Loading AI tools
Polski prozaik, poeta, publicysta, krytyk literacki, teatralny i artystyczny, tłumacz Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Artur Schroeder (ur. 13 kwietnia 1881 w Przemyślu, zm. 16 kwietnia 1934 w Krakowie) – prozaik, poeta, publicysta, krytyk literacki, teatralny i artystyczny, tłumacz[1].
Po ukończeniu gimnazjum w Rzeszowie studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim polonistykę, germanistykę i filozofię, a następnie w Wiedniu, Berlinie[2] (filozofię i estetykę) oraz Dreźnie, Lipsku i Monachium (historię sztuki)[3]. Od 1907 pracował krótko jako nauczyciel we Lwowie, potem poświęcił się działalności literackiej i krytycznej. Po zajęciu Lwowa przez Rosjan został internowany, a następnie wstąpił do POW, w listopadzie 1918 był ochotnikiem podczas obrony Lwowa. W czasie wojny z bolszewikami walczył w szeregach Detachement rtm. Abrahama. W sierpniu 1920 został ciężko ranny pod Zadwórzem (w płuca i w nogę, po czym przewieziony do szpitala we Lwowie[4]). Służbę wojskową zakończył w stopniu podporucznika 14 pułku Ułanów Jazłowieckich.
Debiutował w 1903 wierszami w „Biesiadzie Literackiej” oraz „Słowie Polskim”. Za jego najważniejsze dzieła uważa się powieść W latarni (1933) oraz zbiór opowiadań Orlęta (1919), przełożony na 13 języków[5], w tym na język francuski (1930) i szwedzki (1934), wznowiony w drugim obiegu (1988)[6].
W sezonach 1921/1922–1924/1925 był sekretarzem i kierownikiem literackim Teatrów Miejskich we Lwowie (w 1922 wyreżyserował Klątwę na scenie Teatru Wielkiego)[7].
W 1927 przeniósł się do Krakowa, gdzie objął stanowisko sekretarza Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych. Publikował m.in. w dzienniku „Czas” oraz „Ilustrowanym Kurierze Codziennym”. Współpracował ponadto z miejscową rozgłośnią Polskiego Radia. W 1934 padł ofiarą bezwzględnej walki prowadzonej w TPSP – został niesłusznie oskarżony przez Adolfa Szyszko-Bohusza (ówczesnego prezesa Związku Artystów Plastyków) o finansowe nadużycia i odebrał sobie życie. Sądownie przeprowadzone badanie ksiąg TPSP nie wykazało żadnych malwersacji[8].
Jako radny Krakowa został pochowany na koszt miasta na cmentarzu parafialnym w podkrakowskiej Luborzycy. W pogrzebie udział wzięli wojewoda krakowski Mikołaj Kwaśniewski i kompania honorowa Wojska Polskiego. W 1980 r. spoczęła obok niego jego żona, Zofia z Zarzyckich, która po wojnie pracowała w redakcji "Tygodnika Powszechnego". 19 listopada 2023 na jego grobie ustawiono i poświęcono nowy nagrobek, ufundowany przez krakowski oddział IPN[9][10].
Trzykrotnie żonaty. Z pierwszą żoną, Marią Daisenberg, pochodzącą z lwowskiej rodziny o austriackich korzeniach, miał syna Jerzego Schroedera, który w czasie II wojny światowej był żołnierzem Batalionu „Skała” AK, a po wojnie profesorem Politechniki Wrocławskiej. Jego wnuczka, Teresa (ur. w 1939 r. we Lwowie), wyszła za mąż za artystę-malarza Franciszka Starowieyskiego[5].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.