisław Rakowski. Bój pod Cycowem. „Przegląd Kawaleryjski”. 3 (4), s. 17-32, 1926. Warszawa: Departament II Kawalerii.