Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Amel-Marduk, Amil-Marduk (akad. Amēl-Marduk, Amīl-Marduk; biblijny Ewil Merodak, Ewil-Merodach) – władca państwa nowobabilońskiego; syn i następca Nabuchodonozora II; rządził tylko 2 lata (561–560 p.n.e.)[1][2], po czym obalony został w przewrocie pałacowym zorganizowanym przez Neriglissara; wzmiankowany w Biblii (2 Krl 25:27-30; Jr 52:31-34).
król Babilonu | |
Okres |
od 561 p.n.e. |
---|---|
Dane biograficzne | |
Dynastia | |
Ojciec | |
Rodzeństwo | |
Jego rodzime, akadyjskie imię brzmi Amēl-Marduk[3]/Amīl-Marduk[1]. Znaczy ono „Człowiek (boga) Marduka”[4]. W Biblii, w której wzmiankowany jest on w 2 Księdze Królewskiej i Księdze Jeremiasza, jego imię uległo zniekształceniu i zapisywane było w następujący sposób:
imię Amēl-Marduk w zapisie biblijnym |
miejsce w Biblii | |
---|---|---|
2 Krl 25:27 | Jr 52:31 | |
zapis hebrajski w Kodeksie Leningradzkim | אֱוִיל מְרֹדַךְ /e·vil me·ro·dach/[5] | אֱוִיל מְרֹדַךְ /e·vil me·ro·dach/[6] |
zapis grecki w Septuagincie | ευιλμαρωδαχ /euilmarōdach/[7] | ουλαιμαραδαχ /oulaimaradach/[8] |
zapis łaciński w Wulgacie | Evilmerodach[9] | Evilmerodach[10] |
W polskich przekładach Biblii imię tego władcy zapisywane jest zwykle Ewil Merodak lub Ewil-Merodach:
polskie przekłady Biblii | miejsce w Biblii | |||
---|---|---|---|---|
2 Krl 25:27[11]; Jr 52:31[12] | ||||
Biblia gdańska | Ewilmerodach | |||
Biblia poznańska | Ewil Merodak | |||
Biblia warszawsko-praska | Ewil Merodak | |||
Biblia Tysiąclecia | Ewil Merodak | |||
Biblia warszawska | Ewil-Merodach | |||
Przekład Nowego Świata | Ewil-Merodach | |||
W Kanonie Ptolemeusza Amel-Marduk nosi imię Illoaroudamos[13]. Józef Flawiusz w swym dziele Przeciw Apionowi powołując się na Berossosa nazywa tego władcę Euilmaradokhos[14]. Euzebiusza z Cezarei w swej Kronice powtarza za Polihistorem, który z kolei powołuje się na Berossosa, że władca ten miał na imię Amelmarudokhos[15].
Bardzo niewiele wiadomo o rządach tego władcy. Według Uruckiej listy królów[13], Kanonu Ptolemeusza[13] i Berossosa[uwaga 1] panować miał on bardzo krótko, bo jedynie 2 lata. Według Berossosa miał on być władcą rozkapryszonym i niemającym szacunku dla prawa[14], ale żadne inne zachowane źródła tego nie potwierdzają[16]. Nieliczne znane inskrypcje samego Amel-Marduka dotyczą jedynie jego prac budowlanych prowadzonych w Babilonie[16].
Wydaje się, iż wkrótce po objęciu tronu przez Amel-Marduka zaczął narastać konflikt pomiędzy nim a grupą wysokich dygnitarzy i dowódców wojskowych, na czele których stał Neriglissar, który zajmował na dworze królewskim urząd simmagira[uwaga 2] - jeden z najważniejszych urzędów w państwie[2]. Jeszcze za rządów Nabuchodonozora brał on udział w jego podbojach, był obecny podczas oblężenia i zdobycia Jerozolimy (Jr 39:13) i był wyrazicielem wszystkich tych, którzy pragnęli kontynuować politykę podbojów[2]. Amel-Marduk z drugiej strony miał najwyraźniej mniej wojownicze usposobienie, które poświadcza biblijna informacja o uwolnieniu przez niego z niewoli Jojakina, króla Judei:
W trzydziestym siódmym roku po uprowadzeniu do niewoli Jojakina, króla judzkiego, dwunastego miesiąca, dnia dwudziestego siódmego miesiąca - Ewil Merodak, król babiloński, w roku objęcia swej władzy ułaskawił Jojakina, króla judzkiego, i kazał wyprowadzić go z więzienia. Rozmawiał z nim łaskawie i wyniósł jego tron ponad tron królów, którzy przebywali z nim w Babilonie. Zdjął więc Jojakin swoje szaty więzienne i jadał zawsze u króla przez wszystkie dni swego życia. Król babiloński zapewnił mu stałe utrzymanie, dzień po dniu, przez cały czas jego życia[17]
Neriglissar z czasem zgromadził w swym ręku dużą władzę: zarządzał dużą częścią obszarów nad Tygrysem, znanych pod nazwą "prowincji simmagira", kontrolował znaczną część armii, a poprzez małżeństwo z Kaszają, siostrą Amel-Marduka, związał się z rodziną panującą[2]. Gdy po dwóch latach panowania Amel-Marduka doszło w końcu do przewrotu pałacowego, król ten odsunięty został od władzy i najprawdopodobniej zamordowany, a na tronie Babilonu zasiadł Neriglissar[2]. Zgodnie z relacją Berossosa mordercą Amel-Marduka miał być sam Neriglissar:
Mąż jego siostry, Neriglisaros, spiskował przeciw niemu i go zabił. Euilmaradokhos (tj. Amel-Marduk) panował 2 lata. Po uwieńczonym sukcesem spisku i zabójstwie, Neriglisaros panował 4 lata[14].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.